Mùa biển động kéo dài từ tháng 10 đến khoảng tháng 3 năm sau, khi những cơn gió mùa Đông Bắc kèm theo sóng lớn bắt đầu quét qua các vùng biển miền Trung và miền Nam của Việt Nam. Thời tiết khắc nghiệt khiến cho biển khơi trở nên nguy hiểm hơn nhiều so với các tháng yên bình khác, nhưng chính trong thời điểm này, nguồn lợi hải sản lại dồi dào một cách đặc biệt. Cá tôm thường xuất hiện nhiều hơn, giá trị của các loại hải sản cũng tăng cao hơn so với ngày thường, tạo động lực để ngư dân quyết định vượt qua những khó khăn.
Theo kinh nghiệm của ông Trần Quyền, một ngư dân có nhiều năm đánh bắt ở xã Đức Minh, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi: “Mùa này, biển động là thời điểm cá tôm nhiều hơn hẳn các tháng biển lặng. Mỗi chuyến ra khơi dù ngắn ngủi nhưng có thể giúp chúng tôi kiếm được 2 - 3 triệu đồng. Mặc dù sóng gió dữ dội, bất trắc nhiều, nhưng vì miếng cơm nên ngư dân chúng tôi đành đánh liều vậy thôi.”
Khi biển cả trở thành thử thách khắc nghiệt
Trong mùa biển động, điều kiện thời tiết và sóng gió trở nên cực kỳ bất lợi cho hoạt động đánh bắt. Ngư dân phải đối mặt với sóng cao từ 3 - 5 mét và gió lớn có thể làm thuyền lật bất cứ lúc nào. Đặc biệt, những tàu cá công suất nhỏ dưới 20 CV chỉ đánh bắt gần bờ, phạm vi từ 2 - 7 hải lý, khó có khả năng chống chọi lại sức mạnh của thiên nhiên. Những cơn sóng lớn không chỉ gây khó khăn trong di chuyển mà còn làm việc giữ thăng bằng trên thuyền trở nên nguy hiểm, đặc biệt với các thuyền nhỏ chỉ có 1 - 2 người hoặc thuyền lớn hơn với 3 - 4 người.
Không ít trường hợp thương tâm đã xảy ra khi tàu cá của ngư dân bị sóng cuốn đi hoặc va chạm với đá ngầm, dẫn đến tai nạn. Các phương tiện đánh bắt của ngư dân ven biển thường là thuyền gỗ, trang bị còn đơn giản và không có thiết bị cứu hộ đầy đủ, dẫn đến những rủi ro đáng tiếc khi gặp phải sóng to, gió lớn. Tuy nhiên, vượt qua nỗi lo sợ đó, ngư dân vẫn quyết tâm ra khơi để kiếm kế sinh nhai, dù biết rằng có thể phải đối diện với hiểm nguy.
Vào thời gian biển động, ngư dân thường bắt đầu hành trình từ 4 giờ sáng và trở về vào khoảng 8 giờ cùng ngày, với mục tiêu tranh thủ thời gian biển yên ổn nhất có thể. Do điều kiện thời tiết khắc nghiệt, mỗi chuyến ra khơi chỉ kéo dài từ 8 - 10 giờ, ngắn hơn rất nhiều so với các chuyến đánh bắt bình thường. Nhưng để tận dụng tối đa nguồn lợi hải sản phong phú, nhiều ngư dân sẵn sàng ra khơi 2 - 3 chuyến mỗi ngày. Việc đánh bắt vào thời gian này mang lại cơ hội lớn để ngư dân có thể bán được hải sản tươi sống với giá trị cao.
Anh Dương Nhị, một ngư dân trẻ ở vùng biển bãi ngang xã Đức Minh, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết: “Mỗi chuyến ra khơi trung bình kiếm được từ 700.000 - 1.000.000 đồng, có hôm may mắn kiếm được 2 - 3 triệu đồng.” Điều này cho thấy rằng, dù khó khăn và nguy hiểm, ngư dân vẫn kiên trì bám biển để duy trì cuộc sống.
Một trong những lý do khiến ngư dân sẵn sàng vượt qua hiểm nguy mùa biển động là do nguồn lợi hải sản phong phú. Cá tôm, đặc biệt là các loại cá đặc sản như cá cơm, cá bạc má, cá nục, và tôm biển, xuất hiện nhiều ở vùng gần bờ sau mỗi cơn bão. Thời gian đánh bắt ngắn, cộng với việc hải sản được giữ tươi sống đã tạo ra lợi thế lớn khi giá bán tăng cao hơn ngày thường. Nhiều ngư dân chia sẻ rằng, nhờ có mùa biển động mà họ có thể kiếm được nguồn thu nhập cao hơn, ổn định cuộc sống sau những tháng dài thuyền nằm bờ.
Đối với ngư dân vùng bãi ngang ven biển, mùa biển động còn là dịp để củng cố tay nghề và rèn luyện khả năng ứng phó với điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Với những ai có kinh nghiệm dày dặn, mùa biển động chính là mùa “hái lộc”, mang về cho gia đình nguồn thu đáng kể. Đối với một số ngư dân, đây còn là cơ hội để mua sắm, trang bị thêm các thiết bị hỗ trợ đánh bắt, bảo vệ tính mạng và an toàn cho những chuyến đi tiếp theo.
Không chỉ có các ngư dân nam giới trực tiếp ra khơi đối mặt với sóng gió, những người phụ nữ nơi đây cũng có vai trò quan trọng trong công việc mưu sinh. Mỗi khi thuyền cập bến sau chuyến đi dài, các bà vợ của ngư dân sẽ nhanh chóng hỗ trợ chồng đưa thuyền vào sâu trong bờ để tránh những con sóng lớn. Họ còn đảm nhận vai trò bán hàng, quản lý tài chính gia đình, góp phần vào việc ổn định cuộc sống sau mỗi mùa biển động.
Hỗ trợ từ chính quyền địa phương
Nhận thấy những rủi ro và thách thức mà ngư dân phải đối mặt trong mùa biển động, các cấp chính quyền địa phương cũng đã có những biện pháp hỗ trợ kịp thời. Nhiều địa phương đã tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn ngư dân kỹ năng phòng tránh tai nạn khi đi biển, đồng thời cung cấp thông tin thời tiết để ngư dân nắm rõ trước khi ra khơi. Ngoài ra, một số tỉnh thành còn khuyến khích ngư dân trang bị thêm các thiết bị cứu hộ, đảm bảo an toàn cho các chuyến đi xa bờ.
Cùng với đó, các chính sách hỗ trợ tài chính, cho vay vốn với lãi suất ưu đãi đã giúp ngư dân có điều kiện đầu tư nâng cấp phương tiện, giảm thiểu rủi ro trong quá trình đánh bắt. Việc hợp tác chặt chẽ giữa ngư dân và chính quyền không chỉ bảo vệ tính mạng của ngư dân mà còn giúp họ tận dụng tốt nhất nguồn lợi hải sản trong mùa biển động, cải thiện đời sống và đóng góp vào kinh tế địa phương.
Mùa biển động không chỉ là thách thức mà còn là bài kiểm tra cho lòng kiên trì, bền bỉ của ngư dân ven biển. Mặc dù phải đối mặt với những hiểm nguy, nhưng họ vẫn kiên cường bám biển, giữ vững truyền thống và lòng yêu nghề của cha ông. Mỗi chuyến ra khơi trong mùa biển động là một hành trình đầy ý chí và khát vọng, không chỉ để tìm kiếm kế sinh nhai mà còn là để khẳng định tinh thần bất khuất của những người sống nhờ biển cả.
Dù phải đánh cược tính mạng và sức khỏe, ngư dân vẫn không từ bỏ những “lộc biển” quý giá mà lòng biển ban tặng. Nhờ vào những nỗ lực bền bỉ, họ không chỉ duy trì cuộc sống mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế biển. Chính vì vậy, những người ngư dân xứng đáng được tôn vinh như những chiến binh kiên cường của biển cả Việt Nam.
Hải Đăng