Theo đó, kết quả quan trắc, cảnh báo môi trường vùng nuôi cá lồng bè trên sông/hồ chứa tại một số tỉnh trọng điểm năm 2022 và 9 tháng đầu năm 2023 cho thấy chất lượng môi trường vùng nuôi có xu hướng giảm. Một số thông số môi trường có giá trị vượt giới hạn cho phép bao gồm: Coliform, N-NO2-, COD, Chlorophyll a, N-NH4+ và P-PO43. Đặc biệt vào giai đoạn chuyển mùa, các yếu tố môi trường biến động mạnh kết hợp hiện tượng với mưa/lũ gây ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của thuỷ sản nuôi.
Một số vùng nuôi cần đặc biệt lưu ý như trên sông Đuống, sông Thái Bình (Bắc Ninh, Hải Dương); sông Lô, sông Gâm (Hà Giang, Tuyên Quang, Phú Thọ…), sông Cái Vừng (An Giang); sông La Ngà (Đồng Nai); sông Chà Và (Vũng Tàu) và một số sông ở khu vực miền Trung, Nam bộ... thường xảy ra hiện tượng cá nuôi lồng bè chết hàng loạt.
Để hạn chế thấp nhất thiệt hại cho người nuôi, thúc đẩy phát triển nuôi thủy sản lồng bè trên sông, hồ chứa nước ngọt, Cục Thủy sản đề nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương có nuôi cá lồng bè nước ngọt chỉ đạo các đơn vị chức năng liên quan triển khai ngay một số nội dung sau:
Thứ nhất : Hướng dẫn, tuyên truyền, vận động người nuôi thực hiện đăng ký nuôi lồng bè quy định; tổ chức rà soát, bố trí lồng bè nuôi phù hợp, đúng kế hoạch đã được phê duyệt của địa phương.
Thứ hai: Chủ động phối hợp với cơ quan chức năng, chuyên môn của địa phương thực hiện tốt nhiệm vụ quan trắc, cảnh báo môi trường; tuân thủ các khuyến cáo tại các bản tin thông báo kết quả quan trắc môi trường của Viện Nghiên cứu NTTS I, II, III, Trung tâm Khảo nghiệm, Kiểm nghiệm và Kiểm định Nuôi trồng thuỷ sản và các hướng dẫn kỹ thuật kèm theo; phòng ngừa, ngăn chặn có hiệu quả các nguồn gây ô nhiễm môi trường nước có thể ảnh hưởng đến vùng nuôi; khi phát hiện thuỷ sản nuôi có dấu hiệu bất thường hoặc bị chết rải rác cần hướng dẫn biện pháp xử lý khắc phục kịp thời; không di chuyển lồng bè từ vùng nuôi có thuỷ sản bị bệnh sang vùng nuôi chưa xuất hiện bệnh.
Thứ ba: Quản lý nuôi lồng bè trên sông, hồ chứa nước ngọt cần nắm các biện pháp kỹ thuật quản lý vùng nuôi, cụ thể: Giống thả nuôi phải đảm bảo chất lượng, có nguồn gốc rõ ràng, được kiểm dịch bởi cơ quan thú y theo quy định; bổ sung Vitamin, khoáng, vi chất vào khẩu phần ăn của thủy sản nuôi để nâng cao sức đề kháng với diễn biến tiêu cực của dịch bệnh và môi trường; thường xuyên treo túi vôi ở lồng nuôi để khử trùng, cải thiện môi trường nuôi; chuẩn bị sẵn máy bơm, sục khí, nguyên, nhiên, vật liệu để sẵn sàng ứng phó khi môi trường nuôi diễn biến xấu. Thường xuyên theo dõi diễn biến môi trường lồng bè nuôi, nhất là vào sáng sớm, chiều tối. Sớm phát hiện những biến động môi trường ảnh hưởng không tốt đến thủy sản nuôi và kịp thời xử lý.
Đồng thời, theo dõi sát thông tin thị trường để thu hoạch vào thời điểm thích hợp; tổ chức xây dựng chuỗi liên kết sản phẩm thuỷ sản chất lượng, an toàn truy xuất được nguồn gốc. Quản lý tốt chất lượng giống, thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản; tổ chức thanh kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật trong nuôi trồng thủy sản, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm (nếu có) và công khai kết quả xử lý theo quy định.
Thứ tư: Cũng tại thời điểm này, tại một số tỉnh miền núi phía Bắc như Phú Thọ, Hà Giang, Tuyên Quang đang xảy ra hiện tượng cá chiên nuôi lồng bè bị chết. Với nhận định nguyên nhân ban đầu do thay đổi điều kiện môi trường làm suy giảm sức đề kháng trên cá nuôi, là cơ hội cho tác nhân gây bệnh xâm nhập, cần triển khai ngay một số nội dung như: Che nắng cho lồng nuôi bằng lưới lan (màu đen) 2 lớp; đối với vùng có nguy cơ gây chết cá cao nên di chuyển lồng bè đến nơi có điều kiện môi trường phù hợp cho sinh trưởng và phát triển của cá nuôi. Bên cạnh đó, thực hiện công tác vệ sinh sát trùng toàn bộ lưới lồng, dụng cụ nuôi bằng thuốc sát trùng và treo túi vôi xung quanh lồng nuôi, tạo điều kiện trao đổi nước giữa trong và ngoài lồng nuôi; sử dụng thức ăn đảm bảo chất lượng và bổ sung vitamin và khoáng vào thức ăn nhằm tăng sức đề kháng cho cá nuôi; giảm hoặc ngừng cho ăn khi điều kiện thời tiết, môi trường vùng nuôi bất lợi.
Thứ năm: Triển khai hiệu quả chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại văn bản số 5386/BNN-TS ngày 08/8/2023 về tăng cường chỉ đạo nuôi trồng thuỷ sản các tháng cuối năm 2023, đảm bảo kế hoạch tăng trưởng; văn bản số 311/TS-NTTS ngày 10/7/2023 của Cục Thuỷ sản về việc chủ động ứng phó với nắng nóng, mưa bão, áp thấp nhiệt đới, lũ trong nuôi trồng thuỷ sản năm 2023. Cục Thủy sản đề nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức triển khai thực hiện.
Thanh Thủy