Các địa phương xử lý nghiêm hành vi vi phạm quy định IUU
Theo báo cáo từ các địa phương, công tác quản lý đội tàu cá đã được thực hiện nghiêm túc thông qua việc rà soát, thống kê và cập nhật đồng bộ dữ liệu tàu cá vào hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia. Bên cạnh đó, các địa phương cũng lập danh sách theo dõi, kiểm soát chặt chẽ số lượng tàu không đủ điều kiện tham gia khai thác thủy sản. Đến nay, phần lớn các địa phương đã hoàn thành 100% việc xử lý tàu cá "3 không: không đăng ký, không đăng kiểm và không giấy phép khai thác thủy sản".
Các địa phương tiến hành rà soát, cập nhật danh sách tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS) theo tuần để theo dõi, liên lạc với chủ tàu và cảnh báo nguy cơ vi phạm quy định về chống khai thác IUU. Nhờ các biện pháp này, tình trạng tàu cá vi phạm do mất kết nối VMS đã có chiều hướng giảm. Cùng với đó, công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác cũng được triển khai quyết liệt, góp phần tăng tính minh bạch và đáp ứng yêu cầu quản lý hiện đại.
Đặc biệt, việc thực thi pháp luật và xử lý các trường hợp vi phạm khai thác vùng biển nước ngoài hay vi phạm quy định IUU được lực lượng chức năng đẩy mạnh và xử lý nghiêm.
Tuy vậy, khó khăn vẫn còn, tình trạng tàu cá hoạt động thường xuyên ngoài tỉnh, nhiều năm không quay về địa phương, gây khó khăn cho việc quản lý, giám sát. Sự phối hợp liên tỉnh vẫn còn hạn chế, tỷ lệ phản hồi thông tin vi phạm thấp; tình trạng tàu cá mất kết nối thiết bị VMS trên 6 giờ khi đang hoạt động trên biển vẫn tiếp tục diễn ra.
Tại cuộc họp,
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng Trần Nam Hưng cho biết, thời gian tới, thành phố tiếp tục thực hiện nghiêm, mạnh mẽ, quyết liệt, các giải pháp về chống khai thác IUU theo chỉ đạo của Trung ương và của thành phố. Đồng thời, trình Hội đồng nhân dân thành phố ban hành Nghị quyết quy định chính sách về hỗ trợ phát triển thủy sản trên địa bàn thành phố giai đoạn 2026 - 2030, trong đó có các chính sách hỗ trợ về thiết bị VMS và chuyển đổi nghề.
Đà Nẵng đề nghị Chính phủ sớm ban hành các chính sách mới về hỗ trợ phát triển thủy sản thay thế Nghị định số 67/2014/NĐ-CP để tháo gỡ các khó khăn, đồng thời chuẩn hóa và tích hợp các trang thiết bị thông tin liên lạc trên tàu cá; phát triển hệ thống cảnh báo tự động khi thiết bị VMS mất tín hiệu; nghiên cứu ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu lớn (Big data) để dự đoán nguy cơ mất kết nối, nhận diện các hành vi bất thường và cảnh báo kịp thời.
Ông Trần Phước Hiền, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi kiến nghị xây dựng cơ chế xử phạt theo nguyên tắc “tàu vi phạm tại đâu thì xử lý tại đó”, để tránh chồng chéo. Tỉnh Quảng Ngãi hiện đang tích cực xử lý “tàu ma” – tàu không đăng ký, không kiểm soát và phối hợp liên ngành giữa hải quân, kiểm ngư, cảnh sát biển để siết chặt quản lý. Đặc biệt, cần xử lý triệt để các “đầu nậu” là chủ tàu đứng sau vi phạm, hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về tàu cá để phục vụ quản lý và hỗ trợ ngư dân.
Củng cố và phát triển nghề cá bền vững
Tại buổi làm việc Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết, Việt Nam hiện có khoảng 81.700 tàu cá và 800 nghìn lao động trực tiếp trên biển, tạo việc làm cho khoảng 4 triệu lao động trên bờ. Nghề cá nước ta có vai trò quan trọng trong kinh tế đối ngoại, do đó công tác chống khai thác IUU nhận được sự quan tâm lớn của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ.
Thứ trưởng ghi nhận sự nỗ lực và quyết tâm cao của 5 tỉnh, thành phố (Đà Nẵng, Huế, Quảng Trị, Quảng Ngãi và Gia Lai), mang lại nhiều chuyển biến tích cực trong công tác chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của EC, như: tình trạng tàu cá “3 không” đã giảm mạnh; công tác giám sát tàu cá được thực hiện nhiều tầng, từ chính quyền cơ sở tới lực lượng hải quân,..
Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại đáng lo ngại: tình trạng tàu mất kết nối, “tàu ma”, 29 tàu vi phạm vùng biển nước ngoài; việc truy xuất nguồn gốc thủy sản còn lỏng lẻo, thậm chí có hiện tượng cán bộ cảng cá viết hộ giấy tờ; hình thức xử phạt đối với hành vi vi phạm IUU chưa đủ sức răn đe.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh: Nếu không quyết liệt xử lý chúng ta khó gỡ được “Thẻ vàng”. Muốn thành công, phải ngăn chặn được tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài và thực hiện nghiêm 14 khuyến nghị của EC. Đồng thời, Thứ trưởng yêu cầu các địa phương khẩn trương bố trí vốn đầu tư công để hoàn thiện hạ tầng cảng cá, phục vụ truy xuất nguồn gốc và giám sát nghề cá, hướng tới mục tiêu phát triển nghề cá có trách nhiệm và bền vững.
Thanh Thủy