Kiểm soát và quản lý chặt chẽ
Tình trạng khai thác IUU không chỉ ảnh hưởng đến vấn đề môi trường biển, mà còn là rào cản lớn trong tiến trình phát triển ngành thủy sản bền vững và hội nhập quốc tế của Việt Nam. Đặc biệt, khi Ủy ban châu Âu (EC) vẫn duy trì “Thẻ vàng” với thủy sản khai thác của Việt Nam, công tác phòng chống khai thác IUU đã và đang trở thành một nhiệm vụ chiến lược, cấp bách.
Tại vùng biển Tây Nam Tổ quốc nói chung và khu vực biển của tỉnh Bạc Liêu nói riêng, hàng ngày nhiều tàu cá trong và ngoài tỉnh hoạt động thường xuyên để khai thác hải sản. Chính vì vậy, tỉnh Bạc Liêu luôn đẩy mạnh trong công tác quản lý, kiểm soát hoạt động khai thác thủy sản.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bạc Liêu, tính đến nay trên địa bàn tỉnh, tổng số tàu cá đã được đăng ký là 843 chiếc. Còn 15 chiếc không đủ điều kiện đăng ký. Những tàu cá không đủ điều kiện đăng ký này đều được cơ quan chức năng của tỉnh quản lý, theo dõi, giám sát, kiểm soát nghiêm ngặt và chặt chẽ, không để tàu cá tham gia khai thác thủy sản, tiến hành giải bản tàu cá theo quy định.
Song song với đó, lực lượng chức năng của tỉnh còn đẩy mạnh kiểm soát tàu cá ra, vào cảng, thực hiện đúng quy trình báo trước 01 giờ khi cập cảng, thu nhật ký, báo cáo khai thác, nhật ký thu mua, chuyển tải; giám sát sản lượng thuỷ sản, thành phần loài khi bốc dỡ tại cảng theo quy định. Văn phòng đại diện thanh tra, kiểm soát nghề cá đã triển khai kiểm tra tàu cá ra, vào cảng; ghi chép vào biên bản kiểm tra khi tàu vào, tàu rời cảng và cập nhật vào sổ theo dõi đúng mẫu quy định.
Trong 5 tháng đầu năm 2025, đã thực hiện cập cảng trên hệ thống phần mềm truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử (eCDT) là 2.171 lượt, trong đó tàu ngoài tỉnh 1.272 lượt; thực hiện xuất cảng trên eCDT là 2.394 lượt, trong đó tàu ngoài tỉnh 1.476 lượt. Đã cấp 115 giấy xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác (SC) với sản lượng 1.799,750 tấn, chiếm 9,4% so với sản lượng được giám sát qua cảng; đã cấp 145 giấy chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác (CC) với khối lượng 2.139.031kg.
Cùng với việc quản lý, giám sát chặt chẽ các phương tiện, Bạc Liêu đã chủ động đẩy mạnh công tác tuyên truyền Luật Thủy sản 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật, các quy định về khai thác IUU thông qua lồng ghép công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá tại Văn phòng Đại diện tại cảng cá; thông qua công tác tuần tra, kiểm tra trên biển và tại các trạm kiểm soát Biên phòng đã tổ chức tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật và phát tờ rơi cho 661 phương tiện/3.139 lượt thuyền viên về các nội dung có liên quan đến chống khai thác IUU. Bên cạnh đó, vận động các chủ phương tiện, thuyền trưởng cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài; qua đó 100% chủ phương tiện, thuyền trưởng làm cam kết trước khi ra biển hoạt động khai thác thuỷ sản.
Trong thực thi pháp luật, xử lý vi phạm IUU được thông qua các đợt ra quân kiểm tra liên ngành, các ngành chức năng của tỉnh đã phát hiện và xử lý hàng loạt trường hợp vi phạm. Trong tháng 5 năm 2025 đã lập biên bản vi phạm hành chính và ra quyết định xử phạt 08 trường hợp/08 phương tiện với tổng số tiền xử phạt trên 151 triệu đồng. Luỹ kế 5 tháng đầu năm 2025 xử phạt 13 trường hợp/13 phượng tiện với tổng số tiền trên 200 triệu đồng.
Một số giải pháp trọng tâm
Để cuộc chiến chống khai thác IUU tỉnh Bạc Liêu đạt hiệu quả bền vững, góp phần cùng cả nước gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của EC, thời gian tới tỉnh Bạc Liêu tiếp tục thực hiện toàn diện, đồng bộ, quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác IUU theo chỉ đạo của Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU và các Bộ, ngành trung ương,.. Thường xuyên kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU tại địa phương.
Riêng đối với 15 tàu cá không đủ điều kiện đăng ký, cơ quan chức năng của tỉnh tiếp tục kiểm tra, kiểm soát, quản lý chặt chẽ theo quy định; không cho phép rời vị trí neo đậu, ra cửa khai thác thuỷ sản đồng thời, tuyên truyền, vận động ngư dân giải bản, chuyển đổi nghề. Đặc biệt, kiên quyết không cho ra cửa bến, nếu phát hiện thì phải xử lý ngay, không có vùng cấm, đồng thời cần hỗ trợ cấp phép, đăng ký đúng quy định pháp luật.
Ngoài ra, quản lý chặt chẽ tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU; quản lý, kiểm soát 100% tàu cá tỉnh khác hoạt động trên địa bàn tỉnh, thiết lập cơ chế chia sẻ, trao đổi thông tin giữa các địa phương có liên quan để kịp thời ngăn chặn, xử lý các trường hợp vi phạm khai thác IUU.
Đối với tàu cá của tỉnh đã bán ngoài tỉnh, tàu hoạt động tỉnh khác cần quản lý, kiểm soát chặt chẽ. Hoàn thành việc cập nhật đầy đủ thông tin tàu cá trên cơ sở dữ liệu nghề cá Quốc gia (VNFishbase) và hệ thống giám sát tàu cá đảm bảo đồng bộ và thống nhất.
Thực hiện nghiêm túc việc truy xuất nguồn gốc thuỷ sản khai thác; đảm bảo 100% tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên bốc dỡ sản phẩm thủy sản khai thác tại cảng cá phải được giám sát và truy xuất nguồn gốc; thực hiện khai báo 100% trên hệ thống eCDT khi tàu cập cảng bán cá và rời cảng đi khai thác; cấp giấy biên nhận thủy sản bốc dỡ qua cảng, cấp giấy SC và giấy CC qua hệ thống eCDT đảm bảo tính minh bạch, hợp pháp trong xác nhận, truy xuất nguồn gốc sản phẩm thủy sản khai thác; thực hiện nghiêm túc quy trình kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cảng, thu nhật ký khai thác, giám sát sản lượng lên bến theo đúng quy định,..
Về thực thi pháp luật, cần tăng cường tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến, lập hồ sơ xử lý kịp thời phát hiện xử lý nghiêm các hành vi khai thác IUU để tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong công việc chống khai thác IUU.
Thanh Thủy