Châu Á
Xuất khẩu cá rô phi từ tỉnh Hải Nam của Trung Quốc đã tăng trong nửa đầu năm 2024, mang lại lợi ích đáng kể cho nông dân địa phương. Lượng xuất khẩu này lên tới 79.000 tấn, tăng 8,7% so với cùng kỳ năm trước, với tổng giá trị xuất khẩu tăng 24,7% lên 1,81 tỷ CNY (249 triệu USD). Các nước châu Phi vẫn là những nước mua cá rô phi nguyên con đông lạnh lớn nhất của Trung Quốc, trong đó Bờ Biển Ngà chiếm 21% thị phần theo khối lượng và tăng 6% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, xuất khẩu của Trung Quốc sang các thị trường khác như Mỹ đã không đạt hiệu quả trong quý 2 do giá cao vào đầu năm và chi phí vận chuyển quốc tế tăng đột biến.
Ở những nơi khác tại châu Á, Indonesia tiếp tục tăng sản lượng, tìm cách mở rộng thị phần cá rô phi toàn cầu và gia tăng lợi nhuận. Mặc dù không được quản lý chặt chẽ như ở Trung Quốc và một số quốc gia khác trong khu vực, ngành công nghiệp ở Indonesia đang ngày càng chịu áp lực phải áp dụng các phương pháp nuôi trồng bền vững. Trong một diễn biến thú vị, Chính phủ Indonesia đã báo cáo rằng một diện tích lớn (78.000 ha) ao nước mặn trước đây được sử dụng để nuôi tôm dọc theo vùng bờ biển phía bắc Pantura của Tây Java, hiện là địa điểm của một dự án thí điểm nuôi cá rô phi bền vững. Bộ trưởng Bộ Hàng hải và Thủy sản cho biết nếu thành công, cá rô phi sản xuất sẽ được xuất khẩu.
Mỹ
Theo Cục Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA), Mỹ đã nhập khẩu 73.883 tấn cá rô phi trị giá 322,7 triệu USD trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2024, phản ánh mức giảm 14,5% về khối lượng và 1,2% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Trong quý 2 năm 2024, lượng nhập khẩu phi lê cá rô phi tươi giảm mạnh về khối lượng (-16%) nhưng về giá trị, đã tăng 8%. Các nhà phân tích và điều hành thị trường cho rằng năm 2024, lượng nhập khẩu cá rô phi tươi vào Mỹ có thể giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 12 năm. Tuy nhiên, cá rô phi nguyên con đông lạnh đã tăng cả về giá trị và khối lượng, lần lượt là 12% và 6%. Trong khi đóng góp chính đến từ Trung Quốc, thì sự tăng trưởng đáng kể về khối lượng nhập khẩu của Mỹ lại được thúc đẩy bởi Việt Nam.
Trung Quốc vẫn là nhà cung cấp chính cho thị trường Mỹ, xuất khẩu 49.691 tấn với giá trị 155,7 triệu USD, giảm 14% về khối lượng và 5,7% về giá trị. Colombia là nhà cung cấp lớn thứ hai, với 8.003 tấn với giá trị 59 triệu USD, trong khi Đài Loan đứng thứ ba về khối lượng (5.099 tấn) và Indonesia đứng thứ ba về giá trị (36 triệu USD).
Châu Mỹ Latinh
Giá cá rô phi Brazil giảm nhẹ ở hầu hết các khu vực trong nước trong quý 2 năm 2024. Tại Grandes Lagos, giá cá rô phi sống nguyên con là 9,30 BRL (1,79 USD)/kg, giảm 4% so với quý trước. Trong quý 2 năm 2024, Brazil đã xuất khẩu 4.731 tấn cá rô phi trị giá 22 triệu USD, tăng 43% về khối lượng và tăng 98% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Mỹ là thị trường xuất khẩu chính của cá rô phi Brazil, tiếp nhận 82% khối lượng và chiếm 94% giá trị; tiếp theo là Trung Quốc và Canada. Cá rô phi đông lạnh nguyên con chiếm 21,5% cả về khối lượng và giá trị, trong khi phi lê tươi chiếm 43% khối lượng và 71% giá trị.
 |
Tháng 7 năm 2024, các lô hàng phi lê cá rô phi tươi của Brazil đã tăng vọt 150% so với cùng kỳ năm trước, định vị quốc gia này có khả năng vượt qua Colombia để trở thành nhà cung cấp cá rô phi tươi hàng đầu cho thị trường Mỹ. Các lô hàng của Colombia tương đối ổn định, với mức giảm chỉ 0,3% về khối lượng xuất khẩu sang Mỹ. Ở những nơi khác tại Châu Mỹ Latinh, khối lượng xuất khẩu phi lê tươi từ Honduras và Mexico sang Mỹ trong nửa đầu năm 2024 đã giảm lần lượt 63% và 21% so với cùng kỳ năm trước. Ngoài ra, một công ty lớn của Costa Rica đang bị FDA đình chỉ các lô hàng cá rô phi của mình do lo ngại về dịch bệnh; điều này đã góp phần làm giảm 37% trong xuất khẩu của quốc gia này sang Mỹ trong nửa đầu năm.
Giá cả
Giá cá rô phi tại Trung Quốc tăng đột biến vào đầu năm 2024, nhưng kể từ đó đã giảm nhẹ do khối lượng thu hoạch cao hơn. Tại Quảng Đông, giá cá rô phi sống nguyên con (300–500 g) trung bình là 9,36 CNY/kg từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2024, tăng 1,3% so với quý trước và 57% so với cùng kỳ năm trước. Bất chấp biến động tiền tệ, giá USD vẫn ổn định ở mức 1,29 CNY/kg.
Dự báo
Thị trường cá rô phi toàn cầu đã chứng kiến giá tăng trong tháng 1–tháng 6 năm 2024, nhưng tình hình dự kiến sẽ ổn định khi nguồn cung phục hồi ở các nước sản xuất chính. Tại Trung Quốc, các nhà sản xuất ở các khu vực trọng điểm như Hải Nam và Quảng Đông đã phải đối mặt với chi phí tăng cao và sản lượng bị gián đoạn nghiêm trọng do ảnh hưởng của cơn bão Mojie. Tuy nhiên, FAO cho rằng những tác động này sẽ không kéo dài. Sản lượng sẽ phục hồi, ổn định nguồn cung và giảm bớt áp lực giá trong ngành hàng cá rô phi toàn cầu.
Tại Mỹ Latinh, dịch bệnh bùng phát ở một số quốc gia đã ảnh hưởng đến tăng trưởng sản xuất và thương mại xuất khẩu. Tuy nhiên, Brazil, quốc gia không bị ảnh hưởng bởi những vấn đề này, đang cố gắng tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường cá rô phi toàn cầu.
Ngọc Thúy (theo FAO)