Trong bối cảnh các thị trường chủ lực gia tăng mạnh mẽ nhu cầu nhập khẩu thủy sản, hoạt động xuất khẩu của Việt Nam đã ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng trong tháng 10. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), tháng 10/2024, xuất khẩu thủy sản ước đạt hơn 1 tỷ USD, tăng 28% so với cùng kỳ năm 2023. Lũy kế đến cuối tháng 10/2024, xuất khẩu thủy sản đạt 8,27 tỷ USD, tăng 11,4% so với cùng kỳ năm 2023.
Đặc biệt, xuất khẩu sang Trung Quốc và Hồng Kông bùng nổ với mức tăng 37%, khẳng định vị thế là thị trường lớn nhất và có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong tháng. Các thị trường khác cũng không kém phần sôi động, xuất khẩu sang Hoa Kỳ tăng 31%, Nhật Bản tăng 22%, EU tăng 27%, trong khi Hàn Quốc tăng khiêm tốn hơn với 13%. Tính đến cuối tháng 10/2024, tổng giá trị xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc, Hồng Kông và Hoa Kỳ đã chạm ngưỡng 1,5 tỷ USD.
Đáng chú ý, xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ từ Trung Quốc và Hồng Kông có khả năng vượt Hoa Kỳ trong những tháng cuối năm, nếu đà tăng trưởng 20% của 10 tháng qua được duy trì. Nếu tiếp tục giữ vững mức tăn này, Trung Quốc và Hồng Kông có thể trở thành thị trường nhập khẩu lớn nhất thủy sản Việt Nam vào cuối năm 2024. Ngoài ra, dù nền kinh tế châu Âu phục hồi chậm hơn so với Hoa Kỳ và Trung Quốc, nhưng tín hiệu tích cực từ mức tiêu thụ và giá nhập khẩu thủy sản đang dần hồi phục, cho thấy triển vọng khả quan cho doanh nghiệp Việt Nam. Đến cuối tháng 10/2024, xuất khẩu sang EU đã tăng 11% so với cùng kỳ năm ngoái.
Ngược lại, xuất khẩu snag Nhật Bản và Hàn Quốc chỉ đạt mức tăng trưởng khiêm tốn từ 1,5-2%. Lạm phát kéo dài đã ảnh hưởng lớn đến nhu cầu tiêu dùng tại hai thị trường này. Nhật Bản từng là một trong hai thị trường nhập khẩu hàng đầu của Việt Nam, đã tụt xuống vị trí thứ 3 vào năm 2024, với kim ngạch đạt 1,25 tỷ USD trong 10 tháng đầu năm, trong khi Hàn Quốc chỉ đạt 646 triệu USD.
Trong bối cảnh đó, tôm và cá tra là hai mặt hàng có tiềm năng tăng trưởng xuất khẩu lớn hơn trong năm 2024. Tính đến cuối tháng 10/2024, xuất khẩu tôm đã đạt hơn 3,2 tỷ USD, tăng 13% trong khi cá tra đạt gần 1,7 tỷ USD, tăng 10%. Chỉ riêng trong tháng 10, xuất khẩu tôm và cá tra đã có sự bứt phá mạnh mẽ, với mức tăng lần lượt là 26% và 24%, vượt xa cá ngừ và mực, bạch tuộc.
Một tin vui cho ngành tôm Việt Nam là vào ngày 22/10/2024, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã công bố thuế chống trợ cấp sơ bộ (CVD) cho tôm nhập khẩu từ Ecuador, Ấn Độ và Việt Nam, trong đó, mức thuế suất cho tôm Việt Nam là 2,84%, thấp hơn đáng kể so với 4,36% của Ấn Độ và 7,55% của Ecuador. Đây là lợi thế cạnh tranh quan trọng cho tôm Việt Nam tại thị trường Hoa Kỳ. Dù ngành tôm và cá tra đang trong mùa cao điểm nhập khẩu, nhưng vẫn phải đối mặt với tình trạng thiếu nguyên liệu trong nước. Các doanh nghiệp cần linh hoạt hơn trong việc sử dụng nguồn nguyên liệu dự trữ và các nguồn cung thay thế để tận dụng tối đa cơ hội trên thị trường.
Trong nhóm sản phẩm hải sản, cua ghẹ và nhuyễn thể có vỏ vẫn duy trì được đà tăng trưởng mạnh mẽ từ đầu năm. Trong tháng 10/2024, xuất khẩu cua ghẹ và các giáp xác khác tăng 58%, trong khi nhuyễn thể có vỏ tăng tới 138%. Tính chung 10 tháng đầu năm, hai nhóm sản phẩm này đã đạt doanh thu lần lượt là 267 triệu USD và 173 triệu USD, tăng 66% và 58% so với năm 2023. Bị giảm nhập khẩu thủy sản từ Hoa Kỳ, nhất là những nhóm hàng cao cấp, Trung Quốc gia tăng nhập khẩu từ Việt Nam, tạo ra cơ hội cho 2 nhóm sản phẩm này.
 |
Xuất khẩu cá ngừ và mực, bạch tuộc dù ghi nhận tăng trưởng dương trong tháng 10 nhưng có chiều hướng chững lại so với giai đoạn nửa đầu năm bởi tác động của những quy định tại Nghị định 37 về các quy định kiểm soát hải sản khai thác, khiến việc làm xác nhận, chứng nhận thủy sản tại nhiều cảng cá bị đình trệ. Riêng với cá ngừ vằn - nguyên liệu chính để chế biến đóng hộp - bị ách tắc hoàn toàn từ khâu khai thác, vì ngư dân sợ vi phạm quy định kích thước tối thiểu cá ngừ vằn 0,5m hoặc khai thác về cũng không bán được cho các nhà máy chế biến xuất khẩu.
VASEP cho biết, ngành hải sản khai thác đang phấp phỏng chờ đợi và hy vọng có kết quả tích cực hơn sau chương trình thanh tra IUU của EU dự kiến vào tháng 11/2024. Nếu kịch bản thuận lợi, hy vọng xuất khẩu cá ngừ năm nay có thể cán đích 1 tỷ USD như năm 2022.
Ngọc Thúy (theo Tạp chí Công Thương)