Tăng cường chỉ đạo và tuyên truyền chống khai thác IUU
Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Trị đã tăng cường đẩy mạnh công tác quản lý nhà nước về thủy sản, đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các đơn vị, địa phương tiếp tục triển khai các giải pháp chống khai thác IUU; chỉ đạo tập trung thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU trước mắt, chuẩn bị làm việc với Đoàn Thanh tra Ủy ban châu Âu (EC) lần 4 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị .
Mặt khác, tổ chức các đoàn công tác lưu động phối hợp với chính quyền địa phương các xã thị trấn ven biển hướng dẫn các chủ tàu cá có tàu dài từ 15 mét trở lên, công suất dưới 90 CV thực hiện cải hoán để hoạt động khai thác thủy sản (KTTS) đúng vùng biển quy định; rà soát khối tàu cá có chiều dài từ 6 mét đến dưới 15 mét đang còn hoạt động và không còn trên thực tế để hướng dẫn các chủ tàu cá thực hiện các thủ tục hành chính liên quan theo quy định như: xóa đăng ký, cấp lại giấy chứng nhận đăng ký, cấp giấy phép KTTS, hình thức thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến (mức độ 4).
Chi cục Thủy sản, Ban quản lý cảng cá, Văn phòng Thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá tại cảng cá Cửa Việt và cảng cá Cửa Tùng, lực lượng Biên phòng và lực lượng Công an đã tăng cường công tác phối hợp chặt chẽ trong công tác kiểm tra, tổ chức làm việc với các chủ tàu cá vi phạm, xử lý các hành vi vi phạm trong khai thác IUU, nhất là các nội dung: vượt ranh giới vùng biển cho phép trên hệ thống giám sát hành trình, ngắt, không bật và không duy trì hoạt động thiết bị giám sát hành trình (VMS) trên tàu cá, khai thác sai vùng, không chấp hành công tác kiểm tra tàu cá tại cảng, không chấp hành cập cảng chỉ định…. Công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, thu nộp, nhật ký khai thác thủy sản, xác nhận, chứng nhận thủy sản từ khai thác tại các cảng cá được thực hiện nghiêm túc.
Bên cạnh đó là công tác thông tin, tuyên truyền về chống khai thác IUU được tăng cường, với nhiều hình thức. Ban quản lý cảng cá sử dụng loa phóng thanh để tuyên truyền Luật Thủy sản 2017 và các văn bản hướng dẫn 04h/ngày để chủ tàu, thuyền trưởng, thuyền viên người lao động, chủ cơ sở thu mua biết các quy định; phối hợp với các xã, thị trấn ven biển phát thanh trên loa của các thôn và khu phố về nội dung chống khai thác IUU với thời lượng 02h/ngày. Ngoài ra, phối hợp với Đài Truyền hình xây dựng 03 phóng sự, Báo Quảng Trị 03 bài viết tuyên truyền về Luật Thủy sản năm 2017, Luật biển Việt Nam 2012 đặc biệt là các quy định chống khai thác IUU....
Quản lý, kiểm tra và giám sát chặt chẽ
Theo số liệu Thống kê của Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Quảng Trị, tổng số tàu cá toàn tỉnh tính đến ngày 16/01/2023 là 2.128 chiếc, với tổng công suất 137.261 CV. Trong đó, tàu cá có chiều dài dưới 6 mét là 1.602 chiếc; tàu cá có chiều dài từ 6 mét trở lên là 526 chiếc.
Đối với tàu có chiều dài từ 6 mét trở lên, các nghề khai thác chủ yếu là nghề lưới rê các loại có 320 chiếc, nghề lưới vây có 85 chiếc, nghề câu có 26 chiếc, nghề chụp 12 chiếc, nghề hậu cần đánh bắt có 21 chiếc, nghề khác 62 chiếc.
Đã thực hiện đánh dấu tàu cá trên 24 mét là 23/23 chiếc, đạt 100%; khối tàu từ 15 đến 24 mét là 164/171 chiếc, đạt 95,9%; khối tàu 12-15 mét là 95/99 chiếc, đạt 95,9%; khối tàu dưới 12 mét là 209/233, đạt 89,6%. Thực hiện cập nhật dữ liệu tàu cá trên VNFishbase 526/526 chiếc, đạt 100%. Cơ quan chức năng của tỉnh cấp giấy phép KTTS cho 413/526 tàu cá, đạt 78,5%; trong đó vùng khơi 181/194 giấy phép, đạt 93,2%; vùng lộng 94/99 giấy phép, đạt 94,9%; vùng bờ 138/233 giấy phép, đạt 59,2%.
Xây dựng Kế hoạch tuần tra, kiểm soát trên biển năm 2023 và rà soát Quy chế phối hợp với Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh để tham mưu Sở ký kết Quy chế phối hợp. Đồng thời, tăng cường theo dõi, giám sát tàu cá hoạt động trên biển qua hệ thống giám sát hành trình để kịp thời cảnh báo tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Nhờ vậy, đến nay, không có tàu cá và ngư dân Quảng Trị vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ.
Hiện tại trên địa bàn tỉnh có 194 tàu cá thuộc diện bắt buộc phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS). Đến nay, đã có 181/194 tàu cá lắp đặt thiết bị VMS - đạt 93,2%. Còn 13 tàu chưa lắp đặt thiết bị VMS, trong đó 03 tàu chưa lắp đặt do đặc thù của tàu cá Quảng Trị vướng các quy định mới của Luật Thủy sản 2017; 05 tàu đang nằm bờ không hoạt động khai thác; 05 tàu thuộc Hải đội Dân quân thường trực, thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đang xin ý kiến chỉ đạo của Cục Dân quân tự vệ - Bộ Quốc phòng để kết nối với Hệ thống giám sát của Tổng cục Thủy sản.
Vẫn còn tồn tại
Bên cạnh kết quả đạt được công tác chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh vẫn còn những hạn chế nhất định. Hiện nay đang tiến hành sửa chữa nâng cấp Cảng cá nên việc cập cảng bốc dỡ sản phẩm gặp khó khăn; công tác thực hiện giám sát sản lượng KTTS toàn tỉnh tỷ lệ còn thấp; việc cấp giấy phép KTTS sản đối với tàu cá có chiều dài từ 06 mét đến dưới 12 mét ở vùng biển bãi ngang mới đạt tỷ lệ 59,2%; ghi và nộp nhật ký KTTS chưa đầy đủ nội dung, sản lượng, thành phần loài chưa đảm bảo đúng với thực tế sản lượng đánh bắt, mang tính đối phó; vẫn còn tàu cá chưa cập cảng chỉ định để bốc dỡ sản phẩm thủy sản; một số tàu cá chưa lắp đặt thiết bị VMS theo quy định; tàu Kiểm ngư đã cũ, chưa đáp ứng được công tác tuần tra kiểm soát trên biển,..
Trong thời gian qua có nhiều thiết bị VMS hay gặp trục trặc như thẻ sim bị lỏng không tiếp nhận được, thiết bị bật trở lại hoạt động nhưng không có tín hiệu; nguồn điện hư hỏng, dây niêm phong nhanh hỏng… gây khó khăn trong quá trình theo dõi, giám sát và thành lập đoàn kiểm tra xử lý. Ngư trường nguồn lợi thủy sản có giá trị tập trung vào vùng bờ và vùng lộng, đặc biệt là nghề pha xúc khai thác cá cơm, nghề lưới rê khai thác cá thu vào vụ Bắc, nghề lồng bẫy khai thác ghẹ, ốc hương và mực lá chủ yếu tập trung ở vùng lộng và vùng bờ.
Trong thời gian tới, các cấp, các, ngành, các địa phương tỉnh Quảng Trị cần phải tiếp tục nỗ lực lớn, có giải pháp quyết liệt hơn nữa để quyết tâm hành động, thực hiện các giải pháp chống khai thác IUU, góp phần cùng cả nước gỡ bỏ “Thẻ vàng” của EC.
Thanh Thủy