Cụ thể là, Công văn số 386/TCTS-KTTS ngày 22 tháng 3 năm 2023 và Công văn số 618/TCTS-KTTS ngày 27 tháng 4 năm 2023 của Tổng cục Thuỷ sản (nay là Cục Thủy sản) đã lần lượt hướng dẫn chi tiết việc cấp Giấy xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác và sử dụng Giấy xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác đã cấp. Theo đó, Tổng cục Thuỷ sản (nay là Cục Thủy sản) đã đề nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh, thành phố ven biển chỉ đạo các Tổ chức quản lý cảng cá phối hợp với Chi cục thủy sản các tỉnh, thành phố ven biển, Cục Quản lý Chất lượng nông lâm sản và thủy sản (NAFIQAD) và các đơn vị liên quan thực hiện một số nội dung dưới đây (để đảm bảo việc cấp Giấy SC đúng quy định, tránh ảnh hưởng đến hoạt động chế biến, xuất khẩu thủy sản của Doanh nghiệp):
Một là, Tăng cường thực hiện việc giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng (đặc biệt đối với cá ngừ, cá cờ kiếm), đảm bảo chính xác về thành phần loài, khối lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng của tàu cá theo quy định.
Hai là, Thực hiện việc cấp Giấy xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác theo đúng trình tự, thủ tục. Không dùng các tiêu chí như: kích thước thủy sản cho phép khai thác, sản lượng tối đa cho phép khai thác, số ngày tối đa của chuyến biển để làm căn cứ thẩm định cấp Giấy SC (hiện nay pháp luật chưa quy định các nội dung này).
Ba là, Xác định thời gian khai thác của tàu cá ghi trên Giấy SC: (i) Trường hợp xác nhận nguyên liệu thủy sản cho tàu đánh bắt nguồn lợi thủy sản - không chuyển tải: Thời gian khai thác ghi trên Giấy SC là thời gian tính từ ngày thả mẻ lưới đầu tiên đến ngày thu mẻ lưới cuối cùng trong chuyến biển của tàu đánh bắt nguồn lợi; (ii) Trường hợp xác nhận nguyên liệu thủy sản cho tàu hậu cần đánh bắt nguồn lợi thủy sản (chuyển tải/thu mua thủy sản từ tàu đánh bắt về cảng), thời gian khai thác được tính theo tàu đánh bắt đã chuyển/bán số lượng thủy sản cho tàu hậu cần, tính từ ngày thả mẻ lưới đầu tiên đến ngày thu mẻ lưới cuối cùng trong chuyến biển của tàu đánh bắt nguồn lợi đã thực hiện và chuyển/bán cho tàu hậu cần; (iii) Trường hợp tàu đánh bắt hoạt động dài ngày trên biển, thực hiện nhiều đợt chuyển/bán thủy sản sang tàu hậu cần thì mỗi lần chuyển/bán được tính riêng theo lượng thủy sản tương ứng với thời gian khai thác của tàu đánh bắt.
Ngoài ra, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh, thành phố ven biển cũng cần nghiên cứu tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn về chuyên môn, nghiệp vụ liên quan đến hoạt động của các nghề khai thác thủy sản; nhận dạng thành phần loài thủy sản theo nghề; đặc trưng hoạt động khai thác của các nghề theo các vùng biển… cho các cán bộ, nhân viên giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ, xác nhận nguyên liệu thủy sản bốc dỡ tại cảng cá, nâng cao năng lực chuyên môn để thực hiện việc thẩm định cấp Giấy xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác đồng thời đẩy nhanh thực hiện việc ghi, nộp nhật ký khai thác thủy sản điện tử và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử để đảm bảo tính chính xác, minh bạch và đồng bộ trong việc xác nhận, chứng nhận thủy sản khai thác.
Nhìn chung, Công văn số 386/TCTS-KTTS đã hướng dẫn việc thực hiện cấp Giấy xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác (Giấy SC), trong đó có hướng dẫn cách ghi thời gian khai thác của tàu cá trên Giấy SC. Tuy nhiên, theo phản ánh của một số Doanh nghiệp, nhiều Giấy SC đã được các Tổ chức quản lý cảng cá cấp trước thời điểm ngày 22/3/2023 (cách tính thời gian khai thác của tàu cá trên Giấy SC là thời gian khai thác của cả chuyến biển, từ lúc tàu rời cảng đến khi về cảng) dẫn đến khó khăn, vướng mắc trong việc tính toán trừ lùi số nguyên liệu đã được ghi trong Giấy SC để xin cấp giấy chứng nhận thủy sản khai thác và các giấy tờ xuất khẩu liên quan khác. Việc sửa đổi ngày khai thác của tàu cá trên các Giấy SC đã cấp không thể thực hiện do các Giấy SC này đã tính một phần số nguyên liệu để làm giấy chứng nhận xuất khẩu trước đó.
Để tháo gỡ vướng mắc, khó khăn nêu trên, Tổng cục Thủy sản đề nghị các đơn vị tiếp tục cho phép các Doanh nghiệp được sử dụng các Giấy SC đã cấp trước thời điểm ngày 22/3/2023 cho tới khi trừ lùi hết số lượng nguyên liệu đã được xác nhận trong Giấy SC.
Ngọc Thúy - FICen