Những tên tuổi hàng đầu
Doanh số bán hàng từ các công ty xuất khẩu tôm hàng đầu của Ecuador trong giai đoạn năm 2022 cũng phản ánh mức tăng lịch sử này.
Trong 11 tháng đầu năm 2022, hai nhà xuất khẩu tôm hàng đầu của Ecuador là Industrial Pesquera Santa Priscila và Songa đã vượt tổng xuất khẩu cả năm 2021 của họ với mức tăng lần lượt là 21% và 32% so với cùng kỳ năm trước, đạt khoảng 159.000 tấn và 84.200 tấn. Dự kiến tháng 12/2022, mức tăng khoảng 20% đối với tất cả những nhà xuất khẩu tôm lớn của Ecuador, điều này sẽ đưa khối lượng xuất khẩu tôm của Santa Priscila lên khoảng 176.900 tấn, trị giá khoảng 1,2 tỷ USD. Cuối năm 2021, Santa Priscila - gần như lớn hơn cả 2 đối thủ lớn nhất cộng lại, đã trở thành nhà xuất khẩu tôm hàng đầu thế giới sang Mỹ, đồng thời cũng chiếm giữ vị trí này ở Trung Quốc kể từ nửa đầu năm 2022.
Theo báo cáo của El Universo Omarsa - nhà chế biến xuất khẩu tôm lớn 2 của Ecuador trong năm 2011 với khối lượng xuất khẩu đạt 97.052 tấn, trị giá 614,69 triệu USD. Tuy nhiên, trong 11 tháng đầu năm 2022, Omarsa chỉ đứng ở vị trí thứ 3, tụt một bậc so với năm 2021. Omarsa đã xuất khẩu khoảng 84.000 tấn trong 11 tháng đầu năm 2022, giảm 5% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, xuất khẩu tôm Omarsa có thể đạt doanh thu 1 tỷ USD trong năm 2022, Tổng Giám đốc của Omarsa Sandro Coglitore chia sẻ. Công ty cũng đang nhắm mục tiêu khối lượng xuất khẩu khoảng 160.000 tấn, đã đầu tư khoảng 40 triệu USD để mở rộng chế biến và nuôi trồng trong năm 2022.
Từ vị trí thứ 3 với khối lượng xuất khẩu tôm đạt 71.325 tấn, trị giá 440,86 triệu USD trong năm 2021, Songa đã vươn lên vị trí “á quân” trong bảng xếp hạng top 10 nhà xuất khẩu tôm của Ecuador trong năm 2022 với khối lượng xuất khẩu đạt 83.269 tấn trong 11 tháng đầu năm 2022, chiếm 9% tổng thị phần xuất khẩu tôm của Ecuador.
Trong 11 tháng đầu năm 2022, Promarisco đã xuất khẩu hơn 38.700 tấn tôm, chiếm 4% tổng thị phần xuất khẩu tôm của Ecuador, đưa Promarisco trở thành doanh nghiệp lớn thứ 4 trong lĩnh vực xuất khẩu tôm của nước này. Promarisco tham gia vào quá trình sản xuất tôm trong tất cả giai đoạn, từ naupli, đến sản xuất thức ăn sử dụng trong các trang trại nuôi tôm, chế biến tôm trong nhà máy và xuất khẩu ra khắp thế giới.
Ngoài ra, hai nhà xuất khẩu tôm khác là Empacreci và Exportquilsa lần lượt giữ vị trí thứ 5 và thứ 7, cũng đã có mức tăng trưởng đáng kể, lên đến 20% và 55%, đạt hơn 32.100 tấn và 26.500 tấn trong 11 tháng đầu năm 2022.
Một số công ty quy mô vừa và nhỏ cũng trên đà tăng trưởng, bao gồm Propemar (tăng 44% lên 21.200 tấn), Cofimar (tăng 44% lên 21.000 tấn) và Promaoro (tăng 17% lên 20.200 tấn).
Ngược lại, khối lượng tôm xuất khẩu của 2 công ty là Promarisco và Expalsa, xếp thứ 4 và thứ 6 đã giảm lần lượt 4% và 23%, xuống 38.700 tấn và 26.100 tấn trong giai đoạn này.
Khó khăn trong năm 2023
Theo số liệu thống kê mới nhất, sau khi đạt kết quả xuất khẩu cao trong tháng 12/2022, tổng khối lượng xuất khẩu tôm cả năm 2022 của Ecuador đạt 1,061 triệu tấn. Tổng giá trị xuất khẩu cũng đạt kỷ lục với 6,7 tỷ USD. Điều này đã đưa Ecuador trở thành quốc gia đầu tiên đạt mốc xuất khẩu 1 triệu tấn tôm.
Xuất khẩu tôm năm 2022 của Ecuador tăng 26% về lượng và 31% về giá trị so với năm 2021, chủ yếu nhờ phục hồi xuất khẩu sang Trung Quốc. Năm 2022, Trung Quốc đã nhập khẩu 590.000 tấn tôm Ecuador, trị giá 3,6 tỷ USD, tăng 51% về lượng và 56% về giá trị.
Ecuador đạt được kỷ lục về xuất khẩu tôm trong năm 2022 sau gần 25 năm khi sản xuất tôm của nước này bị tàn phá bởi sự bùng phát của bệnh đốm trắng, dẫn đến lệnh cấm nhập khẩu tôm giống. Lệnh cấm vẫn còn hiệu lực cho đến ngày nay.
Các yếu tố chính đằng sau con số xuất khẩu kỷ lục của Ecuador được cho là do sản xuất chậm lại ở một số quốc gia châu Á, chương trình hiện đại hóa trong vài năm gần đây giúp cải thiện khả năng cạnh tranh của các trại nuôi tôm Ecuador và nhu cầu từ Trung Quốc tăng mạnh.
Bên cạnh những thông tin tích cực đó, Phòng Nuôi trồng Thủy sản Quốc gia Ecuador (CAN) vẫn lo ngại về nhiều vấn đề đang ảnh hưởng đến xuất khẩu tôm của nước này. CNA cho rằng, 2023 có thể là một năm đầy thách thức nếu các khó khăn không sớm được giải quyết.
Một trong những vấn đề chính là mối đe dọa ngày càng tăng của tội phạm. Fernando Luis, Tổng Giám đốc của Totem, nhà cung cấp dịch vụ giám sát an ninh từ xa lớn nhất Ecuador cho hay, khoảng 7 - 15% sản lượng từ ngành tôm nước này bị mất do trộm cắp hàng năm. Ông cho rằng, khoản tiền bất thường, bao gồm tôm và thức ăn cho tôm lên tới hơn 500 triệu USD mỗi năm.
Thêm vào đó, sự khan hiếm và chi phí nguyên liệu thô tăng cao, thuế cao và giá giảm đáng kể cũng đã ảnh hưởng đến xuất khẩu trong năm 2022, mặc dù ngành vẫn có tiếp tục có sự tăng trưởng hàng năm.
“Ngành tôm đã tiếp tục đầu tư để phát triển mạnh mẽ hơn. Năm 2022, ngành đã đầu tư khoảng 700 triệu USD và tạo ra khoảng 5.500 việc làm mới. Tuy nhiên, việc thiếu khả năng cạnh tranh là một vấn đề tiềm ẩn vì có khoảng 100 phân nhóm sản phẩm tiếp tục phải trả mức thuế cao đáng kể”, CNA cho biết.
Ngoài ra, việc chấm dứt trợ cấp dầu diesel cho các trang trại có diện tích sản xuất hơn 30 ha cũng làm tăng chi phí sản xuất khoảng 0,16 USD/pound, ảnh hưởng đến khoảng 82% diện tích nuôi tôm toàn quốc vào thời điểm giá tôm ở mức thảm hại nhất. “Quyết định này được đưa ra vào thời điểm tồi tệ nhất có thể và chưa được thảo luận trước đó”, người đứng đầu CNA Jose Antonio Camposano nói.
Giá thu mua tại trang trại đối với tôm nguyên con còn đầu, còn vỏ ở Ecuador tiếp tục ở mức 4,4 USD/kg đối với tôm cỡ 20 - 30 con/kg; 3,4 USD/kg cỡ 30 - 40 con/kg; 3,15 USD/kg cỡ 40 - 50 con/kg; 2,8 USD/kg cỡ 50 - 60 con/kg; 2,5 USD/kg cỡ 60 - 70 con/kg; 2,2 USD/kg cỡ 70 - 80 con/kg; 2 USD/kg cỡ 80 - 100 con/kg; 1,8 USD/kg cỡ 100 - 120 con/kg và 1,6 USD/kg cho cỡ 120 - 140 con/kg trong tuần cuối cùng của năm 2022 (26/12/2022 - 1/1/2023).
Ngoài ra, ngành tôm nước này đã yêu cầu Chính phủ thực hiện ngay lập tức một “sự hạn chế” (Chương trình hoàn trả thuế quan), cho phép hoàn trả toàn bộ hoặc một phần thuế hải quan đã trả cho việc nhập khẩu nguyên liệu thô được sử dụng để sản xuất hàng hóa xuất khẩu. “Tuy nhiên, việc Chính phủ chưa quyết tâm thực hiện nghĩa là đây vẫn không phải là một lựa chọn đối với chúng tôi”, CNA kết luận.
Hải Đăng (Tổng hợp)