Tình trạng khai thác hải sản bất hợp pháp đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng không chỉ đối với nguồn lợi hải sản mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến kinh tế của Việt Nam. Việc bị áp dụng thẻ vàng IUU từ tháng 10/2017 đã làm giảm giá trị xuất khẩu hải sản của Việt Nam vào thị trường châu Âu. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc kiểm soát chặt chẽ hoạt động khai thác hải sản và tuân thủ các quy định quốc tế.
Báo cáo với Đoàn công tác, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Thừa Thiên Huế, ông Nguyễn Đình Đức, cho biết, tính đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh có 437 tàu cá có chiều dài lớn nhất trên 15 mét đã được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá (VMS). Tuy nhiên, trong số này chỉ có 434 tàu cá hiển thị trên hệ thống giám sát, còn lại 3 tàu đang nằm bờ, hư hỏng và chờ bán. Phần lớn tàu cá của tỉnh Thừa Thiên Huế đang sử dụng dịch vụ viễn thông VNPT hoặc các thiết bị thông tin VX-1700 sử dụng định vị vệ tinh GPS để liên lạc và gửi tín hiệu về trạm bờ. Tuy nhiên, tình trạng vượt ranh giới khai thác vẫn xảy ra. Từ đầu năm đến nay, có 18 tàu cá với 50 lượt ra khơi đã vượt qua ranh giới cho phép, chủ yếu là ở khu vực ngoài cửa vịnh Bắc Bộ. Đây là một trong những thách thức lớn mà địa phương cần giải quyết để tránh các vi phạm về khai thác IUU.
Ngoài ra, toàn tỉnh Thừa Thiên Huế còn có 385 tàu cá chưa đăng ký, trong đó có 36 tàu thuộc nhóm "3 không" (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép khai thác), và 349 tàu thuộc nhóm "2 không" (không đăng ký, không đăng kiểm). Những tàu này chủ yếu là tàu cá cỡ nhỏ, hoạt động gần bờ, thường được sử dụng để câu mực hoặc vây cá nổi tại các khu vực như huyện Phú Lộc. Hiện nay, UBND các huyện đang triển khai đăng ký tàu cá theo Thông tư số 06/2024/TT-BNNPTNT ban hành ngày 6/5/2024, với mục tiêu hoàn thành trước ngày 30/10/2024.
Để đối phó với những khó khăn này, tỉnh Thừa Thiên Huế đã lên kế hoạch xử lý dứt điểm tình trạng tàu cá "3 không" và "2 không" trước thời hạn 31/12/2024. Đồng thời, cơ quan chức năng cũng đang xem xét việc thành lập cơ sở đăng kiểm tàu cá tại địa phương để kịp thời hỗ trợ cho việc đăng kiểm tàu cá của ngư dân. Điều này sẽ giúp tăng cường quản lý, giám sát tàu cá ngay từ giai đoạn chuẩn bị ra khơi, đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật về khai thác thủy sản.
Tại buổi làm việc, Phó Bí thư Tỉnh ủy Phạm Đức Tiến yêu cầu các sở, ban, ngành tập trung khắc phục những tồn tại mà Đoàn công tác đã chỉ rõ. Ông cũng nhấn mạnh rằng, việc thực hiện công tác chống khai thác IUU tại Thừa Thiên Huế cần phải thiết thực và cụ thể hơn, đảm bảo sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành để đạt kết quả tốt nhất. Tùy theo chức trách, nhiệm vụ của từng ngành để triển khai thực hiện công tác IUU đạt kết quả cao.
Về phía Đoàn công tác, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh rằng việc chống khai thác IUU không chỉ là nhiệm vụ quan trọng, mà còn là yêu cầu cấp bách để bảo vệ nguồn lợi hải sản, duy trì sự phát triển bền vững của ngành thủy sản và bảo vệ uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế. Ông cũng yêu cầu tỉnh Thừa Thiên Huế cần tăng cường giám sát chặt chẽ hoạt động của các tàu cá, đặc biệt là các tàu có chiều dài trên 15 mét. Các tàu phải tuân thủ nghiêm ngặt việc lắp đặt và sử dụng thiết bị giám sát hành trình, đảm bảo không có tình trạng vượt ranh giới khai thác cho phép.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến chỉ đạo, trong thời gian tới, Thừa Thiên Huế cần phối hợp chặt chẽ với các lực lượng như biên phòng, cảnh sát biển và các cơ quan chức năng khác để đảm bảo việc kiểm tra, giám sát tàu cá từ khi ra khơi cho đến khi cập bờ. Các biện pháp xử lý nghiêm khắc cũng sẽ được áp dụng đối với những trường hợp cố tình vi phạm.
Lộ trình tháo gỡ thẻ vàng IUU
Để hướng đến mục tiêu gỡ bỏ thẻ vàng IUU, Việt Nam đã triển khai nhiều biện pháp mang tính hệ thống. Một trong những giải pháp quan trọng là tăng cường giám sát và quản lý tàu cá thông qua việc lắp đặt và vận hành hiệu quả các thiết bị giám sát hành trình. Hiện nay, tỉnh Thừa Thiên Huế đã hoàn thành việc lắp đặt cho 100% tàu cá có chiều dài trên 15 mét, và các cơ quan chức năng đang tiếp tục theo dõi sát sao việc tuân thủ quy định này. Bên cạnh đó, việc đăng ký và đăng kiểm các tàu cá "3 không" và "2 không" cũng đang được đẩy mạnh với mục tiêu hoàn thành vào cuối năm 2024. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc kiểm soát chặt chẽ hoạt động của tàu cá và đảm bảo rằng mọi tàu cá hoạt động trên biển đều tuân thủ quy định pháp luật.
Buổi làm việc giữa Đoàn công tác của Bộ NN&PTNT và Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế cho thấy sự quyết tâm của các cấp, các ngành trong việc chống khai thác IUU. Với những giải pháp cụ thể và sự chỉ đạo sát sao của Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, Thừa Thiên Huế đang nỗ lực đẩy mạnh công tác quản lý tàu cá, giám sát chặt chẽ hoạt động khai thác và đảm bảo tuân thủ các quy định chống khai thác IUU. Những nỗ lực này không chỉ giúp bảo vệ nguồn lợi hải sản bền vững mà còn góp phần vào việc gỡ bỏ thẻ vàng IUU, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ngành thủy sản Việt Nam trong tương lai.
Hải Đăng