Vào giữa tháng 7 vừa qua, cơn bão Wipha đã tấn công miền Bắc và Bắc Trung Bộ, để lại hậu quả nặng nề với lũ lụt nghiêm trọng, sạt lở đất và thiệt hại lớn về kinh tế, đặc biệt tại các tỉnh như Nghệ An, Quảng Ninh, Hải Phòng, Thanh Hóa và Hà Tĩnh. Với sức gió cấp 9 - 10, giật cấp 11 - 12 khi đổ bộ, bão đã gây ngập lụt diện rộng, phá hủy nhà cửa, mùa màng và các cơ sở nuôi trồng thủy sản. Trước tình hình này, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhanh chóng ban hành Công điện số 120/CĐ-TTg vào ngày 23/7/2025, đưa ra các chỉ đạo cụ thể nhằm khắc phục hậu quả bão, khôi phục sản xuất và ổn định đời sống người dân.
Công điện của Thủ tướng nhấn mạnh nguyên tắc “bốn tại chỗ” – chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, vật tư tại chỗ và hậu cần tại chỗ – để đảm bảo các biện pháp ứng phó được triển khai nhanh chóng, hiệu quả và sát với thực tế. Các chỉ đạo tập trung vào ba lĩnh vực chính: khôi phục sản xuất nông nghiệp, thủy sản, đảm bảo an toàn giao thông và hỗ trợ tài chính cho các khu vực bị ảnh hưởng. Thủ tướng yêu cầu các địa phương, đặc biệt là các tỉnh chịu thiệt hại nặng như Nghệ An, Quảng Ninh, Hải Phòng, Hưng Yên, Ninh Bình, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Bắc Ninh, Lạng Sơn, Phú Thọ, Thái Nguyên và Hà Nội, triển khai ngay các biện pháp cần thiết để giảm thiểu thiệt hại và khôi phục sinh kế cho người dân.
Phục hồi sản xuất và đảm bảo an toàn giao thông
Ngành thủy sản là một trong những lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Bão Wipha đã phá hủy nhiều ao nuôi tôm, cá tại các tỉnh ven biển, đặc biệt ở Nghệ An, nơi lũ lụt lịch sử ở thượng nguồn sông Cả vượt quá khả năng thiết kế của hồ chứa Bản Vẽ, nhấn chìm các khu nuôi trồng thủy sản. Theo các thông tin ghi nhận, hàng nghìn tấn tôm sú, tôm thẻ chân trắng và cá tra bị cuốn trôi, cùng với các cơ sở hạ tầng như hệ thống cấp nước và lưới chắn bị hư hỏng nặng. Thủ tướng chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phối hợp với các địa phương cung cấp giống tôm, cá mới, hỗ trợ kỹ thuật và vật tư để tái thiết các ao nuôi. Đồng thời, các địa phương được yêu cầu tiêu úng khẩn cấp, gia cố các khu vực dễ bị tổn thương và sửa chữa các công trình thủy lợi, đê điều để bảo vệ các khu nuôi trồng còn lại trước nguy cơ các đợt mưa lũ tiếp theo.
Bên cạnh thủy sản, sản xuất nông nghiệp cũng là ưu tiên hàng đầu trong chỉ đạo của Thủ tướng. Bão xảy ra đúng vào mùa gieo trồng, khiến nhiều cánh đồng lúa và cây trồng có giá trị kinh tế cao bị ngập úng. Thủ tướng yêu cầu các địa phương triển khai các biện pháp tiêu úng, bảo vệ mùa màng và phân phối giống cây trồng, phân bón để nông dân nhanh chóng khôi phục sản xuất. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn được giao nhiệm vụ rà soát và sửa chữa các công trình thủy lợi, đê điều và hồ chứa bị hư hỏng, đồng thời phối hợp với các cơ quan liên quan để giải quyết các kiến nghị hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi và các nguồn lực cần thiết cho người dân.
An toàn giao thông là một trọng tâm khác trong nỗ lực khắc phục hậu quả bão. Mưa lớn và sạt lở đất đã làm gián đoạn nhiều tuyến đường, đặc biệt ở các khu vực miền núi và dễ ngập lụt, gây khó khăn cho việc vận chuyển thủy sản tươi sống và các sản phẩm nông nghiệp đến thị trường. Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng đảm bảo an toàn cơ sở hạ tầng giao thông, yêu cầu sửa chữa ngay các tuyến đường bị sạt lở và ngập lụt. Các lực lượng được triển khai để giám sát và kiểm soát giao thông tại các điểm nguy hiểm, đảm bảo lưu thông thông suốt trên các tuyến giao thông chính, vốn đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển hàng cứu trợ và duy trì chuỗi cung ứng thủy sản, nông sản.
Hỗ trợ tài chính và xây dựng khả năng phục hồi bền vững
Về mặt tài chính, Thủ tướng yêu cầu các địa phương sử dụng ngân sách dự phòng và huy động nguồn lực để hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng, đặc biệt là các hộ thu nhập thấp, gia đình chính sách và các nhóm yếu thế. Bộ Tài chính được giao nhiệm vụ phối hợp với các cơ quan liên quan để xử lý các đề xuất hỗ trợ bổ sung, đảm bảo tuân thủ quy định để tránh thất thoát, lãng phí. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Hà Nội đã phân bổ 51 tỷ đồng để hỗ trợ 11 tỉnh bị ảnh hưởng nặng, bao gồm 5 tỷ đồng cho mỗi tỉnh Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Giang, Phú Thọ, Thái Nguyên, Yên Bái, Lào Cai, Cao Bằng và Lạng Sơn, cùng 3 tỷ đồng cho Bắc Ninh và Vĩnh Phúc. Các khoản hỗ trợ này tập trung vào sửa chữa nhà cửa, tái thiết cơ sở hạ tầng thủy sản và cung cấp nhu yếu phẩm thiết yếu.
Thủ tướng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá và rút kinh nghiệm từ thiên tai. Các địa phương được yêu cầu lập báo cáo chi tiết về thiệt hại, hiệu quả ứng phó, những khó khăn, vướng mắc và đề xuất các giải pháp phục hồi bền vững, nộp về Thủ tướng. Đặc biệt, các báo cáo cần tập trung vào tác động đối với ngành nông nghiệp trong đó có lĩnh vực thủy sản như thiệt hại về ao nuôi, tàu thuyền đến chuỗi cung ứng và xuất khẩu. Những bài học kinh nghiệm này sẽ định hình các chiến lược chuẩn bị cho thiên tai trong tương lai, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu khiến các sự kiện thời tiết cực đoan ngày càng nghiêm trọng.
Bộ Quốc phòng và Bộ Công an được Thủ tướng chỉ đạo huy động lực lượng quân đội và công an để hỗ trợ cứu hộ, sơ tán và sửa chữa cơ sở hạ tầng. Sự sẵn sàng của các lực lượng này đảm bảo rằng các địa phương nhận được hỗ trợ kịp thời khi cần thiết. Đồng thời, các cơ quan truyền thông nhà nước như Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam và Thông tấn xã Việt Nam được giao nhiệm vụ cung cấp thông tin kịp thời về diễn biến bão và các biện pháp an toàn, giúp người dân, phản ứng hiệu quả.
Hậu quả của bão Wipha đã phơi bày sự dễ bị tổn thương của Việt Nam, đặc biệt là ngành thủy sản, trước các thảm họa thiên nhiên. Năm 2024 đã chứng kiến những sự kiện thời tiết cực đoan, như bão Yagi vào tháng 9 năm ngoái, gây thiệt hại kinh tế hơn 83 nghìn tỷ đồng, trong đó thủy sản và nông nghiệp chiếm phần lớn. Kinh nghiệm từ Yagi đã định hình cách tiếp cận với Wipha, với sự nhấn mạnh vào hệ thống cảnh báo sớm, phối hợp liên ngành và sự tham gia của cộng đồng. Phản ứng nhanh chóng và chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ trong bão Wipha thể hiện khả năng ngày càng tăng của Việt Nam trong việc quản lý thiên tai, đặc biệt trong việc bảo vệ các ngành kinh tế chủ lực như thủy sản.
Hải Đăng