Mục tiêu cốt lõi của CSDL tổng hợp là quy định rõ ràng về kiến trúc, mô hình, cấu trúc, nội dung CSDL; về quy trình thu thập, quản lý, lưu trữ, kết nối, chia sẻ, khai thác sử dụng dữ liệu và bảo đảm an toàn, bảo mật dữ liệu. CSDL phải được quản lý tập trung tại Bộ Nông nghiệp và Môi trường, bao gồm dữ liệu tổng hợp các lĩnh vực nông nghiệp ở cấp Trung ương. Mọi hoạt động thu thập, thu nhận dữ liệu đều phải bảo đảm tính đầy đủ, chính xác, kịp thời và tuân thủ quy định của pháp luật, đồng thời dữ liệu phải được quản lý thống nhất, bảo đảm an toàn, bảo mật, tránh thất thoát, sai lệch.
CSDL tổng hợp ngành Nông nghiệp bao gồm 04 cấu phần chính, tạo nên một hệ thống thông tin toàn diện, bao gồm Dữ liệu thuộc tính - là các dữ liệu có cấu trúc, bao gồm các chỉ tiêu thống kê, báo cáo về sản lượng, giá trị, diện tích, chất lượng sản phẩm của tất cả các lĩnh vực trong ngành; Dữ liệu phi cấu trúc - bao gồm hồ sơ, tài liệu, biểu mẫu điện tử, hình ảnh và tệp tin đa phương tiện liên quan đến tổng hợp ngành Nông nghiệp; Dữ liệu danh mục dùng chung gồm các danh mục, bảng mã phân loại được cơ quan nhà nước ban hành để bảo đảm tích hợp, trao đổi, chia sẻ dữ liệu đồng bộ, thống nhất; và Siêu dữ liệu (Metadata) - là thông tin mô tả về dữ liệu trong CSDL, bao gồm nhóm thông tin chung, nhóm mô tả dữ liệu, nhóm mô tả chất lượng và nhóm mô tả phương pháp phân phối dữ liệu. Siêu dữ liệu phải được mã hóa bằng định dạng XML.
Về quy chuẩn kỹ thuật, CSDL áp dụng hệ quy chiếu thời gian theo Dương lịch, múi giờ UTC + 07:00. Đối với trao đổi dữ liệu, định dạng chuẩn được sử dụng là JSON và XML cho dữ liệu thuộc tính, trong khi dữ liệu không gian áp dụng GML hoặc GeoJSON.
Nội dung dữ liệu chuyên ngành
CSDL tổng hợp thu thập các chỉ tiêu quan trọng trên phạm vi toàn quốc, cho phép theo dõi, đánh giá chi tiết tình hình sản xuất, quản lý và thị trường không chỉ chung của ngành Nông nghiệp mà còn của từng lĩnh vực. Các CSDL tổng hợp ngành được phân chia theo lĩnh vực; thời gian; mã sản phẩm; sản lượng tổng hợp; giá trị sản xuất, giá trị xuất khẩu; tỷ lệ tăng trưởng. Ngoài ra còn có các dữ liệu về tỷ lệ sản phẩm đạt chứng nhận trong nước và quốc tế như VietGAP, hữu cơ, GlobalGAP và các chủ thể sản xuất như doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác…
Trong chuỗi giá trị Nông nghiệp, ngành Thủy sản đóng vai trò không thể thiếu, được quy định chi tiết dựa trên Luật Thủy sản và các Nghị định hướng dẫn. Dữ liệu tổng hợp về Thủy sản được chia thành hai cấu phần chính là Nuôi trồng và Khai thác, trong đó có các dữ liệu tổng hợp về Diện tích Nuôi thủy sản; Sản lượng thu hoạch; Loại thủy sản; Sản lượng khai thác; Phân loại (ven bờ, xa bờ, nội địa). Những dữ liệu này là cơ sở để Bộ Nông nghiệp và Môi trường đưa ra các quyết sách kịp thời về bảo tồn nguồn lợi, kiểm soát hoạt động khai thác và thúc đẩy nuôi trồng bền vững.
Cùng với Thủy sản, nhóm nội dung dữ liệu chuyên ngành còn bao gồm các lĩnh vực như Trồng Trọt và Bảo vệ thực vật, Chăn nuôi và Thú y, Lâm nghiệp, Thủy lợi, Diêm nghiệp, Chất lượng - Chế biến - Phát triển thị trường và Sản phẩm OCOP.
Xây dựng hệ thống dữ liệu liên thông
Việc thu thập dữ liệu phải đảm bảo đúng mục đích, đầy đủ, chính xác, kịp thời và tuân thủ quy định của pháp luật. Dữ liệu phải được quản lý thống nhất, bảo đảm an toàn, bảo mật và tuân thủ các quy định hiện hành về việc lưu trữ dữ liệu, bảo đảm khả năng tra cứu, khai thác và chia sẻ khi có yêu cầu hợp pháp. Nguồn của dữ liệu bên cạnh cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành nông nghiệp còn có thể được cập nhật, thu thập từ cơ sở dữ liệu quốc gia khác, cơ sở dữ liệu của các bộ, ngành, địa phương, tổ chức, doanh nghiệp, hợp tác xã, người dân và các nguồn khác theo quy định.
Một trong những yêu cầu kỹ thuật quan trọng nhất là việc kết nối, chia sẻ dữ liệu bắt buộc giữa các cơ quan nhà nước trong hệ thống chính trị, kết nối chia sẻ dữ liệu trong giao dịch điện tử của cơ quan Nhà nước. Dữ liệu tổng hợp ngành nông nghiệp phải được kết nối, chia sẻ thông qua Nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường (giữa các đơn vị thuộc Bộ) và nền tảng kết nối, chia sẻ dữ liệu cấp bộ, cấp tỉnh, và Nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu quốc gia đối với các cơ quan trong hệ thống chính trị. Việc kết nối này có thể được thực hiện thông qua Agent Node đặt tại Bộ Nông nghiệp và Môi trường, theo hướng dẫn của Bộ Công an, để liên thông với Nền tảng chia sẻ, điều phối dữ liệu của Trung tâm dữ liệu quốc gia.
 |
Dữ liệu tổng hợp của ngành có thể được chia sẻ, kết nối trực tiếp với các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu. Dữ liệu bắt buộc kết nối, chia sẻ bao gồm Dữ liệu dùng chung và Siêu dữ liệu về tổng hợp ngành Nông nghiệp; Dữ liệu mở; Dữ liệu dùng riêng về tổng hợp ngành và Dữ liệu phục vụ hoạt động chỉ đạo, điều hành cho các Bộ, cơ quan trung ương, địa phương theo danh mục được Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành.
Dữ liệu mở là dữ liệu mà mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân đều được tiếp cận, khai thác, sử dụng. Dữ liệu mở về tổng hợp ngành nông nghiệp được cung cấp thuộc danh mục dữ liệu mở do Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành. Cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng dữ liệu mở có trách nhiệm phải trích dẫn, ghi nhận việc sử dụng thông tin trong dữ liệu mở và tuân thủ nội dung được chỉ định trong dữ liệu đặc tả của tập dữ liệu mở khi khai thác, sử dụng và các quy định về dữ liệu mở tại Quy định này và quy định của pháp luật liên quan. Dữ liệu dùng riêng về tổng hợp ngành nông nghiệp phục vụ giải quyết thủ tục hành chính, dịch vụ công, phục vụ nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, đối ngoại, cơ yếu, phát triển kinh tế - xã hội, chuyển đổi số, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng.
Phương thức chia sẻ dữ liệu được khuyến khích là trực tuyến trên môi trường mạng thông qua việc đồng bộ toàn bộ hoặc một phần dữ liệu giữa CSDL tổng hợp ngành nông nghiệp với các CSDL quốc gia, chuyên ngành liên quan, thông qua các dịch vụ chia sẻ dữ liệu được xây dựng và công bố. Các dịch vụ này bao gồm Dịch vụ dữ liệu công khai (không yêu cầu xác thực), Dịch vụ dữ liệu dùng chung (có phân quyền), Dịch vụ truy cập theo yêu cầu, Dịch vụ chia sẻ dữ liệu định kỳ và Dịch vụ truy vấn dữ liệu động (qua API).
Đảm bảo an toàn, bảo mật và chất lượng dữ liệu
Việc bảo đảm an toàn, bảo mật là yêu cầu xuyên suốt đối với CSDL, nhằm bảo vệ dữ liệu cá nhân, bí mật nhà nước và an ninh mạng. Hệ thống phải được phân loại và xác định cấp độ hệ thống thông tin theo Nghị định số 85/2016/NĐ-CP để lựa chọn biện pháp bảo vệ phù hợp.
Dữ liệu phải đảm bảo các yêu cầu bảo mật nghiêm ngặt như mã hóa, kiểm soát truy cập, xác thực mạnh, ghi nhật ký, sao lưu và khôi phục, giám sát an toàn thông tin. Ngoài ra, việc cung cấp, khai thác thông tin, dữ liệu phải được thực hiện trên cơ sở phân cấp, phân quyền theo vai trò, thẩm quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân; bảo đảm áp dụng cơ chế xác thực, phân quyền, ghi nhật ký truy cập, đồng thời tuân thủ các quy định về an toàn, an ninh thông tin.
Chất lượng dữ liệu được cung cấp, chia sẻ cũng phải được bảo đảm tính chính xác, kịp thời, minh bạch và phải được đính chính, hiệu chỉnh khi có sai lệch dữ liệu. Mọi tập dữ liệu phải đi kèm thông tin mô tả (metadata) về nguồn gốc, thời điểm thu thập, phương pháp thu thập, độ tin cậy và mức độ cập nhật.
Việc khai thác sử dụng thông tin, dữ liệu phải tuân thủ các quy định của pháp luật, bảo đảm bí mật nhà nước, dữ liệu cá nhân và quyền sở hữu thông tin. Chỉ sử dụng thông tin trong phạm vi đã xác định, không chia sẻ, chuyển giao, khai thác cho mục đích khác trái pháp luật. Dữ liệu có thể được khai thác và sử dụng trực tiếp trên hệ thống thông tin cơ sở dữ liệu; tra cứu, tìm kiếm qua Cổng dữ liệu quốc gia, Cổng Dịch vụ công quốc gia, Cổng dữ liệu, Cổng thông tin điện tử của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Trang thông tin điện tử của đơn vị quản lý, duy trì, vận hành hệ thống thông tin cơ sở dữ liệu tổng hợp ngành nông nghiệp; Ứng dụng định danh quốc gia, Nền tảng định danh và xác thực điện tử và các phương tiện khác do cơ quan có thẩm quyền cung cấp hoặc các dịch vụ chia sẻ dữ liệu do cơ quan quản lý xây dựng và công bố để các đơn vị tra cứu thông tin về dữ liệu tổng hợp ngành Nông nghiệp. Ngoài ra, dữ liệu tổng hợp ngành còn được liên thông trực tiếp với các cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành liên quan tại Trung ương.
Hương Trà