Dưới sự chỉ đạo của CHính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ đã ban hành hàng loạt văn bản chỉ đạo quan trọng để khắc phục kịp thời các khuyến nghị của EC.
Ban Chỉ đạo Chống khai thác IUU thành phố Cần Thơ đã hoạt động tích cực, tổ chức 10 cuộc họp, 04 đối thoại trực tiếp với ngư dân và 12 đợt kiểm tra thực tế. Các đơn vị tại Cần Thơ cũng thực hiện nghiêm Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư, Nghị quyết số 52/NQ-CP của Chính phủ và các Công điện của Thủ tướng Chính phủ.
Công tác truyền thông và nâng cao nhận thức
Một trong những thành công nổi bật là công tác truyền thông về IUU đã được thực hiện thường xuyên và sâu rộng, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng ngư dân về pháp luật và các quy định về ranh giới biển đảo. Thành phố Cần Thơ đã thực hiện các phóng sự và tuyên truyền về chống khai thác IUU, 02 chương trình điểm hẹn ngư dân, nhiều bài báo đăng tải công tác chống IUU tại địa phương.
Trong khuôn khổ chiến dịch truyền thông, lực lượng bộ đội Biên phòng phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng các địa phương ven biển thực hiện tháng cao điểm tuyên truyền chống IUU, tổ chức 16 lớp tuyên truyền Luật thủy sản 2017. Thành phố cũng đã phối hợp với Bộ tư lệnh Vùng 2 Hải quân và Bộ tư lệnh Vùng Cảnh sát Biển 4 tổ chức 03 đợt tập huấn, thu hút 350 ngư dân tham dự. Các hình thức tuyên truyền đã được áp dụng đa dạng như tổ chức 12 cuộc tuyên truyền trực tiếp cho 620 người, tuyên truyền nhỏ lẻ 521 lượt/968 lượt ngư dân, xây dựng và phát sóng 06 bản tin/phóng sự trên các kênh truyền hình và mạng xã hội, cùng với việc phát 700 tờ rơi tuyên truyền về các hành vi vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp. Nhờ đó, chủ phương tiện, thuyền trưởng, và ngư dân đã nâng cao nhận thức và nghiêm chỉnh chấp hành các quy định.
Thành tựu trong quản lý đội tàu và giám sát VMS
Cần Thơ đã đạt được những kết quả ấn tượng trong việc quản lý đội tàu và kiểm soát hoạt động khai thác. Đến ngày 30/11/2025, tổng số tàu cá đã đăng ký là 784 chiếc. Thành phố đã hoàn thành việc cập nhật đầy đủ 784/784 chiếc (đạt 100%) vào cơ sở dữ liệu quốc gia Vnfishbase, đồng thời cập nhật Căn cước công dân (CCCD) cho 100% chủ tàu (784/784). Công tác cấp giấy phép khai thác thủy sản cũng đạt 100%, với 784/784 giấy phép đã được cấp.
 |
Đối với công tác đăng kiểm, thành phố đã rà soát và thực hiện niêm phong 28 tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, trong đó có 24 tàu từ 15 mét trở lên. Các chủ tàu đã ký cam kết không đưa tàu đi hoạt động, và các tàu này được niêm yết tại khu vực tập trung, giao cho chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng theo dõi, quản lý. Trong giai đoạn từ đầu năm 2024 đến cuối tháng 11/2025, thành phố Cần Thơ đã xóa đăng ký 26 tàu cá theo đúng quy định trên hệ thống VnFishbase. Về giám sát hành trình (VMS), Cần Thơ đã đạt mục tiêu 100% tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 mét trở lên (tổng cộng 341 tàu) đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Tất cả các thiết bị VMS đều được lắp đặt và kẹp chì đúng quy trình. Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư đã thành lập Tổ Giám sát hành trình trên tàu cá, thực hiện trực ban 24/7 để theo dõi, phát hiện, cảnh báo tàu cá mất kết nối hoặc vượt ranh giới khai thác.
Kết quả theo dõi cho thấy tác dụng từ sự quyết liệt trong quản lý. Từ đầu năm 2024 đến nay, thành phố Cần Thơ không xảy ra tình trạng tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 24 mét trở lên mất kết nối trên biển quá 06 giờ không báo cáo vị trí về bờ, hoặc mất kết nối trên 10 ngày không đưa tàu về bờ. Đặc biệt, qua hệ thống giám sát, Cần Thơ không có tàu cá nào vượt ranh giới ra hoạt động ở vùng biển nước ngoài từ đầu năm 2024 đến nay. Điều này thể hiện nỗ lực lớn trong việc quản lý và ngăn chặn tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.
Đối với các trường hợp tàu cá có chiều dài lớn nhất trên 24m mất kết nối VMS từ 6 giờ đến 10 ngày, trong năm 2024 ghi nhận 174 lượt (của 14 tàu). Số trường hợp mất kết nối đã giảm 2/3 trong năm 2025, chỉ còn ghi nhận 51 lượt (của 10 tàu). Ngay khi nhận được thông báo từ Trung tâm Thông tin Thủy sản và Kiểm ngư, Chi cục đã liên hệ trực tiếp yêu cầu chủ tàu khắc phục hoặc báo cáo vị trí tọa độ. Do đó, 24 lượt tàu cá có chiều dài từ 24m trở lên mất kết nối quá 6 giờ trên biển đã thực hiện đúng quy định và không bị xử phạt vi phạm hành chính. Tuy nhiên, đối với tàu cá có chiều dài từ 15 mét đến dưới 24 mét, thành phố đã phát hiện và ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 04 tàu cá vi phạm quy định mất kết nối (trong đó có 03 tàu mất kết nối trên 06 giờ không báo cáo vị trí, 01 tàu mất kết nối trên 10 ngày không đưa tàu về bờ).
Kiểm soát cảng cá và truy xuất nguồn gốc
 |
Công tác kiểm soát tại cảng cá và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác là một yêu cầu then chốt của EC. Thành phố Cần Thơ hiện có 02 cảng cá đã công bố mở là cảng Trần Đề (loại I) và cảng Mỏ Ó (loại III), trong đó cảng Trần Đề được chỉ định đủ điều kiện xác nhận nguồn gốc thủy sản khai thác. Sở Nông nghiệp và Môi trường đã bố trí đủ nguồn lực để kiểm tra, kiểm soát, và xử lý vi phạm tại Cảng cá Trần Đề. Thành phố đã triển khai hệ thống phần mềm truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử (eCDT VN). Kết quả cho thấy, hệ thống đã thực hiện xác nhận cho 4.875 lượt tàu cá yêu cầu xuất cảng và 4.601 lượt tàu cá cập cảng. Đã cấp 3.070 biên nhận bốc dỡ hàng thủy sản, 196 giấy xác nhận nguồn gốc thủy sản (SC) và 11 giấy chứng nhận khai thác thủy sản (CC). Đồng thời, thành phố đã triển khai thực hiện nhật ký điện tử cho 55 tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 mét trở lên. Công tác truy xuất nguồn gốc được thực hiện nghiêm túc, hồ sơ được lưu trữ đầy đủ, ngăn nắp. Ban Quản lý Cảng cá Trần Đề duy trì cán bộ trực 24/7. Tổ Kiểm soát nghề cá tại cảng (tổ IUU) cũng làm việc 24/24h. Đến nay, tổ đã kiểm soát 7.721 lượt tàu cập cảng và 5.886 tàu rời cảng. Sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng đạt 75.766 tấn.
Thực thi pháp luật và xử lý vi phạm
Thành phố Cần Thơ đã thể hiện sự kiên quyết trong việc xử lý các hành vi vi phạm IUU, trong 2 năm 2024 và 2025, tổng số vụ vi phạm về khai thác IUU đã được xử lý hành chính là 24 vụ, trong đó năm 2024 là 15 vụ vi phạm, đã xử phạt 15 vụ với tổng số tiền 103.750.000 đồng; Năm 2025 xử lý 09 vụ vi phạm với tổng số tiền 197.750.000 đồng. Tổng số vụ đã đóng hồ sơ không xử phạt là 24 vụ. Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng Lực lượng Biên phòng và Chính quyền địa phương đã xử lý dứt điểm các vụ việc vi phạm, không còn tồn đọng.
Định hướng trọng tâm trong thời gian tới
Dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực nhờ sự quan tâm chỉ đạo của các cấp và sự nỗ lực của các đơn vị chức năng, vẫn còn một số tồn tại, hạn chế cần khắc phục. Cụ thể, công tác quản lý, giám sát VMS vẫn còn ghi nhận tàu cá mất tín hiệu kết nối ngoài khơi. Công tác gia hạn đăng kiểm gặp khó khăn do một số chủ tàu bỏ tàu nằm bờ, đi làm ăn ở địa phương khác, hoặc tàu nằm bờ lâu năm không đủ điều kiện gia hạn đăng kiểm.
Nhằm phòng chống khai thác IUU một cách hiệu quả, thành phố Cần Thơ đã đề ra các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm như cam kết tiếp tục thực hiện nghiêm các chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Thành ủy và UBND thành phố. Các đơn vị chuyên môn cần tăng cường phối hợp với lực lượng Biên phòng, Công an, và Chính quyền địa phương để triển khai đợt hoạt động cao điểm chống khai thác IUU, nhằm ngăn chặn triệt để tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Tiếp tục triển khai các hình thức thông tin, truyền thông phù hợp về nỗ lực chống khai thác IUU, tuyên truyền và tập huấn quy định pháp luật về chống khai thác IUU cho cộng đồng ngư dân và các tổ chức, cá nhân có liên quan.
Trong công tác quản lý đội tàu và giám sát VMS, Cần Thơ đặt mục tiêu đảm bảo nắm chắc thực trạng đội tàu và hướng dẫn từng chủ tàu thủ tục gia hạn đăng kiểm, cập nhật 100% dữ liệu tàu cá vào VNFishbase. Tiếp tục theo dõi, giám sát 100% tàu cá hoạt động trên biển qua hệ thống VMS, xử lý nghiêm từng trường hợp vi phạm về mất kết nối VMS, các tàu không báo cáo vị trí 6 tiếng một lần, tàu mất kết nối quá 10 ngày không đưa tàu về bờ…, lập danh sách theo dõi, xử lý triệt để các vụ việc. Đảm bảo 100% tàu cá từ 15 mét trở lên ra vào cảng, xuất nhập bến phải có đầy đủ giấy tờ và thiết bị VMS phải hoạt động liên tục theo quy định. Cùng với đó, tiến hành quản lý, kiểm soát 100% tàu cá tỉnh khác hoạt động trên địa bàn thành phố, chia sẻ và trao đổi thông tin giữa các địa phương có liên quan để kịp thời ngăn chặn, xử lý các trường hơp vi phạm IUU. Đặc biệt, thành phố sẽ xác minh, xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm quy định về mất kết nối VMS, vượt ranh giới cho phép trên biển, và đặc biệt là điều tra, xử lý triệt để các trường hợp tàu cá gửi thiết bị VMS trên tàu cá khác, hoặc tiếp tay vận chuyển thiết bị VMS. Kiên quyết thực hiện các biện pháp mạnh, không để tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Tiến hành điều tra, xử phạt nghiêm 100% các tàu cá vi phạm.
Về truy xuất nguồn gốc, thành phố cam kết 100% tàu cá từ 15 mét trở lên bốc dỡ sản phẩm tại cảng phải được giám sát và truy xuất nguồn gốc, đảm bảo tính phù hợp của nhật ký khai thác và dữ liệu VMS với sản lượng và thành phần loài phù hợp với nghề khai thác. Cần Thơ kiên quyết thực hiện đúng quy định công tác xác nhận, chứng nhận sản phẩm khai thác.
Hương Trà