Nguồn cung
Nghề đánh bắt cua Dungeness ở Đông Nam Alaska đã có một khởi đầu rất tốt trong mùa hè. Từ ngày 15 tháng 6 đến ngày 15 tháng 8 năm 2020, tổng sản lượng 5,8 triệu pound (tương đương 2.631 tấn) đã được cập cảng. Đây là sản lượng đánh bắt lớn thứ hai được ghi nhận sau kỷ lục của giai đoạn 2002 - 2003, và cao gấp đôi so với mức trung bình của 10 năm. Các tàu khai thác cua đã rất nỗ lực đánh bắt: tổng số 192 tàu có giấy phép đang hoạt động, so với mức trung bình 10 năm qua là 147 tàu có phép.
Năm 2020, sản lượng đánh bắt cua Dungeness xa hơn về phía Nam của bờ biển phía Tây Hoa Kỳ có vẻ thấp hơn mức trung bình. Tại bang Washington, khoảng 12 triệu pound (tương đương với 5.443 tấn) đã được cập cảng vào đầu tháng 7 năm 2020. Con số này thấp hơn một chút so với mức trung bình 10 năm qua. Tại Oregon, gần 20 triệu pound (9.072 tấn) đã được đánh bắt, so với 23 triệu pound (10.432 tấn) của năm 2018 và 18,7 triệu pound (8.482 tấn) của năm 2019. Tại California, tổng số cua Dungeness cập cảng lên tới 13,8 triệu pound (6.260 tấn) vào năm 2020, so với 13,5 triệu pound (6.124 tấn) vào năm 2019.
Vào giữa tháng 9 năm 2020, vẫn có một sự không chắc chắn về triển vọng cho mùa khai thác cua tuyết Alaska. Tổng sản lượng được phép khai thác (TAC) đã không được thiết lập, nhưng nhìn chung, các nhà quan sát trong ngành thủy sản dự kiến rằng nó sẽ ít nhiều giống như năm 2019, khi hạn ngạch là 34 triệu pound (15.422 tấn). Dữ liệu khảo sát bị thiếu do các cuộc khảo sát bị hủy bỏ sẽ khiến các cơ quan quản lý thận trọng hơn và có thể dẫn đến việc giảm TAC. Mùa cua tuyết Canada tiếp tục ở Newfoundland và Labrador, và đến đầu tháng 8 năm 2020, khoảng 90% trong số 28 hạn ngạch 510 tấn đã được đánh bắt.
Nguồn cung cua tuyết toàn cầu dự kiến sẽ đạt khoảng 100.000 tấn trong năm 2020, nhưng nhờ các chương trình khuyến mãi rất tích cực trong lĩnh vực bán lẻ, nhu cầu dự kiến sẽ vẫn tốt. Vụ mùa mới cua hoàng đế đỏ của Nga đã bắt đầu từ ngày 1 tháng 9 năm 2020 với hạn ngạch không dưới 16.305 tấn. Mùa đánh bắt kéo dài đến cuối năm 2020. Châu Á là thị trường quan trọng của ngành hàng này, và thị trường thủy sản tươi sống đặc biệt hấp dẫn do giá cua hoàng đế tươi sống ở thị trường Châu Á khá cao.
Sản lượng đánh bắt cua hoàng đế Na Uy ở biển Barents thấp hơn nhiều so với sản lượng đánh bắt cua hoàng đế Alaska và Nga, và có vẻ như sản lượng của năm 2020 sẽ ngang bằng với năm 2019. Xuất khẩu cua hoàng đế Na Uy trong các tháng từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2020 đạt 470 tấn, so với 494 tấn sản lượng cùng kỳ năm 2019. Thị trường lớn nhất là Hàn Quốc, tiếp theo là Hoa Kỳ và Việt Nam. Một giải pháp cho vấn đề đóng cửa nhà hàng và dịch vụ ăn uống là phương thức giao hàng tận nhà. Doanh số bán hàng trực tuyến được thiết lập, gần như tăng gấp bốn lần trong thời gian xảy ra đại dịch COVID-19. Có thể sự phát triển dịch vụ giao hàng tận nhà là phương thức lâu dài để đối phó với đại dịch.
Thương mại quốc tế
Nhập khẩu cua toàn cầu (tất cả các loại) giảm từ 191.165 tấn trong nửa đầu năm 2019 xuống 163.055 tấn trong cùng kỳ năm 2020 (-14,7%). Nhà nhập khẩu chính là Hoa Kỳ, chỉ giảm nhập khẩu rất nhẹ (-1,4%). Nhà nhập khẩu lớn thứ hai là Hàn Quốc, 26.569 tấn trong 6 tháng đầu năm năm 2020 so với 27.043 tấn trong cùng kỳ năm 2019.
Cho đến nay, tổng nhập khẩu cua của Hoa Kỳ dường như không bị ảnh hưởng bởi tình trạng COVID-19. Trong sáu tháng đầu năm 2020, tổng cộng 59.343 tấn đã được nhập khẩu, so với 60.201 tấn trong cùng kỳ năm 2019. Nhập khẩu cua của Hoa Kỳ từ Canada đã tăng mạnh trong nửa đầu năm 2020. Riêng trong tháng 6, tổng cộng 14.845 tấn được nhập khẩu từ Canada vào Hoa Kỳ. Mặt khác, nhập khẩu cua của Trung Quốc giảm hơn 31%, xuống còn 25.713 tấn. Tất cả các nhà cung cấp đều giảm lượng cung. Nhà cung cấp lớn nhất là Liên bang Nga, vận chuyển ít hơn 12% so với cùng kỳ năm 2019. Hoa Kỳ là nhà cung cấp lớn thứ hai, tiếp theo là Bangladesh. Trung Quốc là thị trường tiêu thụ cua sống lớn nhất, được đánh giá là vẫn duy trì thứ hạng trong năm 2020. Trung Quốc và phần còn lại của châu Á dự kiến chiếm hơn 50% lượng cua sống của Nga.
Nhập khẩu cua hoàng đế tươi sống của Hàn Quốc lên tới 3.339 tấn trong nửa đầu năm 2020. Liên bang Nga là nhà cung cấp lớn nhất, chiếm hơn 90%. Hàn Quốc cũng là nhà nhập khẩu quan trọng cua hoàng đế sống từ Na Uy. Cua Nauy đang có giá cao hơn một chút ở mức 39,78 USD/kg, so với 35,27 USD/kg đối với cua của Nga (giá ghi nhận trong tháng 6 năm 2020). Thị trường Nhật Bản đã sụt giảm trong những năm gần đây. Tuy nhiên, trong nửa đầu năm 2020, nhập khẩu cua hoàng đế đông lạnh đã tăng lên 1.202 tấn, so với 1.046 tấn cùng kỳ năm 2019.
Giá cua hoàng đế đông lạnh cũng tăng. Nhập khẩu cua tuyết Nhật Bản giảm 26% xuống còn 9.362 tấn. Xuất khẩu của Nga trong nửa đầu năm đã giảm 13,5% xuống 26.796 tấn. Thị trường chính cho đến nay vẫn là Hàn Quốc, chiếm không ít hơn hai phần ba tổng khối lượng.
Nhập khẩu ghẹ của Hoa Kỳ trong sáu tháng đầu năm 2020 lên tới 11.386 tấn, thấp hơn 7% so với cùng kỳ năm 2019. Riêng Indonesia chiếm không dưới 53% (tương đương 6.077 tấn trong tổng số nhập khẩu ghẹ của Hoa Kỳ sáu tháng đầu năm 2020). Tuy nhiên, nguồn cung từ Indonesia dự kiến sẽ chậm lại từ giữa mùa hè và năm mới 2021, do lượng ghẹ cập cảng thường đạt đỉnh điểm vào mùa mưa (kết thúc vào tháng Bảy). Sản lượng dự kiến sẽ không tăng trở lại cho đến khi mùa mưa tiếp theo bắt đầu vào tháng Giêng, có nghĩa là nguồn cung tăng cho thị trường Mỹ sẽ bắt đầu vào tháng 2 năm 2021. Giá dự kiến sẽ tăng lên.
Giá cả
Triển vọng của ngành cua tuyết rất lạc quan trước khi bùng phát COVID-19. Nhu cầu tốt và vẫn tiếp tục tăng. Nhưng khi đại dịch xảy ra, đã đóng cửa lĩnh vực dịch vụ thực phẩm và doanh số bán hàng đã bị chững lại. Tuy nhiên, doanh số thông qua lĩnh vực bán lẻ và mua mang về đã thay thế một phần những gì đã mất trong lĩnh vực dịch vụ thực phẩm. Giá đã thấp trong một khoảng thời gian.
Đến tháng 6 năm 2020, giá cua tuyết Canada đã tăng lên đáng kể. Nguồn cung có hạn và nhu cầu rất tốt. Tuy nhiên, ngay cả khi giá cả tăng vọt thì giá cua năm 2020 vẫn thấp hơn mức trung bình của 3 năm lại đây. Giá của ghẹ xanh (blue swimming crab) đã giảm ngay lập tức khi đại dịch COVID-19 bắt đầu xuất hiện, nhưng giá ghẹ xanh đang dần dần phục hồi. Mặc dù vậy, trong tháng 6 năm 2020, giá vẫn thấp hơn khoảng 1,00 USD so với giá của tháng 1 năm 2020. Phần lớn sự sụp đổ của lĩnh vực dịch vụ ăn uống đã kéo giá cả đi xuống.
Dự báo
Nguồn cung sẽ đủ trong những tháng tới và giá dự kiến sẽ tăng một chút. Với sự trở lại của lĩnh vực dịch vụ thực phẩm, chắc chắn một số lượng cua sẽ chuyển trở lại tiêu thụ ở lĩnh vực dịch vụ ăn uống tại nhà hàng (từ lĩnh vực bán lẻ và đồ ăn mang về).
Mùa cua hoàng đế Nga bắt đầu từ ngày 1 tháng 9 năm 2020, dự kiến sẽ cho kết quả tốt, và phần lớn sản lượng sẽ được vận chuyển dưới dạng cua sống đến các thị trường Trung Quốc và Hàn Quốc. Nguồn cung ghẹ (swimming crab) khan hiếm trong những tháng cuối năm 2020 do sản lượng ở Indonesia giảm và giá sẽ tăng cho đến khi nguồn cung cải thiện trong năm mới 2021.
Ngọc Thúy (theo FAO)