Tính riêng tháng 9, xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 5,85 tỷ USD, tăng 31% so với tháng 9/2023; trong đó, xuất khẩu nông sản chính 3,41 tỷ USD (tăng 50,9%), lâm sản 1,33 tỷ USD (tăng 11%), thủy sản 920 triệu USD (tăng 13,4%). Lũy kế 9 tháng năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 46,28 tỷ USD, tăng 21% so với cùng kỳ năm trước.
Đóng góp vào kết quả này có: nông sản 24,85 tỷ USD (tăng 27,7%); lâm sản 12,46 tỷ USD (tăng 20,3%); thủy sản 7,23 tỷ USD (tăng 9,5%). Kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng chủ lực của ngành đều cao hơn cùng kỳ năm trước như: gỗ và sản phẩm gỗ 11,66 tỷ USD, tăng 21,3%; tôm 2,79 tỷ USD, tăng 10,5%; cá tra 1,36 tỷ USD, tăng 7,8%.
Trong 9 tháng, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản vào các thị trường đều tăng như: châu Á tăng 17,4%; châu Mỹ tăng 26,1%; châu Âu tăng 34,6%; châu Đại Dương tăng 16,1%; riêng châu Phi giảm 0,3%. Mỹ, Trung Quốc và Nhật Bản tiếp tục là 3 thị trường xuất khẩu lớn nhất; trong đó Mỹ chiếm tỷ trọng cao nhất với mức 21,6%; tiếp đến là Trung Quốc chiếm 20,8% và Nhật Bản chiếm 6,6%.
Về nhập khẩu, kim ngạch nhập khẩu nông lâm thủy sản trong 9 tháng năm 2024 là 32,42 tỷ USD, tăng 7,5%. Trong đó, kim ngạch nhập khẩu nông sản là 19,95 tỷ USD, tăng 7,6%; thủy sản 1,89 tỷ USD, giảm 2,5%; lâm sản 2,09 tỷ USD, tăng 25,7%. Giá trị nhập khẩu nông lâm thủy sản từ châu Á 9,4 tỷ USD, tăng 10,2%; châu Mỹ 7,99 tỷ USD, tăng 13,9%; châu Đại Dương 1,3 tỷ USD, giảm 39,4%; châu Âu 1,5 tỷ USD, tăng 22,4% và châu Phi 1,3 tỷ USD, giảm 12,2%.
Trong nước, mặc dù có biến động tăng ở một số mặt hàng tuy nhiên vẫn giữ ở mức ổn định. Ở lĩnh vực thủy sản: Giá cá tra tăng nhẹ (từ 150 đồng - 300 đồng/kg); giá tôm thẻ giữ ở mức ổn định so với tháng trước, duy trì ở mức 83.000 đồng/kg.
Để thúc đẩy xuất khẩu, các địa phương đã thiết lập và cấp 7.639 mã số vùng trồng tại 56 tỉnh và 1.557 mã số cơ sở đóng gói được phép xuất khẩu sang các thị trường: Trung Quốc, Mỹ, Australia, New Zealand, Hàn Quốc, Nhật Bản, EU… Cùng với đó, các đơn vị chức năng tiếp tục phát triển thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Đặc biệt là xử lý các vấn đề thị trường nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu nông sản, thủy sản; triển khai các Đề án thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản…
Theo Tạp chí Công Thương (Bộ Công Thương), việc phê duyệt và triển khai các Đề án thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản sang các thị trường lớn từ cuối năm 2023, kết hợp triển khai các giải pháp mở cửa thị trường, tìm kiếm, ký kết các đơn hàng mới trong năm 2024 đã có hiệu quả, giúp tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản tăng 21%, duy trì xuất siêu trung bình mỗi tháng trên 1,5 tỷ USD. Tính chung 9 tháng, giá trị xuất siêu nông lâm thủy sản đạt 13,86 tỷ USD, tăng 71,2% so với cùng kỳ năm trước.
Công tác thiết lập và cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói đã đạt được nhiều kết quả tích cực góp phần định hướng sản xuất theo nhu cầu của thị trường, nâng cao uy tín nông lâm thủy sản Việt Nam. Thời gian tới, cơ quan chức năng tiếp tục xử lý các vấn đề thị trường; triển khai các Đề án thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản sang các thị trường: Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, EU; mở cửa các thị trường mới, còn nhiều tiềm năng như: các nước Hồi giáo Halal, Trung Đông, Châu Phi...
Bên cạnh đó, tiếp tục thúc đẩy tận dụng các Hiệp định Thương mại tự do (FTA), nhất là các Hiệp định CPTPP, EVFTA để đẩy mạnh xuất khẩu hàng nông lâm thủy sản chủ lực, hỗ trợ doanh nghiệp ký kết đơn hàng xuất khẩu mới; phối hợp hỗ trợ bảo hộ nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm xuất khẩu tiềm năng của Việt Nam.
Xuất khẩu thủy sản quý III/2024 tăng gần 13%
Sau 4 năm bị xáo trộn, diễn biến của các thị trường đang dần ổn định trở lại, xuất khẩu thủy sản Việt Nam năm 2024 đã quay trở lại quỹ đạo thông thường. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), 9 tháng đầu năm, xuất khẩu thủy sản đã đạt 7,16 tỷ USD, tăng 8,5% so với cùng kỳ năm trước. Riêng trong tháng 9/2024, xuất khẩu thủy sản đạt 866 triệu USD, tăng 6,4% so với tháng 9/2023.
VASEP nhận định, sau 4 năm bị xáo trộn bởi dịch Covid-19, chiến tranh, lạm phát, diễn biến của các thị trường đang dần ổn định, xuất khẩu thủy sản Việt Nam năm 2024 đã quay trở lại quỹ đạo thông thường là tăng tốc trong nửa cuối năm, đạt đỉnh vào quý III. Cụ thể, xuất khẩu thủy sản trong quý III năm nay đạt 2,76 tỷ USD, tăng gần 13% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, các mặt hàng chủ lực đều có những bứt phá đáng kể gồm xuất khẩu cá tra tăng 13,5%, tôm tăng 17,5%, cua ghẹ tăng 56%, nhuyễn thể có vỏ tăng 95%.
Trong tháng 9, xuất khẩu cá ngừ giảm gần 6% so với cùng kỳ, khiến cho hoạt động xuất khẩu trong quý III chỉ cao hơn khoảng 4% so với cùng kỳ năm trước. Bắt đầu từ tháng 8, xuất khẩu cá ngừ chững lại và đang có chiều hướng tụt dốc trong những tháng cuối năm, vì quy định đánh bắt cá ngừ kích thước tối thiểu 0,5m khiến cho ngư dân không khai thác được, doanh nghiệp không có nguyên liệu để chế biến. Tính tới cuối tháng 9, xuất khẩu cá ngừ tăng 16% so với cùng kỳ năm trước đạt 715 triệu USD. Trong đó cá ngừ loin/phile đông lạnh chiếm 48% với 346 triệu USD, tăng 9,6%, xuất khẩu cá ngừ đóng hộp chiếm 30% đạt 214 triệu USD, tăng 16,6%. Phần lớn tăng trưởng xuất khẩu cá ngừ đều là kết quả của nửa đầu năm.
Xuất khẩu cá tra 9 tháng đầu năm mang về kim ngạch 1,46 tỷ USD, tăng 8% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, nhóm cá tra chế biến tuy chiếm tỷ trọng khiêm tốn nhưng tăng đột phát 42%, cá tra nguyên con đông lạnh tăng 24%, cá tra phile/cắt khúc đông lạnh tăng nhẹ 4%.
Tôm mang về kim ngạch xuất khẩu cao nhất với gần 2,8 tỷ USD, tăng 10,5% so với cùng kỳ năm 2023. Trong năm 2024, tôm đông lạnh xuất khẩu vẫn bị tác động bởi xu hướng giá chưa phục hồi rõ rệt, cùng với áp lực giá bán cạnh tranh với tôm Ecuador và Ấn Độ. Tuy nhiên, tôm chế biến của Việt Nam vẫn có vị thế tốt ở các thị trường. Do vậy, tính đến cuối tháng 9, xuất khẩu tôm chân trắng chế biến vẫn tăng gần 10%, trong khi xuất khẩu tôm chân trắng đông lạnh tăng nhẹ hơn với mức 4,5%. Lũy kế 9 tháng đầu năm, xuất khẩu tôm chân trắng đạt gần 2 tỷ USD, xuất khẩu tôm sú đạt 334 triệu USD.
Đối với mặt hàng mực, bạch tuộc, phân khúc sản phẩm chế biến cũng có tín hiệu xuất khẩu tốt hơn so với hàng đông lạnh. Theo đó, xuất khẩu mực chế biến 22% trong quý III và tăng 13% trong 9 tháng đầu năm. Tuy nhiên, tổng kim ngạch xuất khẩu mực, bạch tuộc trong 3 quý đầu năm vẫn giảm nhẹ 2,7% so với cùng kỳ, đạt 464 triệu USD.
Xuất khẩu các loài cá khác (chủ yếu là cá biển) đã có tăng trưởng nhẹ trong quý III (+1,5%) đạt trên 181 triệu USD. Lũy kế 9 tháng đầu năm, xuất khẩu các loài cá khác đạt 1,34 tỷ USD, giảm nhẹ 3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, các sản phẩm phile vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất với gần 479 triệu USD, tăng nhẹ 2,2% so với cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu chả cá surimi tiếp tục giảm 3% trong quý III và lũy kế 9 tháng đầu năm giảm gần 11% so với cùng kỳ đạt 203 triệu USD.
Xuất khẩu cua ghẹ từ đầu năm tới nay luôn giữ được mức tăng trưởng cao. Riêng trong quý III, xuất khẩu sản phẩm này tăng 56% và 9 tháng đầu năm tăng 66% đạt 227 triệu USD, chủ yếu nhờ xuất khẩu sản phẩm cua sống sang thị trường Trung Quốc tăng mạnh.
Theo VASEP, tiếp tục tăng trưởng trong tháng 9 xuất khẩu thủy sản đang có tín hiệu tích cực cho cộng đồng ngành thủy sản, với niềm tin năm 2024, xuất khẩu thủy sản sẽ đạt được kết quả tốt hơn so với năm 2023 với dự kiến kim ngạch 9,5 tỷ USD, tăng 7%. Trong đó, xuất khẩu tôm ước đạt gần 4 tỷ USD, cá tra đạt khoảng 2 tỷ USD, cá ngừ xấp xỉ 1 tỷ USD, mực, bạch tuộc khoảng 640 triệu USD, còn lại là các mặt hàng cá biển và hải sản khác. Nhu cầu của các thị trường đang hồi phục, giá xuất khẩu ở các thị trường đang và sẽ tiếp tục tăng là động lực cho doanh nghiệp thúc đẩy xuất khẩu trong những tháng cuối năm và năm 2025.
Ngọc Thúy - FICen