“Hiệp định Phân định Vịnh Bắc Bộ” và “Hiệp định Hợp tác nghề cá ở Vịnh Bắc Bộ Việt Nam - Trung Quốc” được ký kết năm 2000, có hiệu lực năm 2004. Đây là cơ sở pháp lý để Việt Nam - Trung Quốc xác định rõ ranh giới trong Vịnh Bắc Bộ; Tạo khuôn khổ pháp lý quốc tế rõ ràng, thuận lợi cho mỗi nước tiến hành bảo vệ, quản lý, sử dụng, khai thác tài nguyên, phát triển kinh tế ở các vùng biển ven bờ và thềm lục địa của mình, góp phần củng cố và phát triển mối quan hệ láng giềng, tình hữu nghị truyền thống giữa hai nước. Đây là một thành công lớn trong việc tăng cường, thúc đẩy quan hệ Việt Nam - Trung Quốc, cũng như trong việc duy trì, củng cố hòa bình, ổn định và hợp tác trong khu vực.
Kết quả thực thi Hiệp định
Nội dung chính của “Hiệp định Phân định Vịnh Bắc Bộ” và “Hiệp định Hợp tác nghề cá ở Vịnh Bắc Bộ Việt Nam - Trung Quốc” nhằm hướng tới xây dựng Vịnh Bắc Bộ thành vùng biển hoà bình, phát triển kinh tế biển, bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản.
Tại hội thảo, ông Đặng Huy Hậu - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh cho biết, trong 15 năm qua, việc triển khai “Hiệp định Hợp tác nghề cá ở Vịnh Bắc Bộ Việt Nam - Trung Quốc” đã được tỉnh Quảng Ninh coi trọng. Nhờ đó, đã đạt được nhiều kết quả tích cực: Đã chỉ đạo các Sở ngành, địa phương tuyên truyền tới cán bộ quản lý và ngư dân các nội dung của Hiệp định, qua đó, nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền, ngư dân về Hiệp định, về biên giới chủ quyền biển đảo, các quy định của hai quốc gia, việc bảo vệ và phát triển nguồn lợi thuỷ sản trong Vịnh Bắc Bộ. Các hoạt động khai thác của ngư dân trong vùng biển giáp ranh được tiến hành bình thường, tuân thủ đầy đủ sự kiểm tra, giám sát của lực lượng tuần tra kiểm soát hai nước.
Trong quá trình triển khai thực hiện các nội dung của Hiệp định, tỉnh Quảng Ninh đã lồng ghép việc triển khai cùng với các Nghị quyết, Chương trình, Kế hoạch của tỉnh về phát triển ngành Thuỷ sản (trong đó đặc biệt quan tâm Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản). Bên cạnh đó, UBND tỉnh Quảng Ninh cũng chỉ đạo các đơn vị liên quan tổ chức tuần tra, kiểm soát trên vùng biển đánh cá chung, vùng đệm, vùng dàn xếp quá độ trong Vịnh Bắc Bộ nhằm ngăn chặn, giảm thiểu hoạt động khai thác làm ảnh hưởng tiêu cực đến nguồn lợi thuỷ sản; Nâng cao nhận thức, chấp hành pháp luật của ngư dân; Đồng thời, thường xuyên bổ sung giống thuỷ sản vào vùng nước tự nhiên nhằm tái tạo, phục hồi nguồn lợi, tăng mật độ quần thể các loài thuỷ sản.
Cũng tại Hội thảo, Ủy ban Liên hợp nghề cá Vịnh Bắc Bộ của Việt Nam đã báo cáo: Sau 15 năm kể từ ngày “Hiệp định Phân định Vịnh Bắc Bộ” và “Hiệp định Hợp tác nghề cá ở Vịnh Bắc Bộ Việt Nam - Trung Quốc” có hiệu lực và đi vào cuộc sống, đã góp phần ổn định tình hình an ninh trật tự trong Vịnh Bắc Bộ. Các Bộ ngành, địa phương của Việt Nam đã tổ chức thực hiện Hiệp định hiệu quả; Có sự phối hợp chặt chẽ trong tuyên truyền tập huấn cho ngư dân, lực lượng kiểm tra, kiểm soát; Phối hợp trong việc xây dựng đề án, dự án triển khai thực hiện Hiệp định. Hai bên đã thống nhất được phương pháp điều tra, tính toán trữ lượng nguồn lợi hải sản; Thống nhất đề cương báo cáo chung của các giai đoạn của dự án, từ đó, đề xuất các biện pháp quản lý bảo tồn nguồn lợi trong Vùng đánh cá chung Vịnh Bắc Bộ. Trên cơ sở số liệu điều tra, hai bên cũng đã thống nhất đánh giá tình hình nguồn lợi thuỷ sản trong Vịnh Bắc Bộ đang có chiều hướng suy giảm.
Phía Việt Nam kiến nghị, mỗi bên sau khi kết thúc Hiệp định, tự xây dựng Kế hoạch để tiếp tục điều tra đánh giá nguồn lợi hải sản, thả giống tái tạo nguồn lợi, tiếp tục nghiên cứu giảm cường lực khai thác; tăng cường phối hợp tuần tra, kiểm tra, kiểm soát hoạt động nghề cá trên các vùng biển.
Đánh giá kết quả hợp tác 15 năm
Tại hội thảo, Bộ Nông nghiệp và PTNT Việt Nam và Bộ Nông nghiệp Nông thôn Trung Quốc thống nhất khẳng định: Hiệp định “Phân định Vịnh Bắc Bộ” và “Hợp tác nghề cá ở Vịnh Bắc Bộ Việt Nam - Trung Quốc” đã góp phần ổn định tình hình an ninh trật tự trong Vịnh Bắc Bộ, xây dựng môi trường hòa bình, ổn định, hợp tác hai nước.
Bộ Nông nghiệp và PTNT Việt Nam cho biết, các Bộ ngành và địa phương của Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ trong công tác giáo dục, tuyên truyền tập huấn cho ngư dân và lực lượng kiểm tra, kiểm soát; Đồng thời xây dựng đề án, dự án triển khai thực hiện Hiệp định có hiệu quả. Hai nước đã tổ chức tốt việc duy trì sản xuất và an ninh trên biển. Hầu hết số tàu cá được cấp phép bảo đảm tuân thủ quy định, ngư dân hoạt động tuân thủ sự kiểm tra, giám sát của các lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư, Bộ đội Biên phòng.
 |
Về phía Bộ Nông nghiệp Nông thôn Trung Quốc đã đánh giá cao những nỗ lực của các Bộ ngành liên quan hai nước. Hai bên trên tinh thần hợp tác hữu nghị, tin cậy, thấu hiểu lẫn nhau; Trật tự sản xuất nghề cá trong vùng nước Hiệp định tương đối ổn định. 15 năm thực hiện Hiệp định là 15 năm Hợp tác nghề cá hai nước đạt thành quả nổi bật, đóng góp cho phát triển kinh tế ven vịnh, ổn định xã hội khu vực đánh bắt thủy sản. Ông Vu Khang Chấn - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Nông thôn Trung Quốc đã nhận định: “Hiệp định Hợp tác nghề cá Vịnh Bắc Bộ Việt Nam - Trung Quốc” là thành quả to lớn, không dễ dàng đạt được trong các hoạt động xúc tiến Hợp tác Việt Nam - Trung Quốc. Phía Trung Quốc đánh giá tính tích cực của Hiệp định trong xử lý vấn đề đánh cá chung giữa hai nước. Hai bên đã cùng nhau giữ gìn trật tự mới trong nghề cá Vịnh Bắc Bộ, đôn đốc ngư dân hai bên chấp hành Hiệp định, kiểm soát tàu cá trên Vùng đánh cá chung.
Trên cơ sở các phân tích, nhận định, đánh giá của các chuyên gia, cũng như các ý kiến đóng góp về kinh nghiệm đàm phán của các nhà ngoại giao, ngành Nông nghiệp hai nước sẽ đưa ra những giải pháp phù hợp để giúp ngư dân có những chuyến đi biển thành công, tiếp tục thúc đẩy phát triển thủy sản bền vững trong Vịnh Bắc Bộ, tăng cường sự tin cậy trong quan hệ chung giữa hai nước Việt Nam - Trung Quốc.
Ngọc Thúy – FICen