Từ năm 2003, Ủy ban Châu Âu đã thiết lập và vận hành hành Hệ thống chuyên môn và kiểm soát thương mại (TRAde Control and Expert System -TRACES). Đây là hệ thống được sử dụng hoàn toàn trên website do Liên minh Châu Âu (EU) xây dựng. Dựa trên hệ thống này, cơ quan thẩm quyền các nước sẽ cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm và an toàn dịch bệnh (Chứng thư) điện tử cho động vật và sản phẩm có nguồn gốc từ động vật xuất nhập khẩu giữa các nước trong EU và các nước từ bên ngoài EU.
Sau khi xem xét, đánh giá những ưu điểm trong việc tham gia TRACES, Cục Quản lý Chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản đã có văn bản báo cáo và Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đồng ý với đề xuất thực hiện việc cấp chứng thư điện tử trên hệ thống TRACES đối với các lô hàng thủy sản xuất khẩu sang thị trường này. Việc triển khai áp dụng cấp chứng thư điện tử nêu trên sẽ được thống nhất áp dụng trong thời gian tới đối với tất cả các lô hàng của các doanh nghiệp được phép chế biến xuất khẩu thủy sản sang thị trường EU.
Mặc dù, các Trung tâm vùng, doanh nghiệp đã được chuyên gia EU trực tiếp đào tạo, phổ biến về áp dụng TRACES. Tuy nhiên, kết quả triển khai thí điểm việc cấp chứng thư điện tử cho lô hàng thủy sản xuất khẩu vào EU qua Hệ thống TRACES cho thấy, tỷ lệ các lô hàng thủy sản xuất khẩu vào EU được cấp chứng thư qua hệ thống này trong năm 2016 rất thấp (2.400 lô hàng/tổng số 18.201 lô được chứng nhận xuất khẩu vào EU, chỉ chiếm 13.2%).
Mới đây, Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản đã nhận được thông báo của Cơ quan thẩm quyền EU cho biết sẽ hoàn thiện hệ thống chấp nhận chứng thư điện tử đối với các lô hàng được cấp chứng thư qua hệ thống TRACES. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động cấp chứng thư cho các lô hàng thủy sản xuất khẩu vào EU do không phải in và đóng dấu trên bản giấy. Do vậy, Cơ quan thẩm quyền EU đã đề nghị Cục thực hiện cấp chứng thư điện tử qua TRACES ngay trong quý I/2017 và tiến đến cuối năm 2017 áp dụng đối với tất cả các chứng thư cấp cho lô hàng thủy sản xuất khẩu vào EU.
Để thúc đẩy hoạt động cấp chứng thư điện tử qua hệ thống TRACES đáp ứng yêu cầu của Cơ quan thẩm quyền EU, góp phần đơn giản hóa thủ tục hành chính và thuận lợi hơn nữa cho hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp. Trong thời gian tới, Cục sẽ tiến tới cấp chứng thư điện tử hoàn toàn trên hệ thống TRACES.
Trước mắt, từ ngày 15/3/2017, Cục sẽ ngừng hỗ trợ giải quyết các vướng mắc về chứng thư được đăng ký bởi hồ sơ giấy nếu sai lỗi xuất phát từ phía doanh nghiệp/chủ hàng.
Do vậy, đối với các DN chưa thực hiện việc đăng ký cấp chứng thư điện tử cho lô hàng XK vào EU qua hệ thống TRACES, khẩn trương nghiên cứu, tìm hiểu các thông tin, quy định về TRACES được đăng tải trên website của DG-SANTE. Đồng thời, liên hệ với các NAFIQAD vùng để được hướng dẫn, đào tạo áp dụng TRACES và thực hiện đăng ký cấp chứng thư điện tử cho các lô hàng XK vào EU qua hệ thống TRACES, chậm nhất là từ ngày 1/3/2017.
Đối với doanh nghiệp đã được đào tạo, phổ biến áp dụng hệ thống TRACES cần rà soát, đẩy mạnh hoạt động đăng ký cấp chứng thư qua Hệ thống và thông báo kịp thời các vướng mắt về Trung tâm Chất lượng nông lâm thủy sản vùng/Cục để được hướng dẫn, kịp thời giải quyết các vướng mắc.
Văn Thọ