Cuộc bỏ phiếu trong lĩnh vực thủy sản của Nghị viện châu Âu: Tiến hai bước nhỏ, nhưng lại lùi một bước lớn (12-03-2021)

Nghị viện châu Âu (European Parliament - EP) đã bỏ phiếu cho “Nghề cá hiện đại và minh bạch” nhưng lại mở ra một lỗ hổng thực sự nghiêm trọng.
Cuộc bỏ phiếu trong lĩnh vực thủy sản của Nghị viện châu Âu: Tiến hai bước nhỏ, nhưng lại lùi một bước lớn
Ảnh minh họa

Liên minh Kiểm soát Nghề cá của EU (the EU Fisheries Control Coalition), trong đó có Ban Thư ký nghề cá (the Fisheries Secretariat – FishSec) là thành viên, đã hoan nghênh các bước tích cực mà Nghị viện Châu Âu thực hiện nhằm hướng tới ngành Thủy sản minh bạch hơn và sản phẩm thủy sản có thể truy xuất nguồn gốc. Với cuộc bỏ phiếu toàn thể, các nghị sĩ EU đã kêu gọi tất cả các tàu cá báo cáo mọi thứ liên quan đến việc đánh bắt, bao gồm cả những loài nhạy cảm và được bảo vệ, điều này sẽ lần đầu tiên cung cấp dữ liệu của hơn 49.000 tàu của EU. Hơn nữa, các tàu của EU sẽ được theo dõi thông qua các công cụ giám sát điện tử; Các mặt hàng hải sản trên thị trường EU sẽ được truy xuất nguồn gốc kỹ thuật số, và các Quốc gia Thành viên EU sẽ phải báo cáo minh bạch hơn về các biện pháp kiểm soát của quốc gia mình.

Bên cạnh đó, yêu cầu về việc báo cáo chính xác sản lượng khai thác, sẽ tác động xấu tới kết quả bỏ phiếu, vì thực tế hồ sơ của các đội tàu EU có thể bỏ qua 40% sản lượng khai thác không khai báo (thậm chí lên tới 50% trong trường hợp khai thác cá ngừ). Điều này sẽ làm suy yếu độ tin cậy của các dữ liệu khoa học dùng để đánh giá tình trạng nguồn lợi thủy sản, đồng thời khiến các nỗ lực kiểm soát nghề cá không hiệu quả, và sẽ đặt những tiến bộ trong suốt thập kỷ qua đối với tính bền vững của nghề khai thác và khả năng phục hồi của các loài sinh vật biển trước nguy cơ nghiêm trọng - như chính Ủy ban châu Âu đã cảnh báo.

Thay mặt Liên minh Kiểm soát Nghề cá của EU, Marta Marrero Martin, Giám đốc Quản trị Đại dương của Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên (Director of Ocean Governance at The Nature Conservancy) cho biết: Hôm nay, các thành viên của Nghị viện châu Âu (MEPs) đã thể hiện sự can đảm trong việc lật ngược tình thế đối với nạn lạm thác (khai thác hải sản quá mức) bằng cách bỏ phiếu bắt buộc áp dụng Giám sát Điện tử Từ xa (Remote Electronic Monitoring) đối với các tàu có nguy cơ cao không tuân thủ các quy tắc khai thác hải sản bền vững. Điều này tất nhiên không nhận được nhiều sự ủng hộ trong cuộc bỏ phiếu vì cái gọi là "biên độ khoan dung" cho ngư dân (margin of tolerance), theo đó cho phép tới 4/10 con cá bị mất tích khỏi hồ sơ, chính là một cú đánh lớn vào sự bền vững trong hoạt động khai thác thủy sản. Vì vậy, các thành viên của Nghị viện châu Âu và các Quốc gia Thành viên của Liên minh châu Âu phải khẩn trương đảo ngược tiến trình này trong các cuộc đàm phán sắp tới, đồng thời tiến thêm một bước tiến nữa bằng cách đảm bảo rằng các camera ghi lại hoạt động đánh bắt ngẫu nhiên các loài nhạy cảm và được bảo vệ.

Andrea Ripol, Cán bộ Chính sách Thủy sản của Tổ chức Các vùng biển rủi ro (Fisheries Policy Officer at Seas At Risk) cho biết: Cuộc bỏ phiếu lần này cũng dành cho cả các loài cá heo, chim biển và rùa trên khắp châu Âu. Mặc dù việc thu thập dữ liệu bắt buộc về các vụ đánh bắt ngẫu nhiên, sau đó kê khai trong nhật ký khai thác là một bước đi táo bạo và đầy hứa hẹn để giúp đảo ngược tình trạng mất đa dạng sinh học, nhưng việc từ chối Giám sát Điện tử Từ xa để thu thập dữ liệu về các loài nhạy cảm đã làm giảm hiệu quả của việc làm này, vì đây là một công cụ cần thiết đảm bảo dữ liệu được ghi lại một cách chính xác.

Katrin Vilhelm Poulsen, Cán bộ Chính sách Thủy sản Cấp cao tại Văn phòng Chính sách Châu Âu của Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (Senior Seafood Policy Officer at WWF European Policy Office) cho biết: Khi EU nhập khẩu thủy sản, việc áp dụng truy xuất nguồn gốc kỹ thuật số “từ đại dương đến bàn ăn” (from sea to plate) sẽ thúc đẩy cuộc chiến chống đánh bắt hải sản bất hợp pháp của EU, tạo cơ sở cho việc cung cấp thông tin chính xác cho người tiêu dùng Châu Âu. Tuy nhiên, thành tựu quan trọng này trong cuộc chiến chống khai thác bất hợp pháp trên phạm vi quốc tế đã bị hủy hoại bởi một quyết định song song, đó là “hợp pháp hóa việc khai báo thiếu đối với các tàu châu Âu”.

Vanya Vulperhorst, Giám đốc Chiến dịch Đánh bắt bất hợp pháp và Minh bạch tại Oceana (Campaign Director, Illegal fishing and Transparency at Oceana) cho biết: Chúng tôi hoan nghênh kết quả đã đạt được, theo đó tất cả các tàu của EU - bao gồm 49.000 tàu quy mô nhỏ - sẽ phải báo cáo sản lượng đánh bắt và tọa độ vị trí của họ, và các Quốc gia Thành viên EU không thể tiếp tục che giấu thông tin trong những nỗ lực kiểm soát nghề cá. Nhưng cuộc bỏ phiếu ngu ngốc của các thành viên trong Nghị viện châu Âu (MEPs) đã ủng hộ ngư dân và các đội tàu khai báo thấp hơn tới 40% tổng sản lượng khai thác thủy sản của họ. Điều này sẽ gây ra nguy cơ làm đảo ngược kết quả của hàng thập kỷ qua phục hồi quần thể thủy sản.

Steve Trent, Giám đốc Điều hành tại Quỹ Công lý Môi trường (Executive Director at the Environmental Justice Foundation) cho biết: Việc các Quốc gia Thành viên EU báo cáo minh bạch hơn về việc kiểm soát nghề cá của họ và bãi bỏ quyền phủ quyết công bố thông tin nghề cá có nghĩa là EU có thể tiếp tục đi tiên phong trong nỗ lực vì một ngành Thủy sản toàn cầu minh bạch hơn. Tuy nhiên, điều cốt yếu là, sai lầm khổng lồ khi để 4/10 con cá mất tích trong hồ sơ hiện phải được các thành viên trong Nghị viện châu Âu (MEPs) và các Quốc gia Thành viên của Liên minh châu Âu khẩn trương khắc phục trong các cuộc đàm phán sắp tới.

Kết quả tích cực từ cuộc bỏ phiếu của Nghị viện Châu Âu bao gồm: (1) Các tàu đánh cá có chiều dài từ 12 mét trở lên có nguy cơ cao bị loại bỏ sản phẩm đánh bắt không mong muốn (vi phạm Chính sách Thủy sản Chung của Liên minh Châu Âu) sẽ được yêu cầu sử dụng Giám sát Điện tử Từ xa, bao gồm cả camera CCTV. (2) Các sản phẩm thủy sản sẽ cần được truy xuất nguồn gốc kỹ thuật số từ điểm đánh bắt đến điểm bán lẻ, với các yêu cầu tương tự đối với các sản phẩm có nguồn gốc từ các nước EU và ngoài EU. (3) Nhờ các điều khoản báo cáo minh bạch hơn, công dân và các nhà ra quyết định của Châu Âu sẽ có thêm thông tin về cách các Quốc gia Thành viên EU thực hiện các quy tắc đánh bắt của EU và quản lý nguồn lợi thủy sản. (4) Tất cả các tàu đánh cá của EU - bao gồm hơn 49.000 tàu quy mô nhỏ - bắt buộc phải có thiết bị theo dõi vị trí và báo cáo sản lượng đánh bắt của họ.

Một số mặt tiêu cực liên quan cuộc bỏ phiếu của Nghị viện Châu Âu: (1) Biên độ sai số tăng lên, ngư dân sẽ ước tính sản lượng đánh bắt của họ không chính xác, khiến cho có đến 40% hải sản đánh bắt không được kê khai trong hồ sơ của các đội tàu EU; trong trường hợp cá ngừ, thậm chí con số sai lệch này lên tới 50% tổng sản lượng khai thác có thể không bao giờ xuất hiện trong bản báo cáo. (2) Yêu cầu về việc Giám sát Điện tử Từ xa (bao gồm cả camera quan sát) trên các tàu thuyền khai thác thủy sản để theo dõi và hạn chế sự xâm nhập của các loài nhạy cảm, bao gồm cá heo, hải cẩu và chim biển, đã bị từ chối.

Với quan điểm của Nghị viện châu Âu về Quy chế kiểm soát nghề cá hiện đã được thông qua, các Thành viên của Nghị viện châu Âu, đại diện từ các Quốc gia Thành viên của Liên minh châu Âu và Ủy ban châu Âu dự kiến ​​sẽ bắt đầu đàm phán để hoàn thiện hệ thống kiểm soát nghề cá trong tương lai vào cuối mùa hè này. Điều quan trọng là phải đảm bảo việc đánh bắt thủy sản bền vững và vùng biển khỏe mạnh. Tuy nhiên, các Thành viên của Nghị viện châu Âu và các Quốc gia Thành viên của Liên minh châu Âu phải khẩn trương khắc phục sự gia tăng đáng kể về mức lợi nhuận mà các ngư dân nhận được từ những ước tính sai lệch về sản lượng khai thác của họ. Ủy ban Châu Âu đã cảnh báo rằng 40-50% tổng sản lượng đánh bắt bị ghi thiếu trong sổ nhật ký của ngư dân có thể gây nguy hiểm cho sự phục hồi trữ lượng thủy sản ở các vùng biển Châu Âu, đặt tương lai của ngành Thủy sản vào rủi ro và hoàn toàn trái ngược với các mục tiêu của Thỏa thuận Xanh Châu Âu (the European Green Deal). Giờ đây, các nghị sĩ EU, các Quốc gia Thành viên EU và Ủy ban EU phải đảm bảo tính vững chắc của hệ thống kiểm soát nghề cá sẽ không bị phá hoại bởi sai lầm quá lớn này.

Ngọc Thúy (theo FishSec)

Ý kiến bạn đọc

Tin khác