Năm 2022, nhập khẩu tôm hùm của Liên minh châu Âu tăng (17-04-2023)

Trong nửa đầu năm 2022, mặc dù có sự giảm nhẹ trong thương mại toàn cầu đối với tôm hùm, nhưng nhập khẩu vào Liên minh châu Âu trái lại đã tăng lên 23,5%. Tình hình chung, nguồn cung khá tốt, mặc dù có tranh chấp liên quan đến bảo vệ cá voi đầu bò ở bờ biển phía Đông Hoa Kỳ tiếp tục khiến ngư dân đánh bắt tôm hùm trong khu vực này lo lắng.
Năm 2022, nhập khẩu tôm hùm của Liên minh châu Âu tăng
Ảnh minh họa

Nguồn cung

Tranh chấp giữa những người khai thác tôm hùm và những tổ chức, cá nhân đang tìm cách bảo vệ cá voi đầu bò Bắc Đại Tây Dương vẫn tiếp tục. Một thẩm phán liên bang của Hoa Kỳ đã ra phán quyết chống lại những người đánh bắt tôm hùm Maine trong vụ kiện tại tòa án, trong đó Hiệp hội những người đánh bắt tôm hùm Maine (the Maine Lobstermen’s Association - MLA) và Bang Maine đã tuyên bố các quy định liên quan đến bẫy tôm hùm được ban hành bởi Cục Nghề cá Quốc gia (the National Marine Fisheries Service - NMFS) nhằm bảo vệ nguồn lợi cá voi, không để chúng vướng vào lưới, là bất hợp pháp, vì cơ quan này không dựa trên những cơ sở khoa học tốt nhất hiện nay.

Tranh chấp về việc bảo vệ các loài cá voi cũng đã dẫn đến việc đưa tôm hùm Maine vào danh sách đỏ của Cơ quan Giám sát thủy sản Vịnh Monterey (the Monterey Bay Aquarium Watch). Điều này đã dẫn tới thực trạng một số chuỗi sản xuất đã ngừng cung cấp tôm hùm Maine, trong khi những chuỗi khác phủ nhận việc tuân theo danh sách đỏ. Hiện tại trên thị trường thế giới có một chuỗi cung cấp thực phẩm lớn đã tuyên bố rằng, họ vẫn tiếp tục bán tôm hùm được đánh bắt ở các ngư trường Hoa Kỳ mà Hội đồng Quản lý Biển (the Marine Stewardship Council - MSC) đã chứng nhận là sản phẩm thủy sản bền vững. Theo đó, nghề khai thác tôm hùm ở Vịnh Maine đã đạt được chứng nhận MSC.

Tháng 8/2022, những người khai thác tôm hùm ở New Brunswick đã đình công. Họ từ chối đi khai thác ở nơi mà họ gọi là “giá không thỏa đáng” cho sản phẩm đánh bắt của họ. Giá tôm hùm ở Lobster Fishing Area 25 (LFA 25), ở phía Nam Vịnh Saint Lawrence giữa các tỉnh Prince Edward Island và New Brunswick, đã giảm 40% so với giá cùng kỳ năm trước. Thông thường khu vực này (LFA 25) sản xuất khoảng 10% tổng sản lượng tôm hùm của Canada, tương đương với 9.259 tấn; tổng sản lượng tôm hùm Canada năm 2020 đã đạt tới 95.928 tấn.

Các nhà khai thác tôm hùm Maine được các nhà chế biến yêu cầu giảm cường độ đánh bắt do giá giảm. Vào tháng 8/2022, tôm hùm xuất hiện nhiều ở New England, và đây cũng là tình trạng chung trong suốt cả năm 2022. Trong tháng 7/2022, những người khai thác tôm hùm đã bán được tôm với giá 4,00 USD/pound, nhưng sang tháng 8, giá đã giảm xuống còn 3,30 USD/pound, chưa bằng một nửa so với mức giá đã bán tại thời điểm cùng kỳ năm trước.

Do giá thấp cùng với công suất chế biến giảm nên những người thu hoạch tôm hùm chỉ tiến hành thu bẫy mỗi tuần một lần, trong khi bình thường, họ sẽ thu bẫy hai lần hoặc ba lần một tuần. Bằng cách ra ngoài ít hơn, họ đã tiết kiệm được chi phí vận hành. Hiện tại, giá nhiên liệu đã tăng gấp đôi kể từ năm ngoái và giá mồi câu cũng tăng từ 20–40%.

Cơn bão Ian cũng đã gây thiệt hại lớn cho ngành tôm hùm Florida. Có tới 15.000 bẫy tôm hùm được cho là đã bị mất hoặc hư hỏng nặng. Kết quả chắc chắn sẽ là sự sụt giảm đáng kể sản lượng tôm hùm gai của Florida trong năm 2022. Do đó, giá dự kiến ​​sẽ tăng mạnh. Năm 2021, những người khai thác tôm hùm ở Florida đạt 2.132 tấn, trị giá 42,4 triệu USD. Sản lượng đánh bắt vào năm 2022 có thể ít hơn đáng kể. Cơn bão đổ bộ vào thời điểm tồi tệ nhất đối với những người thu hoạch tôm hùm. Ba tháng đầu tiên của mùa tôm hùm thường có sản lượng cao nhất. Mùa tôm hùm thường bắt đầu vào cuối tháng 7 hoặc đầu tháng 8 và kết thúc vào tháng 3 hoặc tháng 4 năm sau.

Thị trường và thương mại

Thương mại tôm hùm toàn cầu giảm nhẹ trong nửa đầu năm 2022 so với nửa đầu năm 2021. Tổng lượng nhập khẩu giảm 2,8% xuống 72.715 tấn. Hai nhà nhập khẩu lớn nhất, Hoa Kỳ và Trung Quốc, lần lượt giảm 8,8% và 4,6%, trong khi nhập khẩu vào Tây Ban Nha tăng 66,2%.

Nhập khẩu của Hoa Kỳ trong giai đoạn này đã giảm từ 30.504 tấn vào năm 2021 xuống còn 27.809 tấn vào năm 2022. Tất cả 88,7% lượng nhập khẩu của Hoa Kỳ đến từ Canada. Mặt khác, xuất khẩu của Hoa Kỳ tăng từ 6.850 tấn trong nửa đầu năm 2021 lên 7.477 tấn trong cùng kỳ năm 2022. Trong giai đoạn này, Trung Quốc là thị trường thống trị, chiếm khoảng 45% xuất khẩu tôm hùm của Hoa Kỳ.

Nhập khẩu của Trung Quốc giảm 4,6% trong nửa đầu năm 2022 so với cùng kỳ năm 2021. Tuy nhiên, đã có một số thay đổi lớn giữa các nhà cung cấp lớn nhất. Nhập khẩu từ Canada giảm 17,3% xuống 9.314 tấn, trong khi nhập khẩu từ Việt Nam tăng vọt, từ 365 tấn trong nửa đầu năm 2021 lên 4.099 tấn trong cùng kỳ năm 2022. Nhập khẩu từ Hoa Kỳ giảm gần 40%, chỉ đạt 1.764 tấn.

Nước xuất khẩu tôm hùm lớn nhất là Canada, đã chứng kiến xuất khẩu giảm 2,8% trong nửa đầu năm nay. Xuất khẩu tôm hùm sống của Canada sang Trung Quốc đang tăng trở lại sau đại dịch COVID-19. Nhu cầu ở Trung Quốc đã được cải thiện, đặc biệt là với việc dỡ bỏ các lệnh hạn chế liên quan đến dịch COVID ở Bắc Kinh và Thượng Hải nhưng việc xuất khẩu sang Trung Quốc vẫn khá "cồng kềnh". Có các yêu cầu mới về việc ghi nhãn cần các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản tuân thủ nghiêm ngặt, cũng như các yêu cầu truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Ngoài ra, sự cạnh tranh từ các nhà cung cấp châu Âu và châu Á cũng trở nên mạnh hơn.

Trong nửa đầu năm 2022, Canada đã vận chuyển 9.800 tấn tôm hùm sống sang Trung Quốc, so với 15.100 tấn được vận chuyển vào Hoa Kỳ. Có vẻ như giá mà các nhà nhập khẩu Trung Quốc trả thấp hơn giá của các nhà nhập khẩu Hoa Kỳ, mặc dù tổng giá trị xuất khẩu sang Trung Quốc cao hơn (61 triệu USD) so với giá trị xuất khẩu sang Hoa Kỳ (35,7 triệu USD). Sự khác biệt có thể xuất phát từ cách thức vận chuyển hàng hóa và biến động tiền tệ cũng có thể làm sai lệch bức tranh này.

Trong khi nhập khẩu vào các thị trường lớn (Hoa Kỳ và Trung Quốc) chỉ thấp hơn một chút thì nhập khẩu vào Liên minh Châu Âu đã tăng 23,5%, từ 9.203 tấn năm 2021 lên 11.365 tấn vào năm 2022. Một lý do cho điều này có thể là do Châu Âu đã dỡ bỏ các hạn chế về COVID sớm hơn, trong khi các hạn chế ở Hoa Kỳ và đặc biệt là ở Trung Quốc vẫn còn hiệu lực. Điều này đã ảnh hưởng đến quyết định ăn uống ở các nhà hàng và do đó ảnh hưởng đến việc tiêu thụ tôm hùm trên thị trường thế giới.

Dự báo

Nguồn cung tôm hùm toàn cầu nhìn chung khó đoán (riêng nguồn cung ở New England tương đối tốt). Giá giảm nhẹ và các nhà máy chế biến cũng giảm công suất hoạt động. Tuy nhiên, nguồn cung tôm hùm đá từ Florida đã giảm nghiêm trọng do hậu quả của cơn bão Ian.

Trong khi nhu cầu ở Trung Quốc được dự đoán khá tốt, các hạn chế do COVID-19 đã gây ra các tác động tiêu cực. Do các lệnh hạn chế vẫn còn hiệu lực, việc ăn ngoài nhà hàng vẫn bị hạn chế ở Trung Quốc, đã ảnh hưởng mạnh đến nhu cầu tiêu thụ tôm hùm ở thị trường này. Triển vọng thương mại tôm hùm trên thế giới có vẻ không rõ ràng, với nhu cầu tương đối ổn định ở Trung Quốc và Hoa Kỳ và nhu cầu ngày càng tăng ở Châu Âu. Mặc dù có những thăng trầm nhưng giá nhìn chung vẫn thể hiện sự gia tăng ở châu Âu. Khi cuộc sống trở lại gần như bình thường ở hầu hết các thị trường trên thế giới, người ta có thể kỳ vọng nhu cầu tiêu thụ tôm hùm sẽ tăng trở lại. Tuy nhiên, triển vọng kinh tế thế giới có thể tác động tiêu cực đến nhu cầu đối với các mặt hàng xa xỉ, trong đó có tôm hùm.

Giá tôm hùm Mỹ tại thị trường châu Âu tiếp tục có xu hướng tăng lên kể từ cuối năm 2020, mặc dù sau đó có sự sụt giảm từ đầu năm đến giữa năm 2021. Kể từ giữa năm 2021 đến nay, giá nhập khẩu tôm hùm Mỹ ở châu Âu luôn duy trì ở mức cao và ổn định. Lạm phát ở nhiều nước châu Âu đang lan tràn và có thể làm giảm phần nào doanh số của mặt hàng này. Giá được dự đoán sẽ duy trì ở mức cao và nguồn cung thấp có thể khiến giá sẽ tăng cao hơn nữa.

Ngọc Thúy (theo FAO)

Ý kiến bạn đọc

Tin khác