Công tác khai thác thủy sản đạt nhiều kết quả tốt
Chín tháng đầu năm, sản lượng khai thác thủy sản toàn tỉnh ước đạt 226.645 tấn, tăng 2,9% so với cùng kỳ năm 2024, đạt 77% kế hoạch năm. Đáng chú ý, nhiều nghề khai thác chủ lực như cá ngừ và mực xà được mùa, giá bán ổn định, tạo động lực để ngư dân vươn khơi bám biển. Tuy nhiên, sản lượng cá ngừ đại dương đạt 11.224 tấn, giảm 4% so với cùng kỳ, phản ánh khó khăn của nghề khai thác xa bờ trong bối cảnh thời tiết bất thường và nguồn lợi có xu hướng suy giảm cục bộ.
Gia Lai đã triển khai Luật Thủy sản 2017 gắn với chống khai thác IUU. Trong công tác chỉ đạo điều hành, Chi cục Thủy sản đã tham mưu Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) trình Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh kiện toàn Ban Chỉ đạo, ban hành 20 văn bản chỉ đạo gồm 1 Chỉ thị, 3 Quyết định, 16 văn bản khác; tổ chức 6 cuộc họp đánh giá, rút kinh nghiệm. Tổ chức 3 đợt kiểm tra thực tế tại địa phương ven biển; ban hành hơn 50 văn bản chỉ đạo, phối hợp các ngành.
Hai đoàn công tác liên ngành làm việc với các tỉnh phía Nam, tuyên truyền, vận động ngư dân không vi phạm IUU, ký cam kết không xâm phạm vùng biển nước ngoài. Hàng tuần tổng hợp báo cáo nhanh công tác chống IUU trình UBND tỉnh; lập danh sách tàu cá không đủ điều kiện khai thác, đề nghị phối hợp kiểm tra, ngăn chặn vi phạm.
Trong công tác tuyên truyền, Sở NN&MT tổ chức tập huấn pháp luật biển đảo, thủy sản tại các địa phương Cát Tiến, Đề Gi, Hoài Nhơn, với hơn 500 người tham dự. Phối hợp báo chí, đài truyền hình xây dựng phóng sự, tọa đàm phát sóng trên truyền hình tỉnh về các nỗ lực khắc phục thẻ vàng EC. Hơn 150 ngư dân được tập huấn Luật Thủy sản, an toàn tàu cá, an toàn thực phẩm.
Về quản lý đội tàu: toàn tỉnh có 5.805 tàu cá dài từ 6 mét trở lên đăng ký, cập nhật đầy đủ lên hệ thống VNFishbase. Công tác định danh tàu cá đã hoàn thành, dữ liệu được làm sạch. Có 3.981 tàu thuộc diện đăng kiểm, trong đó 3.692 còn hạn (92,74%). Giấy phép khai thác thủy sản được cấp cho 5.347 tàu (100% tàu hoạt động), số còn lại hết hạn do tàu nằm bờ hoặc hư hỏng.
Công tác giám sát: 100% tàu cá từ 15 mét trở lên đã lắp VMS (3.155 tàu). Trong 9 tháng, tổ chức kiểm tra 3.704 lượt tàu rời cảng, 2.975 lượt tàu cập cảng. Hệ thống trạm bờ 24/24 góp phần ngăn chặn tàu vi phạm nước ngoài.
Trong công tác truy xuất nguồn gốc, đến tháng 9 đã cấp 71 hồ sơ chứng nhận với tổng khối lượng 1.756 tấn, không có lô hàng bị trả về. Từ đầu năm xử phạt 119 vụ vi phạm IUU, với số tiền 3,76 tỷ đồng, chủ yếu vi phạm vượt ranh giới, không thực hiện quy định khi tàu cá bị mất kết nối VMS. Về an toàn thực phẩm, 9 tháng đã cấp 405 giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm tàu cá, nâng tổng số giấy chứng nhận còn hiệu lực đạt 97,7%.
Nuôi trồng thủy sản: Phát triển ổn định, hướng tới công nghệ cao
Lĩnh vực nuôi trồng thủy sản trong 9 tháng qua cũng ghi nhận những kết quả tích cực, sản lượng nuôi đạt 15.740 tấn, tăng 8% so cùng kỳ. Trong đó, cá nước ngọt đạt 4.580 tấn; nuôi biển với 1.947 lồng đạt 243 tấn; tôm hùm 390 lồng, sản lượng 4 tấn; tôm nước lợ 7.540 tấn. Giống tôm sản xuất đạt 1,7 tỷ con. Công tác phòng chống dịch bệnh được tăng cường, đến tháng 9 có 23 ha tôm nuôi bị bệnh, nhưng đều được kiểm soát.
Chi cục đã cấp 772 giấy xác nhận nuôi trồng, chủ yếu tôm thẻ chân trắng và một số cơ sở cá lồng hồ chứa. Công tác quan trắc môi trường được triển khai 28 đợt tại vùng ven biển và hồ thủy điện, thủy lợi, kết quả được thông báo kịp thời đến người nuôi. Nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao được khuyến khích, hiện triển khai 60 ha. Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản hồ chứa giai đoạn 2026–2030, định hướng 2050 đã được trình UBND tỉnh xem xét.
Tổng sản lượng nuôi trồng đạt 15.740 tấn, tăng 8% so với cùng kỳ năm 2024. Diện tích nuôi toàn tỉnh khoảng 5.237 ha, trong đó vùng nước lợ chiếm gần 2.000 ha với sản lượng tôm nước lợ đạt hơn 7.500 tấn. Đặc biệt, mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao đã được triển khai tại xã Mỹ Thành với diện tích 60 ha, mở ra triển vọng nâng cao giá trị gia tăng và giảm rủi ro dịch bệnh.
Ở mảng nuôi cá lồng, toàn tỉnh có hơn 2.300 lồng nuôi trên biển với các đối tượng chủ lực như cá bớp, cá chẽm, cá hồng Mỹ, cá mú, đạt sản lượng 243 tấn. Ngoài ra, nuôi thủy sản nước ngọt tại các hồ thủy lợi, thủy điện cũng tiếp tục phát triển với hơn 1.200 lồng, sản lượng ước đạt 4.580 tấn. Công tác quan trắc môi trường được thực hiện định kỳ 28 đợt, giúp cảnh báo sớm nguy cơ ô nhiễm và dịch bệnh cho người nuôi.
Mặc dù vậy, sản xuất nuôi trồng ứng dụng công nghệ cao vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng. Dịch bệnh trên tôm vẫn xuất hiện rải rác với 23 ha nuôi bị ảnh hưởng bởi AHPND, WSSV và EHP. Công tác quản lý giống được chú trọng với hơn 1,7 tỷ con tôm giống sản xuất, đồng thời tăng cường kiểm tra chất lượng tôm bố mẹ nhập khẩu.
Bảo vệ nguồn lợi và quản lý môi trường biển: Đa dạng giải pháp đồng quản lý
Công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản tiếp tục được chú trọng với nhiều mô hình đồng quản lý được củng cố tại vịnh Quy Nhơn và đầm Trà Ổ. Các tổ chức cộng đồng đã tham gia thả phao khoanh vùng, dọn vệ sinh bãi biển, giám sát sao biển gai, đồng thời phối hợp bảo vệ bãi đẻ rùa biển. Năm 2025, ngư dân đã chủ động cứu hộ thành công 14 cá thể rùa biển mắc lưới và hỗ trợ giám sát rùa con nở tự nhiên trở về biển an toàn. Bên cạnh đó, hơn 52.800 con cá giống được thả tái tạo nguồn lợi thủy sản tại đầm Trà Ổ, góp phần duy trì cân bằng sinh thái.
 |
Công tác quản lý tổng hợp tài nguyên và bảo vệ môi trường biển – hải đảo cũng được triển khai toàn diện. Chi cục đã tham mưu nhiều văn bản liên quan đến thực hiện Quy hoạch không gian biển quốc gia và Quy hoạch tổng thể khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên vùng bờ. Các hoạt động nhận chìm vật chất nạo vét ở biển được quản lý chặt chẽ, công khai minh bạch, đồng thời tỉnh cũng tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền hưởng ứng Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam, Ngày Đại dương thế giới 2025.
Định hướng quý IV/2025: Cao điểm chống IUU, chuẩn bị cho chiến lược 2030–2050
Trong quý IV/2025, ngành thủy sản Gia Lai sẽ tập trung cao điểm cho công tác chống khai thác IUU, theo tinh thần Chỉ thị số 07/CT-UBND ngày 27/8/2025 của UBND tỉnh. Mục tiêu đặt ra là hoàn thành 100% việc đăng ký, đăng kiểm, cấp phép và lắp đặt thiết bị giám sát hành trình cho toàn bộ đội tàu; xử lý triệt để các trường hợp vi phạm VMS; xây dựng chính sách hỗ trợ ngư dân, đặc biệt là chuyển đổi nghề khai thác, đào tạo nghề cho lao động ngư nghiệp và chính sách hỗ trợ xả bản tàu cá không đủ điều kiện khai thác.
Đối với nuôi trồng, trọng tâm là mở rộng mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao, đồng thời hoàn thiện Đề án phát triển thủy sản giai đoạn 2026 - 2030, định hướng đến năm 2050. Công tác đồng quản lý bảo vệ nguồn lợi sẽ tiếp tục được nhân rộng, gắn với bảo tồn rùa biển và tái tạo nguồn lợi. Cùng với đó, tỉnh sẽ triển khai đánh giá kết quả kiểm soát ô nhiễm môi trường biển và tham gia ý kiến vào các dự án phát triển kinh tế ven biển để bảo đảm phù hợp với quy hoạch quốc gia.
Với những kết quả đạt được trong 9 tháng và định hướng quyết liệt cho quý IV, ngành thủy sản Gia Lai không chỉ duy trì tăng trưởng ổn định mà còn từng bước khẳng định quyết tâm xây dựng một nền thủy sản phát triển bền vững, hội nhập quốc tế, đồng thời đóng góp tích cực vào công tác khắc phục “thẻ vàng” IUU, bảo vệ nguồn lợi và môi trường biển đảo của Tổ quốc.
Xuân Điểm