Trên cơ sở các nội dung của Công hàm số 227/2019 (Đại sứ quán Nhật Bản), Tổng cục Thủy sản đã tổ chức buổi làm việc kỹ thuật với Đoàn công tác Nhật Bản do ông Iino Kenro, Cố vấn đặc biệt của Bộ Nông Lâm Ngư nghiệp Nhật Bản làm Trưởng đoàn. Phía Việt Nam do ông Trần Đình Luân – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản chủ trì, cùng với sự tham gia của Vụ Khoa học công nghệ và Hợp tác quốc tế, Cục Kiểm ngư, Vụ Khai thác thủy sản, Vụ Bảo tồn và Phát triển nguồn lợi thủy sản, chuyên gia JICA làm việc tại Tổng cục Thủy sản.
Tại cuộc họp, phía Nhật Bản đã đề xuất 03 nội dung thảo luận: (1) Khai thác bền vững cá voi; (2) Hội nghị CITES CoP18; (3) Hợp tác thông qua FAO. Về phía Việt Nam, cũng đã đề xuất 04 nội dung trao đổi: (1) Ký kết Biên bản ghi nhớ Hợp tác Nghề cá giữa Tổng cục Thuỷ sản với Cơ quan quản lý nghề cá Nhật Bản; (2) Đề xuất Nhật Bản tiếp tục xem xét, hỗ trợ nguồn vốn ODA không hoàn lại để xây dựng cảng cá Đá Bạc tại tỉnh Khánh Hòa; (3) Tiếp tục đề xuất phía Nhật Bản thông qua kênh ngoại giao hỗ trợ 01 tàu điều tra, nghiên cứu nguồn lợi hải sản trong năm tài chính mới; (4) Đề xuất phía Nhật Bản tiếp tục cử 01 chuyên gia chính sách thuỷ sản sang làm việc tại Tổng cục Thuỷ sản.
Kết quả trao đổi
Đối với việc gia nhập Ủy ban Đánh bắt Cá voi Quốc tế (IWC), Tổng cục Thủy sản đã có công văn gửi Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) hồ sơ trình Thủ tướng Chính phủ về báo cáo tính pháp lý và tính khả thi của việc gia nhập IWC của Việt Nam sau khi tiến hành hội thảo xin ý kiến của các Bộ, ngành và các đơn vị có liên quan. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã trình xin ý kiến của các Bộ, ngành trước khi trình Chính phủ phê chuẩn gia nhập Công ước theo lộ trình. Đoàn Nhật Bản cho biết, mặc dù Nhật Bản đã xin rút khỏi Ủy ban Đánh bắt Cá voi Quốc tế, nhưng vẫn đóng vai trò quan sát viên, vẫn tuân thủ những định hướng của IWC và những quy định đảm bảo khai thác cá voi bền vững. Vì vậy, đối với việc Việt Nam gia nhập tổ chức IWC, Đoàn Nhật Bản bày tỏ sẽ tôn trọng những quyết định của Việt Nam trong việc gia nhập tổ chức và khai thác cá voi bền vững.
Liên quan đến Hội nghị CITES CoP18, Nhật Bản kêu gọi sự đồng thuận của Việt Nam đối với Nhật Bản. Phía Việt Nam cho biết, sẽ cân nhắc và thể hiện quan điểm rõ ràng tại Hội nghị CITES CoP18. Theo thông tin của Đoàn công tác Nhật Bản, có nhiều hoạt động hợp tác triển khai thông qua FAO và một số tổ chức khác như SEAFDEC nhằm hướng đến sử dụng bền vững nguồn lợi thuỷ sản. Đối với việc này, Tổng cục Thủy sản đã chia sẻ với Đoàn Nhật Bản rằng, trong năm 2018, Việt Nam đã hoàn thành thủ tục để gia nhập 02 Hiệp định PSMA và UNSFA. Tổng cục Thuỷ sản cũng đề nghị phía Nhật Bản hỗ trợ Việt Nam triển khai các quy định liên quan đến Hiệp định Biện pháp quốc gia có cảng của FAO.
Về chủ trương kí kết Biên bản ghi nhớ Hợp tác Nghề cá (MoU) giữa Việt Nam và Nhật Bản, Tổng cục Thủy sản cho biết, mặc dù có nhiều hoạt động hợp tác và hỗ trợ trong lĩnh vực thủy sản thời gian qua, tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa có một Thỏa thuận hay Biên bản ghi nhớ nào được ký kết trong lĩnh vực thủy sản để làm căn cứ pháp lý chung cho hai bên triển khai các hoạt động hợp tác trong lĩnh vực thủy sản. Để có cơ sở pháp lý cần thiết cho việc triển khai các hoạt động hợp tác chung giữa hai bên, Tổng cục Thủy sản đề xuất chủ trương ký kết Biên bản ghi nhớ Hợp tác Nghề cá giữa Cơ quan quản lý nghề cá Nhật Bản và Tổng cục Thủy sản. Về phía Nhật Bản, ghi nhận đề xuất này của Tổng cục Thuỷ sản. Hai bên sẽ cử đầu mối liên lạc để có thể thảo luận chi tiết về Dự thảo MoU cũng như các thủ tục ký kết trong thời gian tới.
Cũng tại cuộc họp, Việt Nam đã đề xuất Nhật Bản tiếp tục xem xét hỗ trợ nguồn vốn ODA không hoàn lại để xây dựng cảng cá Đá Bạc tại tỉnh Khánh Hòa. Đoàn Nhật Bản cho biết, phía Nhật Bản đã tiến hành một đoàn khảo sát sang làm việc tại Tổng cục Thủy sản và tỉnh Khánh Hòa. Nhật Bản vẫn đang xúc tiến các thủ tục cần thiết để triển khai dự án trên và sẽ thông báo cho Việt Nam khi có thông tin mới nhất.
Đối với đề xuất “Thông qua kênh ngoại giao, Nhật Bản hỗ trợ 01 tàu điều tra nghiên cứu nguồn lợi hải sản trong năm tài chính mới cho Việt Nam”, phía Nhật Bản ghi nhận và đề nghị phía Việt Nam gửi thư chính thức cho Đại sứ quán Nhật Bản để xúc tiến các thủ tục tiếp theo, đặc biệt là nêu rõ tính cấp thiết cũng như tầm quan trọng của đề xuất này.
Tháng 3/2019, Chuyên gia chính sách thủy sản của Nhật Bản sẽ hết thời hạn làm việc tại Tổng cục Thủy sản. Vì vậy, Tổng cục Thủy sản tiếp tục đề nghị phía Nhật Bản hỗ trợ cử 01 chuyên gia (đang tại nhiệm) sang làm việc tại Tổng cục Thủy sản trong thời gian tới. Đoàn Nhật Bản đã ghi nhận đề xuất này và đề nghị Việt Nam gửi thư chính thức cho Đại sứ quán Nhật Bản để tiến hành các thủ tục tiếp theo liên quan đến việc hỗ trợ cử chuyên gia sang làm việc tại Tổng cục Thuỷ sản.
Với các kết quả trao đổi như trên, buổi làm việc giữa Tổng cục Thủy sản và Đoàn công tác Nhật Bản đã cơ bản đạt được sự thỏa thuận và thống nhất trong các nội dung hợp tác Việt Nam – Nhật Bản phát triển thủy sản bền vững.
Ngọc Thúy – FICen