Chú trọng công tác bảo tồn các giống thủy sản bản địa
Mặc dù có nhiều lợi thế nhưng nhiều năm trở lại đây, do ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu và tình trạng khai thác thủy sản tận diệt bằng các ngư lưới cụ bị cấm như dùng xung điện, thuốc nổ, hóa chất làm nguồn lợi thủy sản trên địa bàn tỉnh Nam Định giảm sút nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tập tính sinh sản và làm biến mất các bãi đẻ tự nhiên của nhiều loài cá như cá trôi ta, cá mè ta, cá trắm đen sông Hồng, cá rói, cá ngạnh sông... Trong khi đó, trên địa bàn tỉnh Nam Định hiện không có cơ sở sản xuất giống những đối tượng này nên đã được Sở NN và PTNT Nam Định liệt kê vào danh sách những loại cá hiếm cần được bảo vệ và giao cho Trung tâm Giống thủy đặc sản (Sở NN và PTNT) tiến hành các hoạt động nhằm bảo tồn và sản xuất thành công con giống các đối tượng cá bản địa trên. Các đối tượng này được Trung tâm nuôi tách biệt trong 12 ao, không lẫn với đối tượng cá khác. Cá bố mẹ cũng được tách riêng để không bị phối cận huyết và được chăm sóc, theo dõi theo chế độ riêng nhằm tìm ra phương pháp lưu giữ tốt nhất cho sự sinh trưởng và phát triển của chúng. Hiện tại Trung tâm có khoảng 3 tấn cá bố mẹ và sản xuất được khoảng 551 vạn con giống các loại cá trôi ta, cá mè Việt Nam, cá trắm đen sông Hồng, cá rói, cá ngạnh…
Việc lưu trữ, nhân rộng và sản xuất giống các loài cá bản địa quý, hiếm thực sự cấp thiết, giúp giữ được giống thuần, nguồn gen bản địa quý của các giống cá. Đây là các giống cá được thị trường tiêu dùng ưa chuộng nên việc bảo tồn và nhân rộng giống cá góp phần tăng thu nhập cho người nuôi, từ đó giúp ngành thủy sản tỉnh có kế hoạch bảo tồn và định hướng những chính sách phát triển nuôi thủy sản bền vững, tham gia tái tạo nguồn lợi thủy sản tự nhiên. Thời gian tới Trung tâm sẽ tiếp tục phối hợp với Phòng NN và PTNT các huyện tổ chức các lớp tập huấn về kỹ thuật nuôi thủy sản, quản lý môi trường nuôi và phòng trừ dịch bệnh, tuyên truyền nâng cao ý thức bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản.
Không chỉ giống cá nước ngọt mà nguồn ngao giống bản địa (ngao dầu) cũng ngày càng bị suy giảm do bị khai thác quá mức, sử dụng các phương pháp, công cụ khai thác mang tính hủy diệt, khai thác trong thời gian mùa sinh sản, tận thu cả ngao có kích thước nhỏ hơn quy định… UBND tỉnh Nam Định đã giao Sở NN và PTNT phối hợp với Vườn quốc gia Xuân Thủy xây dựng khu bảo tồn và phát triển bền vững giống ngao bản địa tại khu vực cửa Ba Lạt thuộc vùng lõi Vườn quốc gia Xuân Thủy nhằm khôi phục, bảo vệ nguồn lợi tự nhiên giống ngao bản địa, tạo điều kiện cho cộng đồng địa phương tham gia quản lý, khai thác một cách hợp lý, bền vững tài nguyên thiên nhiên, giúp đảm bảo môi trường trước mắt và lâu dài.
Khu bảo tồn ngao bản địa có tổng diện tích 312,13ha, trong đó, khu nuôi ngao bố mẹ là 100ha, khu ương ngao giống là 212,13ha. Sản lượng trung bình 1 năm ước đạt 40 tấn. Đây là nơi lưu giữ, bảo vệ nguồn ngao bố mẹ và ngao giống nhỏ, tạo bãi sinh sản và bãi giống tự nhiên. Sở NN và PTNT kết hợp với Vườn quốc gia Xuân Thủy thu gom ngao giống bản địa ở địa phương và các vùng lân cận, tổ chức quản lý chăm sóc, theo dõi và nghiên cứu quá trình phát triển tại khu vực bảo tồn, xây dựng hệ thống trạm bảo vệ và các công trình hỗ trợ khác của khu bảo tồn ngao, giúp lưu giữ, bảo vệ, tái tạo nguồn lợi này.
Nâng cao nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường, nguồn lợi thủy sản
Bên cạnh việc bảo tồn các giống loài bản địa, tỉnh Nam Định cũng đã triển khai nhiều hoạt động nhằm nâng cao nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường, nguồn lợi thủy sản, giải quyết các vấn đề đặt ra trong việc khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản để phát triển ngành thủy sản bền vững, góp phần cải thiện và nâng cao đời sống của ngư dân. Nhân kỷ niệm 59 năm Ngày truyền thống Nghề cá Việt Nam (1/4/2018), Sở NN và PTNT tỉnh Nam Định đã tổ chức “Tháng hành động bảo vệ nguồn lợi thủy sản” từ ngày 30-3 đến hết tháng 4-2018 với chủ đề: “Bảo vệ nguồn lợi thủy sản vì sự phát triển bền vững”. Sở NN và PTNT đã chỉ đạo Chi cục Thủy sản cùng các cơ quan chức năng tích cực tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức, trách nhiệm bảo vệ nguồn lợi thủy sản cho cán bộ các cấp và cộng đồng ngư dân; đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, đơn vị, chính quyền địa phương trong việc tuyên truyền, vận động, giáo dục nhân dân tham gia công tác bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản. Trong Tháng hành động này, Chi cục Thủy sản Nam Định đã phối hợp với các địa phương tiến hành thả 1 triệu con giống thủy sản nước ngọt xuống sông Hồng tại xã Mỹ Tân (Mỹ Lộc). Trung tâm Giống thủy đặc sản tỉnh, Trung tâm Giống hải sản Nam Định chủ động sản xuất và cung ứng giống, phối hợp với Chi cục Thủy sản tổ chức thả giống tái tạo nguồn lợi thủy sản.
Năm 2018, Sở NN và PTNT Nam Định cho biết sẽ tăng cường việc xây dựng và nâng cao mô hình tổ chức quản lý thủy sản bền vững, nâng cao vai trò của cộng đồng ngư dân trong hoạt động quản lý, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, tổ chức nhiều lớp tập huấn kiến thức, pháp luật để ngư dân hiểu rõ trách nhiệm của mình; thúc đẩy phát triển kinh tế thủy sản theo hướng bền vững và có chiến lược bảo vệ phát triển nguồn lợi thủy sản dài hạn. Tiếp tục nâng cao năng lực khai thác thủy sản, đổi mới tổ chức sản xuất trên biển, phát triển và nâng cao hiệu quả đánh bắt xa bờ, từng bước giảm cường lực khai thác ven bờ.
Thu Hiền