Thực trạng triển khai công tác chống khai thác IUU
Từ đầu năm 2020 đến nay, Sở Nông nghiệp và PTNT đã tổ chức 3 lớp tập huấn tuyên truyền về lắp đặt thiết bị giám sát hành trình cho ngư dân các huyện ven biển, in và phát 600 sổ tay Luật Thủy sản và các văn bản hướng dẫn, 3.000 tờ rơi về chống khai thác IUU, thông báo công khai danh sách 08 đơn vị cung cấp thiết bị giám sát hành trình được Tổng cục Thủy sản công bố cho người dân lựa chọn. UBND các huyện ven biển tổ chức vận động người dân ký cam kết lắp đặt thiết bị giám sát hành trình.
Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Nam Định, tổng số tàu lắp đặt thiết bị giám sát hành trình đạt 330/510 tàu cá. Tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 24m trở lên đã lắp được 37/39 tàu cá. Tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 đến dưới 24m đã lắp được 293/471 tàu cá.
Về công tác giám sát hoạt động của tàu cá qua hệ thống giám sát tàu cá, Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh đã phân quyền sử dụng hệ thống giám sát tàu cá cho Ban quản lý Cảng cá, Văn phòng đại diện thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá, Thanh tra Sở để phối hợp kiểm tra, xác minh, xử lý tàu cá vi phạm về lắp đặt và vận hành thiết bị giám sát hành trình. Chi cục Thủy sản tổ chức thường trực hệ thống giám sát tàu cá, thường xuyên thông báo cho các chủ tàu cá không bật thiết bị giám sát hành trình, yêu cầu thuyền trưởng kiểm tra trạng thái hoạt động của thiết bị và thường xuyên bật máy khi hoạt động trên biển.
Về công tác quản lý đội tàu khai thác, Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Nam Định đã chỉ đạo Chi cục Thủy sản Nam Định thường xuyên tuyên truyền, thông báo các chủ tàu sắp hết hạn đăng kiểm, giấy phép khai thác liên hệ các Trạm Thủy sản vùng để được hướng dẫn thực hiện các thủ tục đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản, giấy chứng nhận an toàn thực phẩm tàu cá, sơn đánh dấu tàu cá. Tổng số tàu còn hạn đăng kiểm 523/896 tàu cá thuộc diện phải đăng kiểm, số tàu hết hạn đăng kiểm 373/896 tàu thuộc diện phải đăng kiểm. Thực hiện đánh dấu 2.060 tàu cá, cấp giấy phép khai thác thủy sản cho 672 tàu cá. Cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho 110 tàu cá.
 |
Số lượng tàu cá được nhập thông tin lên hệ thống VN Fishbase là 1.066/1.800 tàu cá (chiếm 59,2%) thuộc diện phải nhập trên hệ thống VN Fishbase. Hiện nay, còn 734 tàu cá (chiếm 40,8%) có chiều dài lớn nhất dưới 12m chưa nhập lên hệ thống VN Fishbase do Sở Nông nghiệp và PTNT nhận bàn giao từ UBND các huyện ven biển. Hiện nay, Chi cục Thủy sản đang phối hợp với UBND các xã tiến hành rà soát thực tế để nhập thông tin vào hệ thống VN Fishbase theo quy định.
Về hoạt động truy xuất nguồn gốc sản phẩm thủy sản khai thác, năm 2019 có 810 lượt tàu nộp nhật ký khai thác, báo cáo khai thác thủy sản của Ban quản lý Cảng cá Nam Định. Quý I, năm 2020 có 267 lượt tàu nộp.
Một số khó khăn, vướng mắc
Công tác kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm tàu cá trên biển và tại cảng cá cho thấy: Hành vi vi phạm trong khai thác thủy sản thường là sử dụng xung điện, kích thước mắt lưới nhỏ hơn quy định, quá hạn đăng kiểm, quá hạn giấy phép, không trang bị và vận hành thiết bị giám sát hành trình, không ghi, nộp nhật ký khai thác cho tổ chức quản lý cảng cá sau khi cập các bến cá nhỏ lẻ, trước khi xuất bến và nhập bến không thông báo cho lực lượng chức năng để kiểm tra, kiểm soát. Các lực lượng chức năng chưa kiểm tra, kiểm soát được 100% tàu cá xuất, nhập cảng. Nguyên nhân của thực trạng này là do ý thức của ngư dân về chấp hành các quy định của pháp luật về khai thác chưa cao, mặc dù đã được cơ quan chức năng nhiều lần tuyên truyền, hướng dẫn; Cán bộ của Văn phòng đại diện thanh tra, kiểm tra, kiểm soát làm việc theo chế độ kiêm nhiệm, nguồn kinh phí hạn hẹp, chưa có lực lượng kiểm ngư địa phương. Phương tiện kiểm tra, kiểm soát (tàu kiểm ngư) xuống cấp, không đáp ứng được tình hình hiện nay. Lực lượng thanh tra, kiểm tra, kiểm soát còn mỏng, sự phối hợp trong công tác kiểm tra, kiểm soát của các cơ quan chức năng có lúc chưa được thường xuyên, việc trao đổi thông tin còn hạn chế. Việc kiểm tra, kiểm soát tàu xuất nhập bến còn nhiều khó khăn do có nhiều bến cá nhỏ nằm rải rác ven biển, lực lượng kiểm tra còn mỏng chưa kiểm tra được 100% số tàu rời bến. Mức xử phạt vi phạm hành chính cao nên việc xử lý khó khăn.
 |
Về công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác: Chủ tàu, thuyền trưởng ghi nhật ký khai thác, báo cáo khai thác chưa đầy đủ, chính xác. Trên địa bàn tỉnh hiện nay mới có 2 cảng cá, trong khi đó có nhiều bến cá tự phát ở khắp các huyện ven biển nên không thể kiểm soát hết được tàu xuất, nhập bến. Chưa có tổ chức, cá nhân nào xin xác nhận và chứng nhận sản phẩm thủy sản khai thác. Nguyên nhân là do việc thu nhật ký khai thác, báo cáo khai thác cho tổ chức quản lý cảng cá theo quy định cuối chuyến biển nộp một lần gặp nhiều khó khăn do hiện nay Nam Định chỉ có 2 tổ chức quản lý cảng cá, trong khi tàu cá neo đậu ở rất nhiều bến cá ven biển. Cơ sở hạ tầng cảng cá đã được đầu tư, tuy nhiên chưa đáp ứng được nhu cầu neo đậu, ra vào của tàu cá có công suất lớn, đặc biệt là tàu cá vỏ thép đóng theo Nghị định 67/2014/NĐ-CP. Các sản phẩm thủy sản khai thác của tỉnh xuất khẩu tiểu ngạch nên chưa có nhu cầu làm thủ tục xác nhận, chứng nhận thủy sản.
Về lắp đặt và vận hành thiết bị giám sát hành trình: Tiến độ lắp đặt thiết bị giám sát hành trình chưa đạt theo lộ trình quy định. Việc đảm bảo duy trì vận hành thiết bị giám sát hành trình của một số chủ tàu, thuyền trưởng còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân của những hạn chế này là do chủ tàu chưa quan tâm đến việc đầu tư lắp đặt thiết bị giám sát hành trình theo quy định, một số đơn vị cung cấp thiết bị giám sát hành trình đã ký hợp đồng với chủ tàu nhưng chưa cung cấp đủ thiết bị. Thuyền trưởng mới sử dụng thiết bị nên việc vận hành còn gặp khó khăn.
Triển khai công tác chống khai thác IUU trong thời gian tới
Theo Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Nam Định, để làm tốt công tác chống khai thác IUU, thời gian tới, Nam Định tiếp tục tuyên truyền, phổ biến về chống khai thác IUU, Luật Thủy sản 2017 và các văn bản hướng dẫn. Phối hợp với Ban chỉ huy Bộ đội Biên phòng và các địa phương triển khai lắp đặt thiết bị giám sát hành trình theo kế hoạch; tăng cường kiểm tra, kiểm soát, không cho tàu cá ra khơi khi chưa lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Tiếp tục duy trì thường trực hệ thống giám sát tàu cá.
Đồng thời, thực hiện việc đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản, giấy chứng nhận an toàn thực phẩm tàu cá, cập nhật thông tin tàu cá lên hệ thống VN fishbase. Duy trì thường trực tại Văn phòng đại diện thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá, thực hiện việc kiểm tra tàu cá rời, cập cảng. Tiếp tục triển khai kế hoạch thanh tra, kiểm tra tàu cá tại các cảng cá, khu neo đậu tàu thuyền trên địa bàn tỉnh.
Thu Hiền