Ninh Bình từ lâu đã nổi tiếng với những giá trị văn hóa, lịch sử và cảnh quan thiên nhiên độc đáo. Bên cạnh những di sản thế giới, vùng đất này còn là nơi sinh sống của hàng trăm hộ dân phụ thuộc vào nghề cá. Ngành thủy sản không chỉ là nguồn sinh kế mà còn đóng vai trò thiết yếu trong phát triển kinh tế địa phương. Tuy nhiên, thực trạng tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, thường được gọi là tàu cá “ba không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép khai thác), đã gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng, từ an toàn hàng hải đến nguy cơ cạn kiệt nguồn lợi thủy sản. Nhằm giải quyết vấn đề này, tỉnh Ninh Bình đã triển khai hàng loạt biện pháp kiểm soát chặt chẽ, với những nỗ lực đáng ghi nhận được ghi nhận qua các văn bản hành chính và báo cáo từ các cơ quan chức năng.
Quản lý và cấp phép tàu cá tại Ninh Bình
Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình, tính đến ngày 13/06/2025, tỉnh hiện quản lý 72 tàu cá hoạt động khai thác thủy sản trên biển, tất cả đều đã được cập nhật đầy đủ vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase). Trong số này, có 7 tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên hoạt động ở vùng khơi, 26 tàu có chiều dài từ 12 mét đến dưới 15 mét hoạt động ở vùng lộng, và 39 tàu có chiều dài từ 6 mét đến dưới 12 mét hoạt động ở vùng ven bờ. Đáng chú ý, 100% các tàu thuộc diện bắt buộc đăng kiểm đã hoàn thành thủ tục này, và toàn bộ 72 tàu đều được cấp giấy phép khai thác thủy sản, đạt tỷ lệ 100% theo hạn ngạch được công bố bởi Quyết định số 92/QĐ-UBND ngày 25/02/2025 của UBND tỉnh Ninh Bình. Đây là một dấu mốc quan trọng, thể hiện sự quyết tâm của địa phương trong việc tuân thủ các quy định pháp luật về quản lý nghề cá, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực thực hiện các khuyến nghị của Ủy ban Châu Âu (EC) nhằm gỡ bỏ “thẻ vàng” đối với thủy sản.
Xử lý nghiêm các tàu cá vi phạm: Phạt nặng và giải bản
Tuy nhiên, không phải mọi tàu cá tại Ninh Bình đều đáp ứng đầy đủ các điều kiện hoạt động. Theo Quyết định số 743/QĐ-UBND ngày 04/10/2024, tỉnh đã công bố danh sách 13 tàu cá không đủ điều kiện hoạt động do thiếu các thành phần hồ sơ cần thiết để đăng ký, đăng kiểm. Những tàu này chủ yếu là các phương tiện đã được đóng mới, hoán cải, mua bán hoặc cho tặng nhưng không đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật hoặc không đảm bảo an toàn khi hoạt động trên biển. Để giải quyết vấn đề này, Chi cục Thủy sản tỉnh Ninh Bình đã phối hợp với Đồn Biên phòng Kim Sơn và các cơ quan liên quan để kiểm tra, rà soát và yêu cầu các chủ tàu khắc phục.
Trong 13 tàu cá được công bố có 06 tàu có đủ điều kiện hoạt động để thực hiện việc đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thuỷ sản theo quy định; số tàu cá này đã được đăng nhập lên Vnfishbase (đạt 100%). 07 tàu không đủ điều kiện hoạt động để cấp đăng ký do kết cấu không chắc chắn; không đáp ứng các quy chuẩn kỹ thuật tàu cá, không đảm bảo an toàn cho người và phương tiện khi hoạt động trên biển. Đến nay toàn bộ chủ tàu đã chủ động giải bản (tháo dỡ) tàu cá không đủ điều kiện. Những hành động này không chỉ giúp loại bỏ các phương tiện không an toàn mà còn góp phần giảm thiểu nguy cơ vi phạm các quy định khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Tuyên truyền và thách thức trong quản lý tàu cá phục vụ nuôi trồng thủy sản
Việc kiểm soát tàu cá không đủ điều kiện không chỉ dừng lại ở việc xử lý các phương tiện vi phạm mà còn bao gồm công tác tuyên truyền, vận động và nâng cao nhận thức của ngư dân. Các địa phương như xã Định Hóa, Văn Hải, Kim Đông, Kim Trung và thị trấn Phát Diệm đã tổ chức các hội nghị, ban hành thông báo và làm việc trực tiếp với các chủ tàu để giải thích rõ ràng về các quy định pháp luật. UBND xã Lưu Phương (nay thuộc thị trấn Phát Diệm) đã tổ chức hội nghị tuyên truyền, vận động gia đình ông Đình Văn Báu ngừng sử dụng tàu cá không đủ điều kiện để khai thác thủy sản. Tương tự, tại xã Kim Trung, chính quyền đã làm việc với ông Bùi Văn Thư để ông Thư chấp nhận yêu cầu giải bản tàu. Những nỗ lực này cho thấy sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền và sự đồng thuận từ phía ngư dân, một yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả của các biện pháp kiểm soát.
Bên cạnh đó, Ninh Bình cũng đang đối mặt với một số thách thức trong việc quản lý các tàu phục vụ hoạt động nuôi trồng thủy sản. Hiện tại, chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể về việc đăng ký, đăng kiểm cho các tàu này, khiến công tác quản lý gặp khó khăn. Chi cục Thủy sản tỉnh Ninh Bình đang phối hợp với các đơn vị liên quan, bao gồm Đồn Biên phòng Kim Sơn, để tuyên truyền và hướng dẫn các chủ tàu tuân thủ các quy định về quản lý tàu thuyền, đồng thời đảm bảo an ninh và an toàn trong hoạt động nuôi trồng thủy sản. Khi có hướng dẫn chính thức từ cơ quan cấp trên, tỉnh sẽ triển khai cấp đăng ký theo đúng quy định, đảm bảo tính minh bạch và thống nhất.
Hải Đăng