Với tổng diện tích mặt nước lên tới 30.800 ha, trong đó có khoảng 24.200 ha nuôi trồng thủy sản, Hà Nội đang tận dụng lợi thế này để xây dựng các vùng nuôi trồng thủy sản theo hướng tập trung công nghệ cao, nuôi thâm canh tại các huyện: Ứng Hòa, Mỹ Đức, Chương Mỹ, Phú Xuyên, Ba Vì, Thanh Oai, Thường Tín, Thanh Trì.
Trong quý I/2024, tổng sản lượng chăn nuôi thủy sản đạt khoảng 26.800 tấn, tăng 4,3% so với cùng kỳ năm 2023. Sự tăng trưởng này nhờ vào việc áp dụng các công nghệ nuôi trồng tiên tiến và nâng cao hiệu quả quản lý. Hà Nội đang đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ đạt diện tích nuôi trồng thủy sản đạt 25.000 ha, trong đó vùng chăn nuôi thủy sản tập trung là 10.000 ha.
Chưa khai thác hết tiềm năng
Mặc dù có lợi thế về diện tích mặt nước, chăn nuôi thủy sản ở Hà Nội vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng do tình trạng ô nhiễm nguồn nước từ các sông lớn và giá thức ăn chăn nuôi tăng cao. Cơ sở hạ tầng ở các vùng nuôi thủy sản tập trung chưa được đầu tư đồng bộ, gây khó khăn cho việc áp dụng công nghệ cao. Hiện nay, Hà Nội có 25.800 hộ nuôi trồng thủy sản, nhưng đa số là các hộ nuôi nhỏ lẻ, với sản phẩm chủ yếu tiêu thụ nội địa và giá trị chưa cao.
Để khắc phục tình trạng này, Hà Nội đã chỉ đạo các huyện Thường Tín và Thanh Trì khuyến khích nông dân áp dụng công nghệ cao như công nghệ sông trong ao, biofloc, nuôi thâm canh với các loài cá chép, trắm cỏ, rô phi và lồng ghép các chương trình hỗ trợ đầu tư. Bà Nguyễn Thị Tuyết Anh, Trưởng phòng Kinh tế huyện Thanh Trì, cho biết hàng năm huyện phối hợp với Chi cục Chăn nuôi, Thủy sản và Thú y Hà Nội tổ chức các lớp tập huấn cho bà con, thường xuyên kiểm tra, lấy mẫu nước đánh giá chất lượng môi trường tại các vùng nuôi và hướng dẫn quy trình chăm sóc, xử lý phòng chống dịch bệnh. Huyện cũng sử dụng đài truyền thanh để tuyên truyền kỹ thuật nuôi trồng thủy sản và các biện pháp chống nóng, rét cho vật nuôi và thủy sản.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội phối hợp với các địa phương mở các khóa tập huấn, đào tạo về công tác quản lý giống, thức ăn và quan trắc, cảnh báo môi trường trong chăn nuôi thủy sản. Đồng thời, Sở cũng tăng cường liên kết với các tỉnh, thành phố trong việc tiêu thụ sản phẩm, rà soát, mở rộng chăn nuôi thủy sản ở các diện tích ruộng trũng, cấy lúa kém hiệu quả chuyển sang mô hình kết hợp cá và lúa hoặc chuyên cá.
Định hướng công nghệ cao và bền vững
Hà Nội đang xây dựng kế hoạch phát triển thủy sản đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 với mục tiêu tăng năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng của sản phẩm thủy sản và xây dựng các vùng nuôi công nghiệp, công nghệ cao sản xuất thủy sản hàng hóa lớn. Mục tiêu đến năm 2030 là đạt diện tích chăn nuôi thủy sản 25.000 ha, trong đó vùng chăn nuôi thủy sản tập trung là 10.000 ha với năng suất khoảng 15 tấn/ha/năm, đưa ngành thủy sản trở thành ngành kinh tế quan trọng của thành phố, đáp ứng nhu cầu nội địa và hướng tới xuất khẩu.
Sở NN&PTNT Hà Nội khuyến khích phát triển các mô hình nuôi trồng thủy sản có áp dụng công nghệ cao, khoa học kỹ thuật mới trong sản xuất, đặc biệt là trong khâu quản lý môi trường và dịch bệnh bằng chế phẩm sinh học. Các mô hình nuôi hữu cơ, nuôi sinh thái và áp dụng các tiêu chuẩn chứng nhận thực hành nuôi trồng thủy sản tốt (GAP) được khuyến khích để nâng cao giá trị và phát triển bền vững.
Hà Nội sẽ đầu tư xây dựng hạ tầng cho các vùng nuôi trồng thủy sản tập trung, bao gồm hệ thống mương cấp nước, hệ thống cấp thoát nước, giao thông và hệ thống xử lý môi trường. Thành phố cũng sẽ phát triển hệ thống sản xuất giống thủy sản chất lượng cao, ưu tiên phát triển giống các đối tượng nuôi chủ lực, giá trị kinh tế cao và các loài mới có tiềm năng.
Các công nghệ nuôi trồng tiên tiến như công nghệ sông trong ao (RAS), công nghệ biofloc và nuôi thâm canh được khuyến khích áp dụng để tăng năng suất, giảm chi phí sản xuất và bảo vệ môi trường. Hà Nội đang khuyến khích nông dân áp dụng các công nghệ nuôi trồng thủy sản tiên tiến như công nghệ sông trong ao, công nghệ biofloc và nuôi thâm canh. Các công nghệ này giúp tăng năng suất, giảm chi phí sản xuất và bảo vệ môi trường.
Để đảm bảo đầu ra ổn định cho sản phẩm thủy sản, Hà Nội đang phát triển các chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ, kết nối với các doanh nghiệp, siêu thị và các kênh phân phối hiện đại nhằm nâng cao giá trị sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ. Hà Nội đã quy hoạch và phát triển các vùng nuôi trồng thủy sản tập trung, với mục tiêu đạt diện tích 25.000 ha vào năm 2030, trong đó vùng nuôi tập trung là 10.000 ha với năng suất khoảng 15 tấn/ha/năm.
Hà Nội hướng tới phát triển thủy sản bền vững, thân thiện với môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. Các mô hình nuôi trồng hữu cơ, sinh thái và áp dụng tiêu chuẩn chứng nhận GAP sẽ được khuyến khích để nâng cao giá trị sản phẩm và bảo vệ môi trường. Với những giải pháp và chiến lược này, Hà Nội đang từng bước khẳng định vị thế của mình trong ngành nuôi trồng thủy sản, góp phần phát triển kinh tế địa phương và bảo vệ môi trường sống của người dân Thủ đô.
Ngoài ra, Hà Nội cũng đã xây dựng các chính sách hỗ trợ tài chính cho nông dân, đặc biệt là những hộ gia đình áp dụng công nghệ mới trong nuôi trồng thủy sản. Các chính sách này bao gồm hỗ trợ vay vốn với lãi suất ưu đãi, trợ giá thức ăn chăn nuôi, và cung cấp giống thủy sản chất lượng cao. Những biện pháp này không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho nông dân mà còn khuyến khích họ đầu tư vào các phương pháp nuôi trồng bền vững và hiệu quả hơn.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội đang phối hợp với các địa phương tổ chức các khóa tập huấn, đào tạo về quản lý giống, thức ăn và xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng của người nông dân, giúp họ áp dụng hiệu quả các công nghệ mới vào sản xuất. Hà Nội sẽ đầu tư xây dựng hạ tầng cho các vùng nuôi trồng thủy sản tập trung, bao gồm hệ thống mương cấp nước, hệ thống cấp thoát nước, giao thông và hệ thống xử lý môi trường, tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng công nghệ cao và nâng cao hiệu quả sản xuất.
Hà Nội ưu tiên phát triển các giống thủy sản chất lượng cao, có giá trị kinh tế lớn, bao gồm cá chép, cá trắm cỏ, cá rô phi và các loài cá đặc sản khác. Thành phố cũng đang nghiên cứu và phát triển các loài cá mới có tiềm năng kinh tế cao. Những giống cá này không chỉ có giá trị kinh tế cao mà còn thích ứng tốt với điều kiện nuôi trồng ở Hà Nội, giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
Với tầm nhìn đến năm 2045, Hà Nội đặt mục tiêu xây dựng một ngành thủy sản bền vững, thân thiện với môi trường và có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. Để đạt được mục tiêu này, thành phố sẽ tiếp tục đầu đầu tư vào hạ tầng, nâng cao năng lực quản lý và kỹ thuật cho nông dân, đồng thời phát triển các mô hình nuôi trồng bền vững, áp dụng công nghệ cao. Thành phố đã triển khai các chương trình quan trắc, đánh giá chất lượng nước tại các vùng nuôi trồng thủy sản, đồng thời hướng dẫn nông dân áp dụng các biện pháp xử lý môi trường và phòng chống dịch bệnh. Các chương trình này không chỉ giúp bảo vệ môi trường nuôi trồng mà còn đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng.
Thủ đô Hà Nội đang từng bước khẳng định vị thế của mình trong ngành nuôi trồng thủy sản, góp phần phát triển kinh tế địa phương và bảo vệ môi trường sống của người dân thủ đô. Với những giải pháp và chiến lược đã đề ra, ngành thủy sản Hà Nội hứa hẹn sẽ phát triển mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước và hướng tới xuất khẩu, mang lại giá trị kinh tế cao và bền vững cho thành phố.
Hải Đăng