CÁ HỒI SALMON
Na Uy đã xuất khẩu 86.985 tấn cá hồi salmon trị giá 9,8 tỷ NOK vào tháng 1 năm 2024, nghĩa là giảm 2% về khối lượng nhưng tăng 11% về giá trị so với tháng 1 năm 2023. Giá cá hồi salmon tăng và đồng krone suy yếu là động lực chính cho sự gia tăng giá trị này. Dữ liệu của Hội đồng Thủy sản Na Uy (NSC) ghi nhận giá xuất khẩu trung bình cá hồi tươi nguyên con trong tháng 1 năm 2024 là 107,09 NOK/kg, cao hơn 15% so với giá xuất khẩu trung bình của cùng kỳ năm trước.
Theo Hội đồng Thủy sản Na Uy, kịch bản này phù hợp với mô hình đã được quan sát trong tháng đầu tiên của ba năm trước. Theo đó, khi nguồn cung giảm sẽ tạo ra sự tăng trưởng mạnh về giá, kết quả là giá trị xuất khẩu của sản phẩm này tăng lên. Ba Lan, Pháp và Mỹ là 3 thị trường hàng đầu của loài này trong các tháng quan sát đó.
Mặt khác, Hội đồng Thủy sản Na Uy còn thông báo rằng 1,2 triệu tấn cá hồi salmon đã được xuất khẩu trong năm 2023, trị giá cao kỷ lục (122,5 tỷ NOK). Mặc dù khối lượng giảm 2% nhưng giá trị xuất khẩu năm 2023 đã phá vỡ kỷ lục cũ, tăng 16,9 tỷ NOK (tương đương với tăng 16% so với năm 2022 - là năm kỷ lục đã được lập trước đó. Thành tích này đã góp phần tạo nên tổng giá trị xuất khẩu thủy sản cao kỷ lục cho Na Uy vào năm ngoái. Hội đồng Thủy sản Na Uy cho rằng nguyên nhân chính tạo nên thành tích xuất khẩu ấn tượng là do đồng krone Na Uy mất giá và giá tăng ở các thị trường chính khi tính bằng NOK; trong khi mức tăng trưởng của EUR và USD thấp hơn đáng kể.
Năm 2023, ba thị trường quan trọng nhất của cá hồi Na Uy là Ba Lan, Pháp và Mỹ. Hội đồng Thủy sản Na Uy ghi nhận một số xu hướng tích cực trong tiêu dùng tại các gia đình ở châu Âu, đã tác động đến quá trình chế biến thành phẩm ở Ba Lan. Ngoài ra, vào năm 2023, xuất khẩu từ Ba Lan sang các nước ngoài EU, trong đó có thị trường Mỹ, cũng có sự tăng trưởng.
Giá cá hồi Na Uy bắt đầu tăng mạnh trong tuần đầu tiên của năm 2024, sau hai tuần ảm đạm trước đó (tuần 51 và 52 của năm 2023). Theo thông tin của Undercurrent News, giá cá hồi là 10,45 EUR/kg đối với cá hồi cỡ 3-4 kg; 10,65 EUR/kg đối với cá hồi 4-5 kg; và 11,35 EUR/kg đối với cá hồi nguyên đầu - bỏ ruột - cao cấp (superior-grade head-on, gutted salmon). Cụ thể so với tuần trước đó, giá cá hồi đã tăng lần lượt là: +18,75% (đối với cá hồi cỡ 3-4 kg), +19,65% (cá hồi 4-5 kg) và +26% (cá hồi nguyên đầu - bỏ ruột - cao cấp).
Tuy nhiên, đối với cá hồi Scotland, trang web Undercurrent News lại chỉ ra rằng nguồn cung vẫn rất kém. Một nhà máy chế biến của Anh đã lưu ý rằng giá cá hồi mà họ thu mua ngay tại Scotland đã tăng vọt từ 7,90-8,00 GBP/kg vào tuần thứ 52 năm 2023 lên 8,80 GBP/kg vào tuần đầu tiên của năm 2024.
CÁ HỒI TROUT
Theo Hội đồng Thủy sản Na Uy, cả sản xuất và xuất khẩu cá hồi trout đều có những biến động đáng kể và những năm gần đây cũng không phải ngoại lệ. Năm 2024 sẽ phấn đấu đạt mức của năm 2022 (tính theo khối lượng). Na Uy đã xuất khẩu 4.584 tấn cá hồi trị giá 439 triệu NOK trong tháng đầu tiên của năm 2024, phản ánh mức tăng trưởng đáng kể lần lượt là + 49% về lượng và +43% về giá trị so với tháng 1 năm trước. Các thị trường quan trọng của loài cá hồi trout chính là Mỹ, Thái Lan và Ukraine, trong đó Ukraine có mức tăng giá trị lớn nhất trong tháng 1 năm 2024 (+ 264%).
Về chủng loại sản phẩm, nếu xét về mặt giá trị thì cá hồi tươi nguyên con đang gia tăng sự thống trị, chiếm tỷ trọng lên tới 71% tổng kim ngạch xuất khẩu của tháng 1 năm 2024 (so với 57% của cùng kỳ năm ngoái). Hội đồng Thủy sản Na Uy đã đánh giá năm 2023 là một năm rất tốt đối với cá hồi trout, cho rằng Na Uy đã xuất khẩu 56.900 tấn, trị giá 5,5 tỷ NOK, tăng 4% về khối lượng và 10% về giá trị so với năm trước. Ngoài ra, Hội đồng Thủy sản Na Uy còn cho biết thêm, giá trị xuất khẩu cá hồi trout đã đạt kỷ lục mới, cao hơn 485 triệu NOK so với năm kỷ lục trước đó là năm 2022.
Các thị trường lớn nhất của cá hồi trout hiện có Mỹ, Ukraina và Thái Lan. Đặc biệt, Ukraine đăng ký mức tăng giá trị lớn nhất vào năm 2023 (tăng 284 triệu NOK hay +92%) trong khi về lượng, 8.000 tấn nhập khẩu vào nước này đã phản ánh mức tăng trưởng 76% so với năm 2022 và gần như bằng năm 2021.
CÁ MÚ/CÁ TRÁP
Doanh số bán hàng trong tháng 1 và tháng 2 năm 2024 vẫn ở mức thấp, nhu cầu yếu giúp thị trường ổn định. Giao dịch diễn ra chậm chạp ở Mercamadrid của Tây Ban Nha, với khối lượng được bán ra trong tháng 1 là 982 tấn cá Mú và 810 tấn cá Tráp. Sau thời gian dài duy trì ở mức giá thấp trong suốt năm 2023, giá cá Tráp hiện đã tăng mạnh, đặc biệt là giá cá cỡ nhỏ và vừa đã tăng lên đáng kể tại thị trường Tây Ban Nha, giá lần lượt là 5,93 EUR/kg đối với cá Tráp cỡ nhỏ và 6,30 EUR/kg đối với cá Tráp cỡ vừa. Tại thị trường Ý vào tháng 2 năm 2024 cá Tráp có mức giá tăng từ 20–25% so với mức giá của tháng 1 năm 2024. Trong khi đó, giá cá Mú nhỏ và lớn vẫn tiếp tục giữ mức cao trong những tháng cuối năm 2023. Cá cỡ trung bình có giá giảm nhẹ. Vào tháng 1 năm 2024, cá Hy Lạp bán tại thị trường Tây Ban Nha với giá 7,75 EUR/kg, giảm so với 8,60 EUR/kg vào tháng 9 năm 2023.
Nhìn chung năm 2023 hai đối tượng thủy sản này có khối lượng thương mại tăng nhẹ. Hy Lạp, nước xuất khẩu lớn nhất (tính về khối lượng) vẫn xuất khẩu ổn định ở mức 121.000 tấn. Sau khi giảm nhẹ vào năm 2022, các nhà xuất khẩu Thổ Nhĩ Kỳ đã có một năm 2023 thuận lợi, với khối lượng tăng 9% lên 106.000 tấn. Mặc dù là nước nhập khẩu ròng nhưng trong những năm gần đây, Tây Ban Nha đã trở thành nước xuất khẩu cá Mú và cá Tráp lớn thứ ba, vượt qua Ý. Điểm đến chính của hàng xuất khẩu Tây Ban Nha là Bồ Đào Nha; Nhập khẩu cá Mú và cá Tráp của Bồ Đào Nha từ Tây Ban Nha đã tăng từ 8.200 tấn vào năm 2021 lên 14.100 tấn vào năm 2023.
Xét theo khối lượng, Hy Lạp vẫn là nước xuất khẩu lớn nhất, mặc dù phần lớn sự tăng trưởng xuất khẩu của Hy Lạp trong giai đoạn này có liên quan đến nguồn cung tăng từ Thổ Nhĩ Kỳ. Thổ Nhĩ Kỳ chính là nhà sản xuất lớn nhất thế giới với thương mại cá Mú đặc biệt tăng mạnh. Trong khi đó Ý là thị trường lớn nhất về tiêu thụ cá Mú và cá Tráp, đã nhập khẩu 18.400 tấn, tăng 12% so với cùng kỳ năm trước.
Sự sụt giảm giá cá Mú xảy ra trong những tháng cuối năm 2023 cuối cùng đã được ngăn chặn; phần lớn giá các sản phẩm cá Mú vẫn ổn định trong khoảng thời gian từ tháng 12 năm 2023 đến tháng 1 năm 2024. Tiếp tục ở mức thấp kể từ mùa hè, giá cá Tráp đã phục hồi trong tháng 1 năm nay, tăng gần 20% lên 5,50 EUR/kg. Khoảng cách giá giữa cá nuôi Thổ Nhĩ Kỳ và các nước khác vẫn còn đáng kể và góp phần lớn vào việc nó tiếp tục được ưa chuộng và ngày càng phổ biến ở thị trường châu Âu. FAO cũng đã có một bảng liệt kê giá bán buôn ở Milan vào đầu tháng 1 năm 2024; trong đó nêu rõ mức giá của các nguồn gốc cá khác nhau.
Ngọc Thúy (theo FAO)