Cục thủy sản

Thực trạng triển khai công tác chống khai thác IUU     

Theo Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Nghệ An, để triển khai công tác chống khai thác IUU, Sở đã tham mưu cho Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết 02/2020/NQ-HĐND ngày 22/7/2020 về hỗ trợ thiết bị giám sát hành trình và phí thuê bao đã tháo gỡ một phần khó khăn cho bà con ngư dân trong việc tuân thủ các quy định của pháp luật; Thành lập nhiều Đoàn kiểm tra việc thực thi nhiệm vụ của Ban Quản lý cảng cá, Tổ công tác Liên ngành thanh tra kiểm soát tại cảng cá. Đồng thời, tham mưu và ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành các biệm pháp chống khai thác IUU kịp thời và đạt được những kết quả nhất định.

Trong năm 2020 và từ đầu năm 2021 cho đến nay, Nghệ An không có trường hợp tàu cá hay thuyền viên nào nước ngoài bị bắt giữ, xử lý. Để xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, Ủy ban nhân dân tỉnh đã chỉ đạo Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh chủ trì, phối hợp với Sở, Ngành và chính quyền các địa phương liên quan xác minh làm rõ nguyên nhân các trường hợp  và xử lý theo quy định.

Công tác triển khai thực hiện việc giám sát tàu cá qua thiết bị giám sát hành trình (VMS), tính đến ngày 12/6/2021, Nghệ An có 1.216 tàu cá với chiều dài lớn nhất từ 15m trở lên thuộc diện phải lắp đặt VMS theo quy định. Trong đó, số tàu cá đã lắp đặt VMS là 1.136/1.216 chiếc, đạt 93,42%. Quy trình lắp đặt đảm bảo thực hiện đúng quy định kẹp chì trên thiết bị VMS, chưa có xử lý vi phạm quy định về kẹp chì. Tuy nhiên, hiện nay số liệu tàu cá đã lắp đặt VMS được đồng bộ dữ liệu lên hệ thống giám sát tàu cá là 993/1.136 chiếc.

Bên cạnh đó, công tác khai thác, vận hành, xử lý tàu cá mất kết nối VMS, tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài được thực hiện thường xuyên, kịp thời đúng theo Quy trình xử lý dữ liệu giám sát hành trình đối với tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 24m trở lên vượt qua ranh giới cho phép trên biển và Quy trình xử lý dữ liệu giám sát hành trình đối với tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 24m trở lên không duy trì hoạt động hoặc vô hiệu hóa thiết bị giám sát hành trình trong quá trình hoạt động trên biển.

Theo đó, để khắc phục tình trạng tàu cá thường xuyên mất kết nối VMS, vượt ranh giới cho phép trên biển và tăng cường công tác quản lý, giám sát tàu cá hoạt động trên các vùng biển qua VMS, Sở Nông nghiệp và PTNT Nghệ An là cơ quan đầu mối cùng với Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã ven biển, Đồn Biên phòng tuyến biển, Ban quản lý cảng cá và các Tổ công tác Liên ngành Thanh tra kiểm soát nghề cá làm việc trực tiếp với các chủ tàu cá, xác minh làm rõ nguyên nhân vi phạm và xử lý vi phạm. Không cho tàu cá bốc dỡ thủy sản, xuất lạch khi chưa có biên bản giải trình, làm rõ lý do mất kết nối, chưa nạp cước thuê bao duy trì hoạt động thiết bị VMS theo quy định. Đối với các đơn vị cung cấp thiết bị VMS, yêu cầu kiểm tra tình trạng hoạt động của thiết bị VMS để làm rõ nguyên nhân tàu cá mất kết nối, thường xuyên kiểm tra, bảo hành, bảo dưỡng, sửa chữa, thay thế kịp thời và hướng dẫn chủ tàu cá quản lý, vận hành thiết bị VMS đảm bảo hoạt động theo đúng quy định.

Theo Sở Nông nghiệp & PTNT tỉnh Nghệ An, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ giám sát các tàu cá ra, vào tại các cửa lạch và tuần tra, kiểm soát hoạt động nghề cá trên biển, Sở đã chỉ đạo Chi cục Thủy sản chủ động vào cuộc cũng như tích cực phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan trong việc xử lý các vi phạm về đảm bảo trật tự an ninh trên biển và trật tự xã hội trong hoạt động thuỷ sản. 

Thực hiện Kế hoạch số 693/KH-SNN.TS ngày 09/3/2021 của Sở Nông nghiệp & PTNT, Chi cục Thủy sản đã thành lập 04 Đoàn kiểm tra liên ngành về kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật trong hoạt động khai thác thủy sản, dịch vụ hậu cần trên vùng biển ven bờ, vùng lộng biển Nghệ An. Cùng đó, công tác tuần tra, kiểm tra, kiểm soát có sự phối hợp giữa các đơn vị như: Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, Báo Nghệ An và các huyện, thị xã ven biển. Mặt khác, sau khi tiếp nhận thông tin đường dây nóng, Chi cục đã chủ trì, phối hợp với lực lượng biên phòng tổ chức nhiều cuộc tuần tra, kiểm tra, kiểm soát trên biển đột xuất và thu được nhiều kết quả nhất định, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. 

Từ đầu năm 2021 cho đến nay, Chi cục Thủy sản thành lập 17 Đoàn công tác sử dụng tàu Kiểm ngư, xuồng cao tốc thực hiện 153 ngày tuần tra, kiểm tra, kiểm soát trên biển, kiểm tra được 1.442 phương tiện. Qua kiểm tra đã xử phạt 43 vụ/43đối tượng/43 phương tiện với số tiền là 363,7 triệu đồng. Tang vật tịch thu được là 13 chiếc kích điện, 01 lưới giã, và 275m dây điện.

Các Đồn Biên phòng tuyến biển và Hải đội 2 tổ chức phối hợp lực lượng tuần tra, kiểm soát vùng biển, kiểm tra, kiểm soát tại các cửa lạch, bãi ngang được 146 đợt/54.441 phương tiện/156.648 lượt người. Qua công tác tuần tra đã phát hiện xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực Thủy sản là 88 vụ/88 đối tượng/88 phương tiện, tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính 364,2 triệu đồng, tang vật thu giữ 03 bộ kích điện.

Cùng với đó, kể từ đầu năm 2021 cho đến nay, việc giám sát tàu cá và sản lượng khai thác hải sản qua cảng cá đã thực hiện theo quy định. Điều này ngày càng được ngư dân chấp hành tốt. Đến nay, tỷ lệ thông báo của ngư dân trước khi cập, rời cảng theo quy định đạt khoảng từ 70-80% so với yêu cầu.

Đối với giám sát sản lượng bốc dỡ hàng hóa qua cảng cá đã được Ban Quản lý cảng cá Nghệ An thực hiện ngày càng chặt chẽ. Tỷ lệ giám sát sản lượng bốc dỡ qua cảng cá ngày càng tăng, đối với tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 24m trở lên giám sát 100%, đối với tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 đến dưới 24m giám sát từ 10-20%. 

Việc ghi, nộp nhật ký khai thác thủy sản của ngư dân sau khi khai thác cũng dần được cải thiện hơn. Cảng cá đã thực hiện việc tiếp nhận và kiểm tra các thông tin trong nhật ký khai thác, đảm bảo nhật ký khai đầy đủ theo đúng quy định. Đến nay, kết quả cho thấy số tàu cập cảng có 70-80% ghi và nộp nhật ký theo quy định, số tàu cá không cập cảng có 30-50% ghi và nộp nhật ký cho cảng cá. 

Đồng thời, giám sát tàu cá tại các cửa lạch trong thời gian qua được các Trạm kiểm soát Biên phòng cửa lạch thực hiện tốt, kiểm soát đăng ký, làm thủ tục xuất nhập lạch tại các cửa sông, cửa lạch; kết quả đã kiểm tra đạt 100% số tàu cá ra, vào cửa lạch.  Để có được kết quả đó, Chi cục Thủy sản đã phối hợp với các Trạm kiểm soát Biên phòng tuyến biển, sử dụng tàu kiểm ngư, tàu Biên phòng thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra, vào cửa lạch và nghiêm cấm không cho tàu cá chưa đủ điều kiện xuất lạch.

Nhìn chung công tác quản lý hoạt động khai thác, khắc phục cảnh báo “Thẻ vàng” của Ủy ban Châu Âu về chống khai thác IUU, đã được địa phương triển khai thực hiện có hiệu quả. Ngư dân đã chủ động thông báo trước khi cập rời cảng cá; tuân thủ thực hiện việc ghi, nộp nhật ký khai thác thủy sản theo quy định. Phần lớn ngư dân đã chủ động lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá, tuân thủ các quy định trong khai thác thủy sản cũng như chấp hành tốt công tác kiểm tra của các cơ quan chức năng, vi phạm khai thác vùng biển nước ngoài ngày càng giảm thiểu...

 Việc giám sát tàu cá từng bước được cải thiện, công tác giám sát sản lượng bốc dỡ thủy sản tại các cảng cá đã có những chuyển biến tích cực. Các cơ quan quản lý thực hiện ngày càng nghiêm túc trong hoạt động kiểm tra và xử lý, xử phạt các tàu cá vi phạm. Sự phối hợp hoạt động giữa các đơn vị ngày càng chặt chẽ, tạo nên hiệu quả chung trong quản lý khai thác.

 Một số khó khăn, vướng mắc

Việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình đối với tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15m trở lên mặc dù đã triển khai đồng bộ và quyết liệt nhưng tỷ lệ tàu cá lắp đặt mới đạt 93,42%; thiết bị giám sát hành trình tàu cá hay bị mất tín hiệu kết nối, các chủ tàu cá thiếu kinh nghiệm sử dụng thiết bị, làm ảnh hưởng đến việc giám sát hoạt động của tàu cá. 

Giải pháp chống khai thác IUU trong thời gian tới

Theo Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Nghệ An, để làm tốt công tác chống khai thác IUU, trong thời gian tới tỉnh Nghệ An cần thực hiện nghiêm túc Văn bản số 81-CV/TW ngày 20/3/2020 của Ban chấp hành Trung ương về việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống khai thác IUU; Công điện số 735/CĐ-TTg ngày 28/5/2017; Chỉ thị số 45/CT-TTg ngày 13/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách khắc phục cảnh báo của Ủy ban Châu Âu về chống khai thác IUU; Kế hoạch số 610/KH-UBND ngày 18/9/2018 về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định đến năm 2025 trên địa bàn tỉnh.

Đồng thời, tiếp tục tuyên truyền Luật Thủy sản 2017, các quy định về khai thác IUU cho ngư dân và các tổ chức, cá nhân có liên quan để hiểu rõ, nắm chắc và cam kết thực hiện các quy định về phòng, chống khai thác IUU. Thường xuyên tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện ký cam kết của ngư dân. Mặt khác, tăng cường sự phối hợp giữa các lực lượng trong hoạt động thanh tra và kiểm soát nghề cá; kiểm tra và giám sát tàu cá ra, vào cửa lạch, cảng cá; giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng; tuần tra, kiểm soát hoạt động nghề cá tại các cửa lạch, trên biển và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về hoạt động khai thác IUU.

Bên cạnh đó, tiếp tục vận hành hệ thống kiểm soát nguyên liệu thủy sản khai thác tại các cảng cá trên địa bàn tỉnh một cách đồng bộ và hiệu quả, tăng cường năng lực thanh tra và kiểm soát tàu cá, đảm bảo sản lượng khai thác lên bến được kiểm soát và xác nhận nguồn gốc tại cảng cá.

Thanh Thủy