Ngay sau khi bão số 3 tràn qua, đảo Cát Bà gần như bị cô lập hoàn toàn với đất liền. Theo các báo cáo, không có thiệt hại về người, nhưng thiệt hại về tài sản và hệ thống nuôi trồng thủy sản là rất lớn. Hơn 100 cơ sở nuôi cá lồng bè tại khu vực này đã bị ảnh hưởng nặng nề. Đặc biệt, tại bến Cái Bèo, hàng chục hộ dân nuôi cá báo cáo về việc các lồng bè của họ bị bão cuốn trôi hoặc phá hỏng hoàn toàn.
Anh Đỗ Mạnh Toàn, một hộ nuôi cá tại Cát Bà, chia sẻ: “Gia đình tôi có hàng chục ô lồng nuôi cá với sản lượng khoảng 60 tấn, nhưng bão đã làm hỏng nhiều lồng và khiến cá trôi mất. Thiệt hại ước tính khoảng 700-800 triệu đồng, chưa kể đến các hộ khác cũng đang trong tình cảnh tương tự.”
Một số ngư dân khác tại Cát Bà cho biết nhiều lồng cá song và cá giò, vốn là các loài có giá trị cao, đã bị cuốn trôi. Có hộ dân nuôi cá song vua, với trọng lượng mỗi con lên tới 50kg, đã mất sạch sau bão. Đặc biệt, lồng bè của nhiều hộ mới được đầu tư gần đây cũng không tránh khỏi thiệt hại, có hộ mất tới 6 bè cá, gây thiệt hại hàng tỷ đồng. Chi cục Thủy sản Hải Phòng thông tin, tổng diện tích nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại tại Hải Phòng sau bão số 3 là khoảng 48 ha. Tuy nhiên, con số chính xác về thiệt hại tại Cát Bà chưa được thống kê đầy đủ do còn nhiều khu vực bị cô lập và các phương tiện liên lạc đều bị gián đoạn.
Quảng Ninh cũng là một trong những tỉnh chịu ảnh hưởng nặng nề từ bão số 3. Các khu vực nuôi trồng thủy sản tại vịnh Hạ Long và Móng Cái bị tàn phá nghiêm trọng. Theo báo cáo từ Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Quảng Ninh, bão đã phá hủy hệ thống lồng bè của hơn 1.000 cơ sở nuôi trồng thủy sản. Tại các khu vực như Cẩm Phả và Đầm Hà, nhiều lồng bè bị đánh vỡ, cá nuôi bị thất thoát hoặc chết do sốc nước ngọt khi mưa lớn kéo dài. Các loại cá có giá trị kinh tế cao như cá hồng, cá song, và cá giò đều chịu tổn thất nặng nề, khiến nhiều hộ nuôi đứng trước nguy cơ phá sản. Chị Nguyễn Thị Mai, một hộ nuôi cá ở Móng Cái, cho biết: “Gia đình tôi mất gần như toàn bộ sản lượng cá sau bão. Nhiều lồng bè bị hỏng, không thể phục hồi, phải đầu tư mới nhưng không có đủ vốn.”
Khó khăn trong việc khắc phục thiệt hại
Ngay sau khi bão đi qua, việc khắc phục hậu quả đã trở thành mối quan tâm hàng đầu của ngư dân và chính quyền địa phương tại Hải Phòng và Quảng Ninh. Tuy nhiên, quá trình này không hề dễ dàng do mức độ thiệt hại lớn và điều kiện thời tiết sau bão không ổn định. Tại Cát Bà, thông tin liên lạc với đất liền gần như tê liệt trong hai ngày đầu tiên, khiến việc tổ chức cứu trợ và kiểm soát tình hình trở nên khó khăn.
 |
Khó khăn lớn nhất đối với ngư dân là việc sửa chữa và tái đầu tư cho hệ thống lồng bè. Nhiều lồng bè bị hư hỏng hoàn toàn, cần thay thế hoặc sửa chữa với chi phí cao. Các loại cá giá trị như cá song, cá mú, cá giò bị thất thoát hoặc chết khiến ngư dân không có nguồn thu nhập để bù đắp tổn thất. Nhiều hộ đã vay mượn để đầu tư vào nuôi trồng thủy sản trước đó, nay không thể trả nợ và đối mặt với nguy cơ bị xiết nợ. Thêm vào đó, môi trường nước biển sau bão bị ô nhiễm do bùn, cát và các tạp chất từ đất liền trôi ra, làm tăng nguy cơ cá bị nhiễm bệnh. Nhiều ngư dân lo ngại rằng ngay cả khi họ tái thả giống, tỷ lệ cá chết vẫn sẽ cao nếu điều kiện môi trường không được cải thiện. Thời tiết sau bão cũng không thuận lợi cho việc tái đầu tư sản xuất. Mưa dầm kéo dài khiến việc sửa chữa lồng bè gặp khó khăn. Nhiều hộ nuôi không thể thả giống ngay do lo sợ bão hoặc mưa lũ tiếp tục xảy ra, khiến việc phục hồi sản xuất bị đình trệ.
Việc khắc phục thiệt hại sau bão cũng gặp phải khó khăn về nguồn lực và nhân công. Các hộ nuôi thường dựa vào lao động gia đình, nhưng sau bão, nhiều lao động phải di cư để tìm kiếm việc làm khác do nguồn thu nhập từ nuôi trồng thủy sản không ổn định. Việc thiếu nhân công làm chậm quá trình sửa chữa lồng bè và khôi phục sản xuất. Tại Quảng Ninh, một số hộ nuôi cá lớn phải thuê lao động từ các khu vực lân cận với chi phí cao hơn. Điều này làm tăng gánh nặng tài chính cho người dân trong bối cảnh họ đang thiếu vốn tái đầu tư.
Mặc dù trước bão, chính quyền địa phương đã có các biện pháp phòng chống, như gia cố lồng bè và hướng dẫn ngư dân bảo vệ hệ thống nuôi trồng, nhưng cường độ và diễn biến khó lường của bão đã khiến mọi nỗ lực trở nên bất lực. Đặc biệt, với các khu vực có dòng chảy lớn như Cát Bà, các lồng bè khó chống chọi lại được với sức mạnh của sóng và gió bão.
Giải pháp để cùng nhau vượt qua khó khăn
Dù đối mặt với nhiều khó khăn, ngư dân tại Hải Phòng và Quảng Ninh vẫn không bỏ cuộc. Sự đoàn kết và tinh thần tương trợ lẫn nhau giữa các hộ nuôi cũng là yếu tố quan trọng giúp người dân vượt qua khó khăn. Ngay sau khi bão qua, họ đã bắt tay vào việc sửa chữa, củng cố lại các lồng bè. Ở Cát Bà, nhiều hộ dân đã tự tay sửa chữa những lồng bè bị hỏng, dựng lại các căn chòi bị sập. Những hộ có điều kiện hơn đã đầu tư vào các lồng bè chất liệu bền hơn như HDPE, giúp giảm thiểu thiệt hại trong tương lai.
Anh Đỗ Mạnh Toàn chia sẻ: “Chúng tôi cùng nhau hợp sức sửa chữa các lồng bè, cố gắng dựng lại những gì đã mất. Dù khó khăn nhưng anh em chúng tôi vẫn đồng lòng, giúp đỡ lẫn nhau để sớm khôi phục sản xuất.”
Chính quyền địa phương đã nhanh chóng triển khai các biện pháp hỗ trợ ngư dân vượt qua khó khăn. Tại Hải Phòng, Chi cục Thủy sản đã phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức các đoàn công tác đến kiểm tra, hỗ trợ kỹ thuật cho người dân trong việc sửa chữa lồng bè và tái đầu tư sản xuất. Nhiều tổ chức phi chính phủ và doanh nghiệp cũng tham gia vào quá trình cứu trợ, cung cấp giống cá và vật tư cho người dân. Họ cam kết hỗ trợ dài hạn để người dân có thể khôi phục sản xuất và phát triển bền vững hơn trong tương lai.
Quảng Ninh cũng đã đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ tài chính cho ngư dân, đặc biệt là các hộ nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại nặng nề. Các khoản vay ưu đãi đã được triển khai, giúp các hộ nuôi có thể tái đầu tư lồng bè và thả giống cá mới. Các nhóm hộ nuôi cá đã hợp tác chia sẻ nguồn lực, giống cá và kinh nghiệm để nhanh chóng khắc phục thiệt hại.
Cơn bão số 3 là một bài học lớn về việc nâng cao khả năng ứng phó với thiên tai cho ngư dân nuôi lồng bè tại Hải Phòng và Quảng Ninh. Qua những thiệt hại nghiêm trọng, nhiều bài học quý giá đã được rút ra, đồng thời đề xuất các giải pháp lâu dài để bảo vệ và phát triển bền vững nuôi trồng thủy sản trong tương lai. Trước tiên, cần đầu tư vào công nghệ và vật liệu mới cho hệ thống lồng bè. Các loại lồng bè truyền thống bằng gỗ hoặc kim loại dễ bị hư hỏng trước sức mạnh của thiên tai. Việc sử dụng lồng bè bằng vật liệu HDPE có độ bền cao hơn đã được chứng minh là hiệu quả trong việc giảm thiểu thiệt hại do bão lũ. Các ngư dân cũng cần được trang bị kiến thức về các biện pháp bảo vệ lồng bè, như sử dụng các tấm chắn dòng chảy hoặc che chắn phía trước để ngăn ngừa thiệt hại từ sóng và vật cứng. Bên cạnh đó, cần tăng cường hợp tác giữa ngư dân và chính quyền trong việc ứng phó với thiên tai. Các tổ chức nuôi trồng thủy sản có thể đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin, hỗ trợ kỹ thuật và đề xuất các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Chính quyền cũng cần có các chính sách hỗ trợ về tài chính, đào tạo kỹ thuật và khuyến khích sự đổi mới trong nuôi trồng thủy sản để đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành. Ngoài ra, việc nghiên cứu và ứng phó với biến đổi khí hậu cần được xem là yếu tố then chốt trong việc bảo vệ các hoạt động nuôi trồng thủy sản khỏi thiên tai trong tương lai.
Hải Đăng