Cá tra: Các thị trường chính phục hồi mạnh mẽ, thúc đẩy ngành hàng phát triển (26-05-2025)

Sản lượng cá tra của Việt Nam được FAO dự đoán ​​tiếp tục tăng bất chấp sự cạnh tranh từ các nhà sản xuất khác. Ngành này có thể được hưởng lợi từ việc Mỹ áp thuế đối với cá rô phi Trung Quốc. Giá xuất khẩu tăng trong mùa cao điểm cuối năm 2024 đã có tác động lan tỏa sang năm 2025.
Cá tra: Các thị trường chính phục hồi mạnh mẽ, thúc đẩy ngành hàng phát triển
Ảnh minh hoạ

Sản xuất

Mới đây, Rabobank đã dự báo về tình hình nuôi trồng thủy sản toàn cầu, dự báo sản lượng cá tra năm 2025 tăng 7% so với năm trước. Việt Nam sẽ vẫn là nước sản xuất hàng đầu thế giới, với mục tiêu sản lượng 1,65 triệu tấn, doanh thu xuất khẩu có thể ​​đạt 2 tỷ USD.

Bất chấp sự cạnh tranh từ Trung Quốc, Ấn Độ và Indonesia, Việt Nam đang hướng tới tăng trưởng mạnh mẽ, dự đoán sẽ chiếm ưu thế sau khi Mỹ áp thuế đối với Trung Quốc. Trong khi đó, tại Indonesia, thời tiết khắc nghiệt do hiện tượng El Niño kéo dài từ năm 2023 đến giữa năm 2024 đã ảnh hưởng đáng kể đến sản lượng cá tra năm 2024. Mặc dù số liệu chính thức vẫn chưa có, Hiệp hội các nhà sản xuất cá da trơn Indonesia/Asosiasi Pengusaha Catfish Indonesia (APCI) ước tính sản lượng năm 2024 vào khoảng 280.000–300.000 tấn, giảm đáng kể so với mức khoảng 350.000–400.000 tấn năm 2023.

Thương mại và thị trường

Quý 3 năm 2024 được đánh dấu bằng sự phục hồi mạnh mẽ ở các thị trường chính. Nhập khẩu cá tra đông lạnh toàn cầu đạt 480.590 tấn trong quý 3 năm 2024, tăng 12% so với cùng kỳ năm trước, nhưng giảm 19% so với mức đỉnh gần nhất vào năm 2022. Loại phi lê đông lạnh vẫn là loại phổ biến nhất, với lượng nhập khẩu là 390.000 tấn (+8,43% so với cùng kỳ năm trước) trong khi nhập khẩu cá tra đông lạnh nguyên con tăng 32%, đạt 90.590 tấn.

Việt Nam

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), báo cáo rằng xuất khẩu cá tra của Việt Nam đã đạt được hiệu suất mạnh mẽ trong năm 2024; những mặt hàng xuất khẩu này đạt giá trị ước tính 1,46 tỷ USD trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9, tăng 8% so với cùng kỳ năm 2023. Về khối lượng, Việt Nam đã xuất khẩu 480.590 tấn cá tra đông lạnh, tăng 12% so với cùng kỳ năm 2023. Trung Quốc, Mỹ và Brazil vẫn là ba thị trường hàng đầu, mặc dù lượng nhập khẩu vào Trung Quốc giảm khoảng 9%. Mặt khác, xuất khẩu sang Mỹ và Brazil tăng lần lượt 41% và 62%. Sự gia tăng xuất khẩu sang Mỹ có thể là do lượng cá tra tồn kho thấp tại thời điểm đó, dẫn đến việc bổ sung hàng tồn kho để dự đoán nhu cầu cuối năm. Ngoài ra, lượng nhập khẩu cá tra đông lạnh của Việt Nam vào các thị trường khác trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2024 cũng tăng đáng kể so với cùng kỳ năm 2023: Colombia (+34%); Malaysia (+32%); Mexico (+59%); Singapore (+6,3%); và Thái Lan (+14%).

VASEP cũng cho biết, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Malaysia đã tăng trưởng ổn định trong những năm gần đây, được thúc đẩy bởi Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Việt Nam là nhà cung cấp cá tra đông lạnh lớn nhất cho Malaysia, chiếm 95% tổng lượng nhập khẩu sản phẩm của quốc gia này. Kể từ khi CPTPP có hiệu lực vào tháng 1 năm 2019, hiệp định này đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy thương mại giữa Việt Nam và các nước thành viên khác, đặc biệt là Canada, Malaysia, Mexico và Singapore. Liên minh châu Âu đã chứng kiến ​​nhu cầu cá tra Việt Nam tăng trong chín tháng đầu năm 2024. Trong giai đoạn này, các lô hàng tăng 14,57% trong khi giá nhập khẩu trung bình giảm xuống còn 2,66 USD/kg từ 2,96 USD/kg trong cùng kỳ năm 2023. Đức và Tây Ban Nha là hai nước nhập khẩu lớn nhất trong Liên minh châu Âu với lần lượt 7.690 tấn và 5.030 tấn trong giai đoạn được xem xét.

Ấn Độ

Lượng nhập khẩu cá tra tươi/ướp lạnh của Ấn Độ đã tăng gấp đôi trong giai đoạn đánh giá từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2024, chủ yếu là do nguồn cung từ Bangladesh (+10.332 tấn so với 5.661 tấn trong cùng kỳ năm 2023). Ấn Độ cũng đã nhập khẩu 6.400 tấn cá tra đông lạnh từ Việt Nam trong giai đoạn đánh giá năm 2024 so với 4.870 tấn năm 2023.

Indonesia

Như đã đề cập trước đó, sản lượng tại Indonesia đã giảm mạnh vào năm 2024 so với năm trước. Tuy nhiên, nguồn cung giảm không tương ứng với việc giá cả tăng do người tiêu dùng Indonesia trung bình mua ít hơn do ảnh hưởng của nền kinh tế quốc gia suy yếu. Trong bối cảnh nhu cầu trì trệ hoặc thậm chí giảm, các nhà chế biến và đóng gói đã cạnh tranh quyết liệt với nhau trên thị trường trong nước trong khi nỗ lực tăng xuất khẩu. Để giảm chi phí, một số nhà đóng gói đã chuyển sang sản phẩm mạ băng lên tới 40–50%.

Ngày 23 tháng 1 năm 2025, ngân sách chính phủ đã bị cắt giảm tổng cộng 306,7 nghìn tỷ Rp (tương đương với 18,9 tỷ USD), chủ yếu ảnh hưởng đến việc phân bổ cho các cuộc họp, nghi lễ và công tác. Những khoản cắt giảm này cũng sẽ tác động đến thị trường HORECA (khách sạn, nhà hàng và dịch vụ ăn uống) nơi thường phục vụ phi lê cá tra. Trong bối cảnh số liệu thất nghiệp gia tăng, cũng có báo cáo về việc người tiêu dùng giảm chi tiêu cho các sự kiện đặc biệt như đám cưới, nơi phi lê cá tra thường là món ăn phổ biến trong thực đơn. Tuy nhiên, các nhà sản xuất lạc quan rằng cá tra sẽ được đưa vào Chương trình "Bữa ăn dinh dưỡng miễn phí" của Chính phủ được triển khai vào tháng 1 năm 2025 hướng đến nhóm đối tượng là hơn 85 triệu trẻ em và phụ nữ mang thai ở Indonesia.

Giá cả

Tại Việt Nam, giá tiếp tục tăng vào đầu tháng 9 năm 2024. Vào tuần 37, giá là 26.400 đồng/kg (1,05 USD/kg), thấp hơn một chút so với mức 28.900 đồng/kg (1,15 USD/kg) được ghi nhận trong Tuần 33, nhưng cao hơn so với các tháng trước đó trong năm 2024. Giá cá tra tại trang trại ở vùng sản xuất trung tâm Đông Java, Indonesia, được báo cáo vào khoảng 14.000–14.500 IDR/kg (0,85–0,90 USD/kg).

Bước sang năm 2025, giá đã tăng nhẹ lên 15.000–15.500 IDR/kg (0,92–0,95 USD/kg). Tại Đảo Sumatra, nơi cá tra chủ yếu được tiêu thụ tại thị trường địa phương (sống), giá tại trại cao hơn, vào khoảng 18.500 IDR/kg (1,15 USD/kg) trong khi tại chợ bán lẻ, cá tra sống được bán với giá khoảng 30.000–35.000 IDR/kg (1,85–2,15 USD/kg).

Dự báo

Năm 2025, ngành cá tra Việt Nam ​​sẽ tiếp tục xu hướng tích cực từ quý 3 năm 2024, được hỗ trợ bởi nhu cầu tốt tại các thị trường lớn. Ngoài ra, mức thuế mà Mỹ áp đặt gần đây đối với cá rô phi Trung Quốc ​​sẽ có lợi cho cá tra Việt Nam. Trong khi đó, các nhà xuất khẩu ​​sẽ tập trung nhiều hơn vào các sản phẩm có giá trị gia tăng, một lĩnh vực đang có nhu cầu tăng lên trong thời gian gần đây. Giá xuất khẩu cá tra tăng trong mùa cao điểm cuối năm 2024 đã có tác động lan tỏa sang năm 2025.

Ngọc Thúy (theo FAO)

Ý kiến bạn đọc

Tin khác