Xã Khánh Bình Tây, cùng với các địa phương trong tỉnh Cà Mau, đang tích cực bảo tồn và chống khai thác nguồn lợi thủy sản (NLTS) có tính hủy diệt. Trong 6 tháng đầu năm, xã đã thực hiện tốt các nhiệm vụ chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Sự phối hợp giữa UBND xã và các cơ quan như Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), Hội Thủy sản, và Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh đã đem lại nhiều thành tựu đáng kể. Đặc biệt, các hoạt động như thả giống tái tạo NLTS và triển khai nhiều mô hình chuyển đổi nghề đã giúp ngư dân nâng cao ý thức và chủ động chuyển đổi nghề, chung tay bảo tồn NLTS.
Nhân kỷ niệm 65 năm Ngày Truyền thống ngành Thủy sản Việt Nam, UBND xã Khánh Bình Tây đã phối hợp với Sở NN&PTNT, Hội Thủy sản và Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh tổ chức thả giống tái tạo NLTS tại hòn Đá Bạc. Tổng cộng có 2 triệu con tôm sú giống, 30 ngàn con cá chẽm và cua biển được thả ra môi trường tự nhiên. Đây là một trong những biện pháp thiết thực nhằm phục hồi và bảo vệ nguồn lợi thủy sản đang dần cạn kiệt do các hoạt động khai thác bất hợp pháp và không bền vững.
Xã Khánh Bình Tây đã triển khai nhiều mô hình chuyển đổi nghề nhằm tạo sinh kế cho người dân, như nhân rộng mô hình nuôi cá đồng 2 giai đoạn kết hợp với trồng lúa, mô hình nuôi cá, nuôi vọp kết hợp trồng cây ăn trái. Những mô hình này không chỉ giúp ngư dân có thu nhập ổn định mà còn giảm áp lực khai thác lên các nguồn lợi thủy sản ven bờ.
Ông Huỳnh Tấn Kiệt, ngư dân ở ấp Kinh Hòn Bắc, là một trong những người đã tự nguyện chuyển đổi nghề từ khai thác biển sang nuôi trồng thủy sản. Ông Kiệt đã thành công với mô hình nuôi hàu, vọp và cá mú. Hiện tại, ông còn thử nghiệm thêm nuôi cá bớp, với 150 con cá mú và hơn 200 con cá bớp đang được nuôi trong bè. Mỗi năm, ông Kiệt thu về từ 70-90 triệu đồng từ bán cá, chưa kể lợi nhuận từ việc bán cá giống. Ông Kiệt chia sẻ rằng, xã đã tạo điều kiện cho ông tham quan và học hỏi các mô hình nuôi trồng hiệu quả ở Nha Trang, Vũng Tàu, Phú Quốc, đồng thời nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật từ các kỹ sư, giúp ông ngày càng nâng cao tay nghề và hiệu quả nuôi trồng.
Bên cạnh ông Kiệt, anh Nguyễn Văn Cọp, ngư dân sinh năm 1969, cũng đã chuyển đổi nghề từ đánh bắt biển sang kinh doanh tạp hóa. Anh mở một tiệm tạp hóa và chỉ ra khơi đánh bắt khi vào mùa, tuân thủ đúng quy định. Thời gian còn lại, anh cùng vợ bán tạp hóa, giúp gia đình có thêm thu nhập ổn định. Anh Cọp cho biết, nhiều ngư dân trong vùng đã chuyển sang làm công nhân tại các doanh nghiệp trong tỉnh hoặc làm nghề phụ hồ. Họ được địa phương hỗ trợ tích cực trong việc tìm việc làm mới, giúp cuộc sống ngày càng ổn định.
Một điển hình khác là ông Trịnh Văn Nhỏ, sinh năm 1956, đã từ giã nghề biển và chuyển sang trồng trọt trên phần đất của gia đình từ năm 2023. Hiện tại, ông Nhỏ đang trồng hơn 120 gốc dừa và 50 gốc đu đủ, học thêm kỹ thuật trồng trọt để đạt hiệu quả cao. Ông Nhỏ chia sẻ rằng, nghề trồng trọt giúp ông có cuộc sống ổn định hơn so với nghề biển bấp bênh trước đây.
Ngoài việc chuyển đổi ngành nghề từ đánh bắt biển sang nuôi trồng hoặc kinh doanh, trồng trọt mang tính bền vững hơn, nhiều hộ gia đình còn bám biển cũng tự nhận thức được việc sử dụng điện, hóa chất trong khai thác thủy sản gây ra nhiều tác hại khôn lường đã chủ động giao nộp lại cho chính quyền địa phương.
Ông Trịnh Văn Út có người con mua 2 bộ dụng cụ kích điện để khai thác thuỷ sản với giá gần 20 triệu đồng, sử dụng trong hơn 2 năm nay, bình quân mỗi tháng kiếm được vài triệu đồng. Con ông cũng vừa bị tịch thu 1 bộ kích điện. Thấy tác hại của hành vi gây ra, ông Út đã vận động con giao nộp bộ dụng cụ kích điện còn lại cho chính quyền địa phương. Ông Út bày tỏ: “Thấy được tác hại của việc dùng dụng cụ xiệt cá, tôm, nên tôi đã vận động con chủ động giao nộp cho chính quyền địa phương. Tôi mong muốn có được nguồn vốn hỗ trợ để chuyển đổi ngành nghề mới làm ăn hiệu quả hơn”.
Ông Tạ Vũ Lâm trước kia đã mua bộ dụng cụ kích điện trị giá gần 40 triệu đồng, sử dụng hơn 10 năm nay, mỗi đêm thu nhập từ 300-500 ngàn đồng, bình quân mỗi tháng hơn 10 triệu đồng. Thông qua công tác tuyên truyền, vận động của địa phương, ông cũng đã tự nguyện giao nộp. Ông Lâm chia sẻ: “Sau khi được tuyên truyền vận động, tôi đã tự nguyện giao nộp bộ dụng cụ kích điện, tôi hứa sẽ không thực hiện việc đánh bắt tôm, cá bằng xung điện”.
Chủ tịch UBND xã Khánh Bình Tây, ông Nguyễn Cảnh Hạnh cho biết xã đã tập trung tuyên truyền và vận động người dân nâng cao ý thức bảo vệ nguồn lợi thủy sản, không sử dụng các phương pháp khai thác hủy diệt như xung điện và chất nổ. rà soát lại tất cả hộ dân xem ai còn, sẽ tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân giao nộp để được chính sách ưu đãi, chuyển đổi ngành nghề khác phù hợp để phát triển kinh tế.
Một trong những mô hình đồng quản lý hiệu quả tại xã là mô hình rạn san hô nhân tạo. Xã đã thả 1 ngàn rạn san hô làm nơi cho cá sinh sản. Các rạn san hô này ngăn chặn việc sử dụng lưới và ghe cào, bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Tổ quản lý rạn san hô hiện có hơn 20 thành viên, chia nhau thời gian canh giữ, không cho người đánh bắt tràn lan.
Ông Phan Hoàng Vũ, Giám đốc Sở NN&PTNT, nhấn mạnh rằng Sở NN&PTNT đã và đang thực hiện các giải pháp chuyển đổi nghề khai thác hủy diệt nguồn lợi thủy sản sang các ngành nghề khác cho người dân. Nghề chuyển đổi đảm bảo phù hợp với nhu cầu, lợi ích, nguyện vọng chính đáng của người dân, và phù hợp với tiềm năng, lợi thế sẵn có cũng như định hướng phát triển kinh tế xã hội của tỉnh. Các biện pháp này nhằm tạo sinh kế ổn định và lâu dài cho người dân, đồng thời bảo vệ và phát triển bền vững nguồn lợi thủy sản.
Xã Khánh Bình Tây nói riêng và các địa phương trên địa bàn tỉnh Cà Mau nói chung đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản và chống khai thác hủy diệt. Sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương và các cơ quan, tổ chức liên quan, cùng với sự hỗ trợ và ý thức nâng cao của người dân, đã giúp xã Khánh Bình Tây trở thành một mô hình tiêu biểu trong việc bảo tồn và phát triển bền vững nguồn lợi thủy sản. Những nỗ lực này không chỉ giúp bảo vệ môi trường và nguồn lợi thủy sản mà còn tạo ra sinh kế ổn định, cải thiện đời sống người dân, góp phần xây dựng một cộng đồng bền vững và thịnh vượng.
Hải Đăng