Sau 7 năm chống khai thác IUU, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong triển khai các nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Đến nay, qua 4 đợt thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC), kết quả triển khai thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU đã có sự chuyển biến, đạt được những kết quả cụ thể, được phía EC ghi nhận. Tại Quảng Ninh, tỉnh luôn xác định công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, có ý nghĩa lâu dài đối với phát triển bền vững ngành thủy sản.
Với quyết tâm tâm gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của EC, không để ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành Thủy sản, đời sống sinh kế của cộng đồng ngư dân ven biển trên địa bàn tỉnh và uy tín, vị thế, hình ảnh của quốc gia, tỉnh Quảng Ninh đã đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của ngư dân trong chống khai thác IUU; tăng cường công tác quản lý, tuần tra, kiểm soát, nắm chắc tình hình trên biển, nhằm kịp thời ngăn chặn tàu cá ngư dân đánh bắt vi phạm; xử lý nghiêm các trường hợp ngư dân vi phạm, cố tình vi phạm...
Đến thời điểm này toàn tỉnh có 5.556 tàu cá; 4.242/4.247 tàu đăng ký và đăng ký tạm (tàu dài từ 6m trở lên phải đăng ký), đạt 99,88%, trong đó 4.072 tàu được cấp phép và cấp phép tạm, đạt 95,88%; 725/730 tàu dài từ 12m trở lên (diện phải đăng kiểm) cập nhật dữ liệu đăng kiểm, đạt 99,32%; sản lượng hải sản bốc dỡ qua các điểm kiểm soát tàu cá và thống kê từ các xã, phường, thị trấn là 44.928,27/46.375 tấn, đạt 96,88%. Đối với 258 tàu cá dài từ 15m trở lên đang hoạt động đã lắp thiết bị giám sát hành trình, đạt tỷ lệ 100%. 100% tàu cá trên địa bàn tỉnh đã được cập nhật dữ liệu trên hệ thống VNFISHBASE theo chỉ đạo từ tháng 5/2024. Từ đầu năm 2024 đến nay không có tàu cá mất tín hiệu kết nối giám sát trên biển trên 10 ngày. Tỉnh Quảng Ninh không có tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ, xử lý.
Tuy nhiên, theo đánh giá của Chính phủ, hiện nay vẫn còn nhiều mục tiêu, nhiệm vụ chưa đạt, chậm hoàn thành theo chỉ đạo của Ban Bí thư, của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và yêu cầu của EC liên quan đến các nội dung về đăng ký, cấp Giấy phép khai thác thủy sàn, xử lý tàu cá “03 không”; vi phạm quy định về lắp đặt và quản lý, vận hành thiết bị giám sát tàu cá (VMS); đặc biệt, tình trạng tàu cá, ngư dân Việt Nam vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài tiếp tục diễn biến phức tạp… Ngày 04/11/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 111/CĐ-TTg về việc tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, trọng tâm chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), chuẩn bị đón và làm việc với Đoàn Thanh tra lần thứ 5 của ủy ban châu Âu.
Thực hiện Công điện của Chính phủ, Quảng Ninh tiếp tục tăng cường các giải pháp, quyết tâm gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” tại đợt thanh tra lần thứ 5 của EC, không để ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành Thủy sản, đời sống sinh kế của cộng đồng ngư dân ven biển; bảo vệ uy tín, vị thế, hình ảnh của quốc gia. Trong đó, tỉnh yêu cầu các địa phương, các ngành liên quan xử lý dứt điểm tàu cá “3 không”, tàu cá không đủ điều kiện tham gia hoạt động khai thác thủy sản trái phép, tàu cá đã xóa đăng ký nhưng vẫn còn hoạt động. Đồng thời, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định khai thác IUU để tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong công tác chống khai thác IUU trên địa bàn, cụ thể là tập trung xử lý các hành vi vi phạm liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyển trái phép thủy sản; rà soát toàn bộ và xử lý dứt điểm các vụ việc vi phạm khai thác IUU từ sau đợt thanh tra của EC lần thứ 4 đến nay.
Trước hết, tập trung xử lý các vụ việc ngắt, gửi, vận chuyển thiết bị VMS, vượt ranh giới trên biển; môi giới, móc nối, vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài (đối với trường hợp không xử lý phạt phải xác định rõ lý do cụ thể và phải chịu trách nhiệm nếu không xử phạt vi phạm theo quy định của pháp luật), tiếp tục điều tra, xác minh, kiên quyết xử phạt dứt điểm các trường hợp vi phạm theo quy định tại Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP ngày 12/6/2024 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.
Tỉnh Quảng Ninh cũng yêu cầu lực lượng công an, biên phòng tăng cường phối hợp với chính quyền cơ sở (xã/phường/thị trấn) tăng cường công tác nắm tình hình tại các địa bàn trọng điểm, tuyên truyền vận động, kịp thời phát hiện, ngăn chặn từ sớm, từ xa tàu cá, ngư dân có ý định đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Chia sẻ dữ liệu, kiểm soát hoạt động tàu cá ra vào cảng, xuất nhập bến, tàu cá tham gia hoạt động khai thác trên biển, giám sát sản lượng thủy sản khai thác; kiên quyết xử lý trách nhiệm Ban quản lý cảng cá, Văn phòng thanh tra, kiểm soát nghề cá tại cảng cá để tàu cá vi phạm khai thác IUU ra vào cảng, bốc dỡ sản phẩm thủy sản khai thác mà không xác minh, xử lý theo quy định. Thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử tại các cảng cá và các điểm kiểm soát tàu cá để đảm bảo tính minh bạch, hợp pháp trong xác nhận, chứng nhận, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác theo đúng quy định…
Ngọc Thúy (Quảng Ninh Portal)