Nuôi cá cảnh hiện nay đang rất được nhiều người ưa thích. Cá cảnh là một hình thức trang trí và giải trí cũng như đem lại một nguồn thu nhập cho người nuôi. Với tình hình đô thị hóa ngày càng nhanh, diện tích đất nông nghiệp bị thu hẹp dần thì sản xuất cá cảnh chẳng những tận dụng được diện tích nhà ở, lao động nhàn rỗi mà còn tạo ra giá trị kinh tế cao góp phần tăng thu nhập cho người nông dân. Một trong những loài cá cảnh đang được ưa chuộng hiện nay là cá dĩa (hay còn gọi là cá đĩa - có tên khoa học là Symphysodon spp.)
Hiện trên thị trường Việt Nam có nhiều loại cá dĩa khác nhau, gồm có các kiểu hình: cá dĩa bông xanh, cá dĩa bông cúc, cá dĩa bồ câu, cá dĩa da rắn, cá dĩa da beo, cá dĩa hột lựu, cá dĩa đỏ, cá dĩa trắng, cá dĩa lam, cá Albino mắt đỏ, cá hoa hồng, cá trắng vàng.
Để cá có màu sắc đẹp và phát triển tốt, người nuôi thường bổ sung vào thức ăn hoặc sử dụng các loại thức ăn tự nhiên (tép, trứng tôm cành xanh, trứng tôm hùm, …) hay sử dụng thức ăn viên đã được bổ sung sẵn sắc tố gây màu.
Astaxanthin là một carotenoid, được biết đến là các sắc tố có màu đỏ thẫm và được tìm thấy trong nhiều loài sinh vật biển, đặc biệt như tảo, cá hồi, tôm càng, tôm hùm và trứng cá, … Tuy nhiên, ở các loài động vật, trong đó có cá dĩa, không thể tự tổng hợp được chất này, mà cần phải được bổ sung vào thức ăn.
Hình 1. Cá dĩa không thể tự tổng hợp được astaxanthin, mà cần phải được bổ sung vào thức ăn (Nguồn: Internet).
Để đánh giá tác dụng của astaxanthin trong khẩu phần ăn đối với sự phát triển và màu sắc cơ thể của cá đĩa đỏ (Symphysodon spp.), một nghiên cứu đã được tiến hành trên cá dĩa đỏ trong thời gian 8 tuần, trọng lượng ban đầu của cá thí nghiệm là 10,3 ± 0,8 g/con.
Có 6 chế độ ăn thử nghiệm: Astaxanthin tổng hợp được thêm vào chế độ ăn cơ bản (tim bò bằm) với mức 0 mg astaxanthin/kg tim bò (chế độ ăn đối chứng), 50 mg/kg, 100 mg/kg, 200 mg/kg, 300 mg/kg và 400 mg/kg.
Kết quả cho thấy bổ sung astaxanthin 50 - 200 mg/kg không có ảnh hưởng đáng kể đến tăng trưởng của cá dĩa. Nhưng việc bổ sung astaxanthin ở mức cao (300 hoặc 400 mg/kg) đã làm giảm đáng kể tăng trọng và làm gia tăng hệ số chuyển đổi thức ăn.
Sau 4 hoặc 8 tuần cho ăn, các giá trị về độ sáng (lightness) trong các nhóm bổ sung có astaxanthin thấp hơn đáng kể, trong khi các giá trị về độ đỏ, độ vàng và hàm lượng astaxanthin trong da cao hơn đáng kể so với nhóm đối chứng.
Khi astaxanthin bổ sung vào thức ăn đạt đến 200 mg/kg, màu đỏ của da cá và hàm lượng astaxanthin trong da cá vẫn tương đối ổn định. Màu vàng của da cá tương đối ổn định khi astaxanthin được bổ sung vào thức ăn lần lượt là 300 mg/kg (trong 4 tuần) và 50 mg/kg (trong 8 tuần).
Ngoài ra, tỷ lệ tích lũy astaxanthin giảm, khả năng chống oxy hóa của gan tăng lên đáng kể khi lượng astaxanthin được bổ sung vào thức ăn gia tăng.
Astaxanthin trong thức ăn của cá dĩa cũng đã làm tăng đáng kể mức giảm glutathione (Glutathione là một loại protein có tác dụng chống oxi hóa, giải độc và tăng sức đề kháng cho cơ thể - ND) khi bổ sung astaxanthin cao hơn 50 mg/kg.
Các kết quả trên cho thấy, astaxanthin có thể cải thiện hiệu quả sắc tố da của cá đĩa đỏ trong vòng 4 tuần và mức bổ sung được đề nghị là 200 mg astaxanthin/kg tim bò.
Anh Chi (Theo Aquaculture Research)