Tuy nhiên thuỷ sản Quảng Ninh cũng đang đối mặt với những thách thức lớn từ tình trạng biến đổi khí hậu, những hàng rào kỹ thuật rất cao của khách hàng và thị trường, từ những quy định ngày càng nghiêm ngặt trong khai thác thuỷ sản hợp pháp, có trách nhiệm. Trong bối cảnh này, chuyển đổi số lĩnh vực thuỷ sản là yêu cầu tất yếu được đặt ra và cần được hiện thực hoá.
Cơn bão số 3 Yagi tháng 9/2024 đã chứng minh thành quả nuôi trồng thuỷ sản có thể bị xoá sạch chỉ sau một cơn bão. Hệ thống lồng bè của một vùng nuôi rộng lớn bị vỡ, bị nhấn chìm hoặc trôi lạc trên biển, riêng hệ thống lồng bè của HTX nuôi trồng thuỷ sản thuỷ sản Phất Cờ (đặc khu Vân Đồn) nhanh chóng được tìm về và ở tình trạng khá nguyên vẹn nhờ hệ thống lồng bè làm bằng chất liệu HDPE và có gắn các thiết bị định vị. Định vị thiết bị nuôi trồng, khai thác là cách làm đơn giản chuyển đổi số trong thuỷ sản.
Trong nuôi trồng thuỷ sản, người dân cần chuyển đổi từ lồng bè gỗ truyền thống sang lồng nuôi chịu lực cao, bao gồm lồng bè vật liệu HDPE, vốn có ưu thế kháng nước và chống ăn mòn, bảo vệ thủy hải sản nuôi khỏi tia UV, có thể hoạt động ổn định trong điều kiện thời tiết xấu như mưa bão, sạt lở, thậm chí chịu được gió bão đến cấp 15. Cùng với đó, việc ứng dụng công nghệ lưới hiện đại 3D, 4D hoặc lưới nhiều chiều, có thể tự thu miệng lại và chìm xuống nước sâu hoặc đáy biển trong điều kiện gió bão, qua đó giữ lại đàn cá nuôi, giảm áp lực va đập tổn thương cho đàn cá.
Với những ứng dụng cụ thể trên, nghề nuôi trồng thuỷ sản thế giới đã đi xa trong việc chuyển đổi số, là tiền đề để Quảng Ninh nghiên cứu ứng dụng, nhất là trong các hạng mục: Xây dựng cơ sở dữ liệu số hoá vùng nuôi và bản đồ điện tử vùng nuôi, tạo ra bản đồ số chi tiết về diện tích mặt nước, sản lượng và chất lượng sản phẩm, giám sát và quản lý vùng nuôi, kết nối dữ liệu với hệ thống dự báo khí tượng, thủy văn, hải văn nhằm đưa ra các cảnh báo sớm về các tác động môi trường.
Khi số hoá, tự động hoá được áp dụng cho các vùng nuôi, hộ nuôi thì nuôi trồng thuỷ sản Quảng Ninh sẽ thực sự có bước phát triển đúng tầm. Vùng nuôi trồng thuỷ sản Vân Đồn hoàn toàn có thể lắp đặt các trạm phao định vị GPS ở vùng nuôi trung tâm, thậm chí là tại các hộ nuôi; xây dựng hệ thống quan trắc môi trường tự động dựa trên nền tảng công nghệ IoT để giám sát liên tục các thông số môi trường (nhiệt độ, pH, oxy hòa tan, độ mặn); xây dựng hệ thống theo dõi, chẩn đoán và quản lý sức khỏe vật nuôi, xây dựng sàn giao dịch điện tử cho sản phẩm hải sản, trong đó bước đầu tiên là hỗ trợ các hộ nuôi mở cửa hàng trực tuyến, đăng ký, giao dịch và quản lý thông tin sản phẩm một cách minh bạch, an toàn.
 |
Đối với hoạt động khai thác thuỷ sản, thời gian qua, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ninh đã có nhiều nỗ lực và chuyển biến tích cực trong việc số hóa 100% các văn bản đi và đến, triển khai các thủ tục hành chính công trên hệ thống dịch vụ công trực tuyến; hướng dẫn online trên hệ thống http://dichvucong.quangninh.gov.vn cho người dân thực hiện thủ tục cấp giấy xác nhận đăng ký nuôi trồng thuỷ sản lồng bè/đối tượng nuôi trồng thuỷ sản chủ lực, cấp giấy phép khai thác thuỷ sản, đăng ký tàu cá.
Bên cạnh đó, Nông nghiệp và Môi trường cũng chủ động định danh tàu thuyền lên hệ thống quản lý tàu cá quốc gia (VnFishbase) có tích hợp với hệ thống VNeID. Tính đến nay, 100% tàu cá có chiều dài từ 6m trở lên đã được đăng ký, cập nhật và 100% chủ tàu cá đã cập nhật dữ liệu thông tin lên hệ thống Vnfishbase. Tỉnh Quảng Ninh tăng cường chống khai thác thủy sản IUU qua Hệ thống giám sát tàu cá VMS; tăng cường triển khai giám sát trên “Hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử - eCDT”.
Tính đến cuối tháng 10/2025, 100% tàu cá của tỉnh có chiều dài từ 15m trở lên hoạt động vùng khơi đã lắp đặt thiết bị VMS; tổng sản lượng khai thác thuỷ sản 2.709 tấn đã được truy xuất nguồn gốc. Để tiếp tục triển khai hiệu quả kế hoạch chuyển đổi số trong lĩnh vực thuỷ sản, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ninh sẽ đẩy mạnh lộ trình ứng dụng AI trong xử phạt vi phạm hành chính nuôi trồng và khai thác thuỷ sản.
Ngọc Thúy (theo "Quảng Ninh Portal")