Phát biểu tại hội nghị, ông Phạm Đức Luận, Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai cho biết, năm 2023 tại Việt Nam, thiên tai xảy ra cực đoan trên các vùng miền với 1.145 trận thiên tai (21/22 loại hình), đặc biệt là mưa lớn gây sạt lở đất, lũ quét, lũ, ngập lụt trên diện rộng và là năm bất thường khi số lượng bão, áp thấp nhiệt đới ít hơn rất nhiều so với trung bình nhiều năm và không có cơn bão nào đổ bộ vào đất liền.
Thiên tai đã gây thiệt hại lớn về người, tài sản, cơ sở hạ tầng, ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất của nhân dân. Một số trận thiên tai điển hình như: Đợt mưa lớn từ ngày 1-8/8 tại khu vực miền núi Bắc Bộ làm 17 người chết, mất tích; thiệt hại vật chất 1.378 tỷ đồng; mưa lớn, lũ quét tại Sa Pa và Bát Xát, tỉnh Lào Cai ngày 12/9 làm 9 người chết, mất tích.
Sạt lở đất tại nhiều điểm khu vực Tây Nguyên, trong đó nghiêm trọng nhất tại đèo Bảo Lộc và thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng làm 6 người chết.
Đợt mưa lớn từ 25-28/9 tại 6 tỉnh miền Trung và 13 tỉnh Bắc Bộ do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới, đã xảy ra mưa lớn gây ngập lụt vùng trũng thấp (thời điểm lớn nhất 2.238 nhà bị ngập), nghiêm trọng nhất tại tỉnh Nghệ An. Mưa lũ, sạt lở đã làm 11 người chết, mất tích.
Từ giữa tháng 10 đến giữa tháng 11, khu vực miền Trung xảy ra 3 đợt mưa lớn, lũ, ngập lụt diện rộng làm 14 người chết, mất tích, trong đó đợt từ ngày 13-17/11 tại Thừa Thiên Huế có nơi mưa trên 800mm/24 giờ, gây ngập lụt diện rộng hạ lưu sông Hương và sông Bồ; tại Đà Nẵng đợt mưa từ ngày 10-17/10 với tổng lượng trên 1.300mm gây ngập sâu nhiều khu vực của thành phố…
Năm 2024 hiện tượng có thể kéo dài đến giữa năm gây nắng nóng kỷ lục
Phát biểu tại Hội nghị, Ông Hoàng Đức Cường, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng thủy văn, Bộ TN&MT cho biết, năm 2024 dự báo tiếp tục là năm nóng, trong đó nửa đầu năm sẽ nắng nóng, thiếu nước, hạn hán, còn nửa cuối năm xuất hiện mưa bão nhiều hơn.
Theo ông Cường, năm 2023, dưới tác động của hiện tượng El Nino gây nên nắng nóng kỷ lục, thiếu nước khô hạn, mưa lớn ở Trung bộ,… Năm qua, tần suất xảy ra dông lốc trên đất liền và trên biển nhiều hơn, gây tai nạn tàu thuyền, ngư dân.
Năm 2023, “El Nino” tác động đến toàn cầu, trong đó có Việt Nam, xác lập các kỷ lục về nhiệt độ, năm 2023 là năm nóng nhất từ trước đến nay. Dự báo năm 2024 tiếp tục là năm nóng, nhưng không bằng năm 2023 và cho biết biến đổi khí hậu đang tác động từng ngày, từng giờ, thay vì khái niệm "nóng lên toàn cầu" thành "nung nóng toàn cầu".
Dự báo năm 2024 hiện tượng El Nino (pha nóng) có thể kéo dài đến giữa năm. Sau đó chuyển sang pha trung tính và chuyển sang La Nina (pha lạnh) trong nửa cuối năm.
"Mùa đông năm nay có xu hướng ấm hơn, ẩm hơn. Nửa đầu năm thiên hướng nắng nóng, thiếu nước, hạn hán ở Bắc bộ, đặc biệt Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam bộ. Các khu vực này nguy cơ gây thiếu nước ngọt, thiếu nước sinh hoạt và thiếu nước sản xuất.
Từ giữa năm đến cuối năm, nhiệt độ có xu hướng thấp hơn trung bình nhiều năm, mưa nhiều hơn. Dưới tác động của La Nina, khả năng bão hoạt động nhiều hơn trên Biển Đông trung bình nhiều năm. Bão có thể không mạnh nhưng mưa do bão lớn hơn, kéo dài ngày, trọng tâm ở khu vực Trung bộ" - ông Cường nhận định.
Trước dự báo trên, ông Cường đề nghị cần tập trung truyền thông hướng dẫn các địa phương kiểm tra phòng ngừa hiện tượng thiên tai cực đoan như dông, lốc, gió mạnh trên biển gây thiệt hại tàu thuyền của người dân.
Để hạn chế thấp nhất thiệt hại do hạn hán, mưa lớn gây lũ quét, sạt lở đất ở vùng núi. Đề phòng mưa lớn cục bộ gây ngập lụt đô thị. Do đó, cần tăng cường hướng dẫn, kiểm tra, phương án ứng phó của các bộ, ngành, địa phương, ông Cường nhấn mạnh.
Phát biểu kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Phó Trưởng ban Chỉ đạo Quốc gia về PCTT Nguyễn Hoàng Hiệp, đề nghị các Bộ ngành, địa phương cần lưu ý đến dự báo trong năm 2024 sẽ có một số đợt thiên tai cực đoan, mang tính chu kỳ lặp lại 60 năm nên có thể thiên tai sẽ khốc liệt, khó lường. Do đó, phải chủ động lường trước các đợt thiên tai này để chủ động ứng phó.
Thứ trưởng đề nghị Cục Quản lý đê điều và PCTT - Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia về PCTT tập trung hoàn thành đảm bảo đúng tiến độ, chất lượng xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật được giao theo quy định.
Đồng thời rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật, các văn bản hướng dẫn khác trong lĩnh vực PCTT để phù hợp với Luật Phòng thủ dân sự có hiệu lực từ ngày 1/7/2024 và Nghị định hướng dẫn Luật Phòng thủ dân sự.
Thứ trưởng cũng đề nghị Cục Quản lý đê điều và PCTT tiếp tục đôn đốc, kiểm tra việc tổ chức thực hiện Chiến lược quốc gia PCTT đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Kế hoạch PCTT quốc gia đến năm 2025; Đề án Phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển đến năm 2030; Chương trình tổng thể PCTT quốc gia.
Nghiên cứu, đề xuất giải pháp tổng thể phòng chống sụt lún, sạt lở, ngập úng vùng Đồng bằng sông Cửu Long theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Xây dựng Đề án phòng, chống sụt lún, sạt lở, ngập úng vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Cùng với đó, Cục tiếp tục đàm phán vòng 2 với phía Campuchia về xử lý vấn đề sạt lở bờ sông Hậu - Bassac và rạch Bình Ghi/Chrey Thom biên giới Việt Nam - Campuchia.
Văn Thọ