"Thẻ vàng" là động lực giúp Việt Nam hiện đại hóa ngành thủy sản (24-04-2018)

Sau 6 tháng bị gắn "thẻ vàng", nếu không đáp ứng các yêu cầu của Ủy ban Châu Âu (EC), thủy sản Việt Nam sẽ bị phạt "thẻ đỏ", đồng nghĩa với việc: Toàn bộ hoạt động xuất khẩu thủy sản của Việt Nam vào Liên minh Châu Âu (EU) sẽ bị cấm. Để giữ vững thị trường lớn (chiếm tới 30% giá trị xuất khẩu thủy sản) thì Việt Nam phải hành động, phải thay đổi và đáp ứng.
Ảnh minh họa

Nỗ lực lấy lại "thẻ xanh"

Ngày 23/10/2017, EC đã đưa ra 9 khuyến nghị Việt Nam cần phải thực hiện ngay trong 6 tháng (từ 23/10/2017 đến 23/4/2018): Hoàn thiện thể chế; Quản lý đội tàu khai thác phù hợp với nguồn lợi; Hoàn thiện hệ thống kiểm tra giám sát tàu cá trên biển và tại cảng; Thực hiện xác nhận, chứng nhận nguồn gốc nguyên liệu thủy sản; Ngăn chặn, chấm dứt tàu cá Việt Nam khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài…

Đại sứ EU tại Việt Nam Bruno Angelet nói rằng: “Đừng xem "thẻ vàng" là một sự trừng phạt của EU. Hãy xem "thẻ vàng" là động lực giúp Việt Nam hiện đại hóa ngành thủy sản, nâng cao năng lực cạnh tranh tốt hơn so với các nước trong khu vực”. Tuy nhiên, sau 6 tháng bị gắn "thẻ vàng", nếu không đáp ứng các yêu cầu của EC, thủy sản Việt Nam sẽ bị phạt "thẻ đỏ", đồng nghĩa toàn bộ hoạt động xuất khẩu thủy sản vào EU sẽ bị cấm.

Với mục tiêu lấy lại "thẻ xanh", thời gian qua, Việt Nam đã nỗ lực thực hiện các khuyến nghị của EC. Toàn bộ hệ thống chính trị của Việt Nam (từ Trung ương tới địa phương, cộng đồng ngư dân) đã hành động quyết liệt nhằm ngăn chặn, phòng ngừa, chống hành vi khai thác bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU).

Luật Thủy sản 2017 (có hiệu lực từ 1/1/2019) đã nội luật hóa tối đa các khuyến nghị của EC về khai thác IUU. Các quy định liên quan đến khai thác IUU được thể hiện trong hầu hết trong các chương, điều của Luật Thủy sản 2017 từ chương quy định chung, quy định về bảo vệ nguồn lợi thủy sản, quản lý hoạt động khai thác thủy sản, quản lý tàu cá, cảng cá đến trách nhiệm của các cấp chính quyền từ Trung ương đến địa phương trong quản lý khai thác IUU. Tăng mức chế tài xử phạt, quy định khung hình phạt đến 1 tỉ đồng đối với cá nhân vi phạm, 2 tỉ đồng đối với tổ chức vi phạm.

Các địa phương cũng đã xử lý mạnh các tàu cá khai thác trái phép tại vùng biển nước ngoài: Không xem xét hỗ trợ, không cho vay vốn theo chính sách của Nhà nước; Tước giấy phép khai thác vĩnh viễn; Không cho phép sang tên đổi chủ đối với tàu cá đã vi phạm; Không cấp bằng thuyền trưởng; Không cấp phép đăng ký đóng mới tàu cá; Xử lý hình sự đối với chủ tàu, thuyền trưởng tái phạm, cũng như tổ chức, cá nhân môi giới, tổ chức đưa tàu cá và ngư dân Việt Nam đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài.

Bên cạnh đó, ngành chức năng các tỉnh yêu cầu chủ tàu khai thác hải sản xa bờ phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, khi xuất bến phải bật thiết bị 24/24 kết nối với Trạm bờ để cơ quan chức năng theo dõi.

Mặc dù đã được EU ghi nhận những kết quả bước đầu và đánh giá cao các biện pháp cấp bách để giải quyết vấn đề "thẻ vàng"nhưng Việt Nam vẫn phải thực hiện tiếp một số vấn đề để đạt được kết quả đích thực và bền vững. Việc EU rút "thẻ vàng" đối với thủy sản, buộc Việt Nam phải chặt chẽ, khắt khe hơn để thích nghi với các tiêu chuẩn cao không chỉ của châu Âu mà của các thị trường lớn khác trên thế giới.

Theo kế hoạch, tháng 5/2018, các đoàn công tác của EU sẽ sang Việt Nam để làm việc, kiểm tra tình hình triển khai chống khai thác IUU. Đây là sự kiện đặc biệt quan trọng để EU cân nhắc gỡ "thẻ vàng" cho thủy sản Việt Nam; đồng thời, đàm phán tháo gỡ các rào cản thương mại. Tổng vụ các vấn đề về biển và thủy sản (DG-MARE) dự kiến sẽ chia hai đoàn sang Việt Nam, gồm Đoàn kỹ thuật (dự kiến sang Việt Nam ngày 14-15/5) và Đoàn cấp cao - lãnh đạo DG-MARE (dự kiến sang ngày 24 hoặc 25/5/2018).

Theo đó, Đoàn công tác kỹ thuật sẽ làm việc với Tổng cục Thủy sản và các cơ quan liên quan; Sau đó, tiến hành đi thực địa tại một số tỉnh và sẽ báo cáo EU về "Tình hình triển khai chống khai thác IUU của Việt Nam". Báo cáo này sẽ là cơ sở quan trọng để EU cân nhắc đưa ra quyết định tiếp theo cho thủy sản Việt Nam.

Trong 6 tháng qua, các cấp chính quyền của Việt Nam đã vào cuộc hết sức quyết liệt, từ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đến hành động của Bộ, ngành chủ quản và các địa phương trong một nỗ lực chung: Khắc phục "thẻ vàng"; Thúc đẩy ngành Thủy sản phát triển bền vững, có trách nhiệm; Góp phần đảm bảo an ninh quốc gia, khu vực và Hội nhập quốc tế.

 Ngọc Thúy - FICen

Ý kiến bạn đọc

Tin khác