Để chủ động ngăn chặn dịch bệnh thủy sản phát sinh và lây lan, ngăn ngừa bệnh lây cho người, bảo đảm an toàn thực phẩm cũng như an toàn dịch bệnh cho phát triển chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản, Ủy ban nhân dân Thành phố Cần Thơ đã ban hành Kế hoạch phòng, chống dịch bệnh gia súc gia cầm và thủy sản trên địa bàn thành phố Cần Thơ năm 2017.
Theo đó, về tổ chức, chỉ đạo, thanh tra, kiểm tra, UBND thành phố yêu cầu các sở, ban, ngành, Ủy ban nhân dân quận, huyện và các đơn vị liên quan tăng cường chỉ đạo, kiểm tra, giám sát trong công tác quản lý nhà nước về chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản và phòng chống dịch bệnh thủy sản. Ngoài ra, thành phố yêu cầu các ban ngành lập kế hoạch, phương án, chuẩn bị sẵn sàng lực lượng, vật tư, hóa chất, kinh phí và nguồn nhân lực để triển khai các biện pháp phòng, chống dịch bệnh; thành lập và tổ chức hoạt động của Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh động vật các cấp khi dịch bệnh động vật được công bố theo quy định tại Điều 26 hoặc Điều 34 của Luật Thú y; hỗ trợ cho chủ vật nuôi khi công bố dịch hoặc khi dịch bệnh xảy ra nhưng chưa đủ điều kiện công bố dịch; dự trù các trang thiết bị cần đầu tư, bổ sung, hiệu chỉnh để phục vụ công tác chẩn đoán xét nghiệm, giám sát, điều tra ổ dịch, xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh, xây dựng bản đồ dịch tễ và phân tích số liệu trên địa bàn Thành phố.
Bên cạnh đó, Thành phố xây dựng kế hoạch và thành lập các đoàn thanh tra, kiểm tra liên ngành của thành phố, quận, huyện định kỳ hoặc đột xuất để tiến hành thanh tra, kiểm tra công tác phòng, chống dịch bệnh thủy sản trên địa bàn quản lý (cơ sở chăn nuôi, sản xuất, kinh doanh giống thủy sản,..); đôn đốc thực hiện các kế hoạch phòng chống dịch bệnh tại các địa phương; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm trong phòng, chống dịch bệnh động vật theo quy định của pháp luật. Duy trì hoạt động các trạm kiểm dịch động vật và sản phẩm động vật tại các đầu mối giao thông để kiểm tra việc vận chuyển giống thủy sản nhằm quản lý chặt chẽ tình hình dịch bệnh và đảm bảo an toàn thực phẩm.
Về các giải pháp kỹ thuật, Thành phố Cần Thơ yêu cầu ngành chức năng tiến hành giám sát dịch bệnh, giám sát sau tiêm phòng: Củng cố hệ thống giám sát, khai báo, thông tin dịch bệnh đến ấp, khu vực, hộ chăn nuôi, hộ nuôi thủy sản; Tổ chức kiểm tra, giám sát định kỳ đối với động vật nuôi tại các cơ sở nuôi cá tra thương phẩm, cơ sở ương nuôi cá tra giống, cơ sở ương nuôi tôm sú và tôm thẻ giống trên địa bàn thành phố.
Khi chưa có dịch bệnh xảy ra, cần chủ động định kỳ lấy mẫu xét nghiệm để xác định sự lưu hành của các mầm bệnh nguy hiểm nhất là những ổ dịch cũ, nơi có nguy cơ cao từ đó có biện pháp phòng, ngăn chặn không để dịch bùng phát, lây lan. Tiến hành thu mẫu định kỳ đối với động vật thủy sản gồm: tôm sú, tôm thẻ chân trắng giống; cá tra giống, cá tra thương phẩm xét nghiệm phát hiện mầm bệnh.
Khi phát hiện thủy sản chết, cần lấy mẫu xét nghiệm để chẩn đoán dịch bệnh, xác minh ổ dịch (nếu có), từ đó có những biện pháp phòng, chống bệnh hiệu quả; thực hiện giám sát định kỳ vùng nuôi thủy sản trước và sau vụ thả nuôi; trang bị bảo hộ lao động cho người tiếp xúc với khu vực nghi bị dịch, những người tham gia phòng, chống dịch bệnh thủy sản.
Về công tác điều tra ổ dịch, các biện pháp xử lý ổ dịch, chống dịch, cần tiến hành thu thập thông tin ban đầu ở thời điểm trước và trong thời gian xảy ra ổ dịch, xác định các đặc điểm dịch tễ cơ bản và sự tồn tại của ổ dịch; truy xuất nguồn gốc ổ dịch; cập nhật thông tin về ổ dịch, bao gồm: kiểm tra, đối chiếu với những thông tin được báo cáo trước đó; kiểm tra lâm sàng, số lượng, loài, lứa tuổi, ngày phát hiện động vật mắc bệnh, xác định ca bệnh đầu tiên; số lượng động vật mắc bệnh; thuốc thú y, vắc-xin, hóa chất đã được sử dụng; hình thức nuôi, quan sát diễn biến nơi có dịch bệnh thủy sản xảy ra; xác định các yếu tố nguy cơ có liên quan; tổng hợp, phân tích, đánh giá và đưa ra chẩn đoán xác định ổ dịch, xác định dịch bệnh, phương thức lây lan; báo cáo kết quả điều tra ổ dịch, nhận định, dự báo tình hình dịch bệnh trong thời gian tiếp theo, đề xuất các biện pháp phòng, chống dịch.
Các biện pháp xử lý ổ dịch, chống dịch: Khi phát hiện ổ dịch bệnh nguy hiểm xảy ra phải kịp thời bao vây, khống chế, dập tắt ổ dịch ngay trong diện hẹp theo các quy định của Luật Thú y, hướng dẫn của Cục Thú y - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và chỉ đạo của Ủy ban nhân dân thành phố. Chi cục Chăn nuôi và Thú y, Trạm Thú y cử cán bộ kiểm tra, xác minh, lấy mẫu bệnh phẩm xét nghiệm, làm cơ sở để chẩn đoán công bố dịch bệnh, triển khai các biện pháp phòng, chống dịch phù hợp, hiệu quả.
Về Công tác vệ sinh tiêu độc, khử trùng môi trường, thành phố Cần Thơ tổ chức 02 đợt trong năm hoặc theo các đợt phát động “Tháng vệ sinh tiêu độc, khử trùng môi trường để phòng, chống dịch bệnh”của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và chỉ đạo của Ủy ban nhân dân thành phố. Ngoài 02 đợt tiêu độc, khử trùng định kỳ, hộ chăn nuôi và hộ nuôi trồng thủy sản thực hiện việc vệ sinh tiêu độc, khử trùng thường xuyên tại cơ sở nuôi theo hướng dẫn của cơ quan thú y và tự túc chi phí thực hiện. Đối với cơ sở nuôi trồng thủy sản: Chủ cơ sở phải thực hiện các biện pháp vệ sinh, khử trùng sau mỗi vụ nuôi, sản xuất giống. Nguồn nước phải được xử lý mầm bệnh, kiểm soát các yếu tố môi trường, bảo đảm đủ điều kiện vệ sinh thú y trước khi đưa vào sản xuất; nước thải, chất thải phải xử lý đạt yêu cầu theo quy định trước khi xả thải.
Về quản lý hoạt động kinh doanh thuốc thú y thủy sản: cần rà soát, thống kê, lập danh sách quản lý các cơ sở sản xuất, kinh doanh thuốc thú y, thú y thủy sản trên địa bàn thành phố. Ngoài ra, tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn các cơ sở kinh doanh thuốc thú y, thú y thủy sản sử dụng thuốc chữa bệnh cho động vật phải theo quy định của pháp luật.
Về xây dựng vùng, cơ sở an toàn dịch bệnh động vật, tổ chức các lớp tập huấn tuyên truyền về những lợi ích khi xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh và hướng dẫn cho các cơ sở chăn nuôi tập trung trên địa bàn thành phố theo quy định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong việc đăng ký tham gia xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh. Khuyến khích chuyển đổi cơ cấu chăn nuôi, từ chăn nuôi nông hộ sang chăn nuôi trang trại. Xác định quy mô trang trại phù hợp với điều kiện của địa phương dựa trên điều kiện về đất đai, môi trường, giống, nguồn cung cấp thức ăn, nhu cầu thị trường.
Về giải pháp về thông tin, tuyên truyền: tổ chức tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên các đoàn thể và các tổ chức, cá nhân các văn bản quy phạm pháp luật về thú y; cơ chế, chính sách hỗ trợ người chăn nuôi về phòng chống dịch bệnh gia súc, gia cầm và thủy sản; thông tin kịp thời chính xác về tình hình dịch bệnh, tính chất nguy hiểm của dịch bệnh động vật; những ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất, sức khỏe, tính mạng của con người; trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân, người chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản về thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch theo quy định; Tổ chức tuyên truyền chuyên đề về các đợt tiêm phòng vắc xin, vệ sinh tiêu độc khử trùng môi trường,…
Ngoài ra, đảm bảo duy trì, phổ biến rộng rãi đường dây nóng miễn phí cho người dân (1800599901) đặt tại Chi cục Chăn nuôi và Thú y, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phục vụ cho việc tiếp nhận, giải quyết kịp thời các thông tin về tình hình dịch bệnh thủy sản và phản ảnh của người dân về quản lý chuyên ngành. Thực hiện các chính sách hỗ trợ cho cơ sở chăn nuôi và thủy sản bị tiêu hủy do dịch bệnh theo quy định hiện hành.
Giáng Hương