Thực trạng công tác chống khai thác IUU
Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Hà Tĩnh, thời gian qua Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh đã đưa ra các giải pháp chỉ đạo, phân công rõ trách nhiệm các Sở, ngành và địa phương triển khai các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách về chống khai thác IUU và thực hiện các giải pháp để khắc phục các khuyến nghị của EC về chống khai thác IUU.
Cũng theo báo cáo của Sở, từ đầu năm 2021 đến nay, trên toàn tỉnh có 124 tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 mét trở lên đã cập nhật vào hệ thống Vnfishbase. Trong đó, tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 24 mét trở lên là 14 chiếc; tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 đến dưới 24 mét là 110 chiếc. Để giám sát hoạt động tàu cá trên biển, trong thời gian qua Hà Tĩnh đã triển khai nâng cấp hoàn chỉnh Trạm bờ (thuộc Chi cục Thủy sản), đảm bảo kết nối đồng bộ với Trạm bờ trung tâm (thuộc Tổng cục Thủy sản) và quản lý đội tàu khai thác hoạt động trên các vùng biển xa thông qua báo cáo vị trí bằng tin nhắn.
Tính đến ngày 23/9/2021, toàn tỉnh đã có 95/124 tàu cá lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) trên tàu cá đạt 77%. Trong đó, tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 24 mét trở lên lắp được 13/14 chiếc, đạt 92,85%; tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 mét đến dưới 24 mét lắp được 83/110 chiếc, đạt 75%. Quy trình lắp đặt đảm bảo thực hiện đúng quy định kẹp chì trên thiết bị VMS, đến nay chưa phát hiện trường hợp tàu cá vi phạm quy định về kẹp chì. Số tàu chưa lắp thiết bị VMS là 29 chiếc.
Công tác giám sát sản lượng bốc dỡ hàng hóa qua cảng đã được Ban Quản lý các cảng cá thực hiện thường xuyên. Việc ghi, nộp nhật ký khai thác, báo cáo khai thác của ngư dân sau khi khai thác cũng dần được cải thiện hơn, ngư dân đã chủ động ghi nhật ký khai thác, nộp cho cảng cá khá kịp thời. Ban quản lý các cảng cá đã thực hiện việc tiếp nhận và kiểm tra các thông tin trong nhật ký khai thác, đảm bảo nhật ký khai thác đầy đủ theo đúng quy định. Từ đầu năm 2021 đến nay, đã thực hiện kiểm soát sản lượng thuỷ hải sản lên cảng đối với 3.556 tấn hải sản các loại; sản phẩm khai thác thủy sản của Hà Tĩnh chủ yếu tiêu thụ nội địa.
Sở chỉ đạo Chi cục Thủy sản phối hợp với các Đồn, Trạm kiểm soát Biên phòng tuyến biển, tổ chức thực hiện nghiêm việc kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cửa lạch và nghiêm cấm không cho tàu cá chưa đủ điều kiện xuất lạch; thực hiện tốt công tác kiểm soát đăng ký, kiểm chứng làm thủ tục xuất nhập lạch tại các cửa sông, cửa lạch, đã kiểm tra đạt 100% số tàu cá ra vào cửa lạch.
Bên cạnh đó, chỉ đạo Chi cục Thủy sản phối hợp với lực lượng Biên phòng, chính quyền địa phương thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá trên biển thực hiện nghiêm ngặt, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, trong đó tập trung các hành vi về khai thác IUU. Từ đầu năm 2021đến nay, đã tổ chức trên 20 cuộc thanh tra, tuần tra, kiểm soát các phương tiện hoạt động khai thác thuỷ sản trên biển; trực tiếp kiểm tra, kiểm soát trên 400 lượt tàu cá; phát hiện và xử lý 40 trường hợp vi phạm; phạt tiền 40 trường hợp với tổng số tiền trên 550.000.000 đồng, tịch thu các ngư cụ và tang vật vi phạm. Nhờ vậy, từ đầu năm 2021 đến nay, trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh không có tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài..
Văn phòng Đại diện thanh tra, kiểm soát nghề cá đã thực hiện kiểm soát trên 12.472 lượt tàu cá ra, vào các cảng cá; thực hiện thu nhật ký khai thác và báo cáo khai thác đối với 6.230 lượt tàu cá cập cảng; lập biên bản nhắc nhở 55 tàu cá với các lỗi như thiếu hồ sơ tàu cá, không kẻ biển số tàu, không trang bị hoặc không có tín hiện giám sát hành trình, nộp nhật ký khai thác/báo cáo khai thác quá thời gian quy định.
Ngoài ra, công tác tuyên truyền được chú trọng, từ đầu năm 2021 đến nay đã tổ chức 05 cuộc tuyên truyền, phổ biến các quy định về chống khai thác IUU, Luật Thủy sản 2017 và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn có liên quan,..; thực hiện các phóng sự và đăng tải tin bài tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng; tổ chức cấp, phát trên 1.000 tờ rơi tuyên truyền về chống khai thác IUU; lắp đặt các pano tuyên truyền về chống khai thác bất hợp pháp nhằm nâng cao nhận thức cho người dân về ý thức bảo vệ, bảo tồn nguồn lợi thuỷ sản tại các cảng cá, bến cá và các cửa lạch.
Chỉ đạo các huyện, thị xã ven biển thực hiện tuyên truyền các nội dung quy định về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản và tổ chức hướng dẫn cho ngư dân thực hiện ghi, nộp nhật ký khai thác, báo cáo khai thác, lắp đặt, vận hành thiết bị giám sát hành trình theo quy định và tổ chức cho ngư dân ký cam kết không khai thác thủy sản bất hợp pháp IUU, không khai thác trái phép tại vùng biển nước ngoài (đến nay, Hà Tĩnh đã có 06/06 địa phương đã tổ chức cho toàn bộ chủ tàu cá trên địa bàn ký cam kết).
Nhiệm vụ và giải pháp trong thời gian tới
Công tác triển khai các giải pháp phòng, chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh trong thời gian qua đã đạt được một số kết quả tích cực, các vi phạm về khai thác IUU trên địa bàn đã giảm đáng kể so với các năm trước đây.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được vẫn còn một số tồn tại, hạn chế cần khắc phục: hiện toàn tỉnh còn 29 tàu có chiều dài từ 15 mét trở lên chưa thực hiện việc lắp đặt thiết bị VMS; công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản từ khai thác, kiểm soát tàu cá ra vào cảng, bốc dỡ thủy sản tại cảng và công tác chứng nhận, xác nhận nguồn gốc thủy sản còn hạn chế, chưa đảm bảo được độ tin cậy trong công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản,..
Vì vậy, việc triển khai các giải pháp phòng, chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh là một nhiệm chính trị cấp bách, rất quan trọng cần được ưu tiên. Đặc biệt trong thời gian tới để chuẩn bị đón và làm việc với Đoàn kiểm tra EC, tỉnh Hà Tĩnh yêu cầu cần tập trung thực hiện một số nội dung như sau:
UBND các huyện Nghi Xuân và Thị xã Kỳ Anh khẩn trương hoàn thiện việc lắp đặt thiết bị hành trình cho 29 tàu cá còn lại chưa lắp đặt thiết bị VMS, cam kết hoàn thành trước ngày 30/10/2021 (đối với 06 tàu cá đã hỏng, bán ngoại tỉnh đề nghị giải bản); Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn không thực hiện việc cấp giấy phép khai thác thủy sản cho các các trường hợp không lắp đặt thiết bị VMS; Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh theo dõi quản lý chặt chẽ, xử lý nghiêm các trường hợp không tuân thủ quy định nhưng vẫn đưa tàu cá đi khai thác thủy sản. Đồng thời, UBND các huyện, thị xã ven biển tổ chức thực hiện việc đánh dấu 100% tàu cá theo quy định, hoàn thành trước 30/10/2021
Về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, lâu dài cần tiếp tục đẩy mạnh hoạt động thông tin, truyền thông, tuyên truyền, phổ biến pháp luật liên quan về chống khai thác IUU; tăng cường thực hiện các biện pháp bảo đảm ngăn chặn, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng tàu cá, ngư dân Hà Tĩnh vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài.
Mặt khác, kiểm soát chặt chẽ tàu cá xuất bến, nhập bến; kiên quyết không cho tham gia hoạt động khai thác thủy sản trên biển nếu không đảm bảo theo quy định, đặc biệt là kiểm tra thiết bị VMS phải đảm bảo trạng thái hoạt động trước khi cho tàu cá xuất bến đi hoạt động trên biển; xây dựng và ban hành quy trình xử lý dữ liệu giám sát hành trình đối với tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 mét đến dưới 24 mét không duy trì hoạt động hoặc vô hiệu hóa thiết bị VMS trong quá trình hoạt động trên biển, quy định rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong việc xử lý đối với những tàu cá vi phạm về hoạt động của thiết bị VMS.
Thường xuyên thực hiện công tác giám sát sản lượng thủy sản qua cảng, xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản đáp ứng yêu cầu về truy xuất nguồn gốc thủy sản theo chuỗi; tăng cường tổ chức tuần tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm hoạt động khai thác thủy, trong đó tập trung xử phạt đối với các tàu tàu cá chưa lắp đặt thiết bị VMS hoặc các tàu cá lắp đặt thiết bị VMS nhưng tắt thiết bị; hoạt động sai nghề, sai tuyến, giấy phép khai thác hết hạn, không có đánh dấu tàu cá theo vùng hoạt động; mở các đợt cao điểm tuần tra, kiểm soát chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.
Thanh Thủy